Samenvatting ‘Eating, sex & other needs’ probleem 4: Seks II
DSM V - Sexual dysfunctions
Introductie
Seksuele disfuncties zijn een heterogene groep van stoornissen die gekarakteriseerd worden door een
klinisch significante verstoring in het vermogen van een persoon om seksueel te reageren of seksueel
plezier te ervaren (je kan meerdere tegelijk ervaren). Klinische beoordeling moet kijken of de
moeilijkheden het resultaat zijn van inadequate seksuele stimulatie; hierbij wordt geen diagnose
gegeven
● Lifelong: een seksueel probleem dat zich voordoet sinds de eerste seksuele ervaring
● Acquired: seksuele stoornissen die zich ontwikkelingen na een periode van relatief normaal
functioneren
● Generalized: seksuele moeilijkheden niet gelimiteerd zijn aan bepaalde typen stimulatie,
situaties of partners
● Situationeel: seksuele moeilijkheden die zich alleen voordoen bij bepaalde typen stimulatie,
situaties of partners
Andere dingen die gemeten moeten worden: (1) partner factoren, (2) relatiefactoren (3) individuele
kwetsbaarheid factoren, psychiatrische comorbiditeit of stressoren (4) culturele of religieuze factoren
(5) medische factoren
- Als een seksuele disfunctie voornamelijk verklaard wordt door een andere niet-seksuele
mentale stoornis (vb. depressie), dan wordt alleen de diagnose ‘depressie’ gegeven
- Als het verklaard wordt door het gebruik van drugs/substanties, dan wordt de diagnose
‘substance-medication-induced sexual dysfunction’ gegeven
- Als het komt door een andere medische conditie, wordt er geen diagnose gemaakt
- Als ernstige relatie stress, partner violence of significante stressoren de moeilijkheden
verklaren, dan wordt de diagnose niet gegeven, maar een V of Z code voor het
relatieprobleem/stressor
DELAYED EJACULATION
CRITERIA
A. Either of the following symptoms must be experienced on almost all or all occasions
(75-100%) of partnered sexual activity (in situational or generalized contexts) and without
the individual desiring delay:
1. Marked delay in ejaculation
2. Marked infrequency or absence of ejaculation
B. The symptoms in Criterion A have persisted for a minimum duration of approximately 6
months
C. The symptoms in Criterion A cause clinically significant distress in the individual
D. The sexual dysfunction is not b etter explained by a nonsexual mental disorder or as a
consequence of severe relationship distress or other significant stressors and is not
attributable to the effects of a substance/medication or another medical condition
Specify whether: Lifelong vs. Acquired & Generalized vs. Situational
Specify current severity:
- Mild: evidence of mild distress over the symptoms in Criterion A
- Moderate: evidence of moderate distress over the symptoms in Criterion A
- Severe: evidence of severe or extreme distress over the symptoms in Criterion A
DIAGNOSTISCHE KENMERKEN
Het onderscheidende kenmerk is een marked delay of onvermogen om ejaculatie te bereiken. Er is
moeite of onvermogen om te ejaculeren ondanks adequate seksuele stimulatie en een verlangen om te
ejaculeren
GEASSOCIEERDE KENMERKEN SUPPORTING DIAGNOSE
Sommige mannen mijden seksuele activiteit, partners voelen zich minder seksueel aantrekkelijk,
sommige mannen gaan enorm lang door, wat leidt tot vermoeidheid
,PREVALENTIE
Minst voorkomende mannelijke seksuele klacht!!! < 1%
ONTWIKKELING EN VERLOOP
Levenslange vertraagde ejaculatie begint met vroege seksuele ervaringen en blijft tijdens het leven
bestaan. Er is minimaal bewijs voor het verloop van acquired delayed ejaculation. De prevalentie
blijft relatief constant tot ong. 50 jaar; vanaf hier sign. stijging. Mannen in hun 80s rapporteren 2 x zo
vaak moeilijkheden met ejaculeren
RISICO EN PROGNOSE FACTOREN
★ Genetisch & fysiologisch: leeftijd-gerelateerd verlies van fast-conducting peripheral
sensory nerves en leeftijd-gerelateerde vermindering in sex steroid secretion na 50 jaar
CULTUUR-GERELATEERDE DIAGNOSTISCHE ISSUES
Komt meer voor in Aziatische culturen (mogelijk door culturele/genetische verschillen)
FUNCTIONELE CONSEQUENTIES
Moeilijkheden in conceptie en psychologische distress in beide partners
DIFFERENTIËLE DIAGNOSE
★ Andere medische conditie: bij delayed ejaculation speelt er een groot psychologisch
aspect, bij andere medische condities niet per se
★ Substantie/medicatie gebruik: farmacologische agenten (antidepressiva etc.) kunnen
ejaculatieve problemen opwekken
★ Disfunctie met orgasme: ejaculatie komt voor in de genitalieën, de ervaring van orgasme
is voornamelijk subjectief. Ze kunnen samen voorkomen, maar dat hoeft niet
COMORBIDITEIT
Komt vaker voor bij ernstige vormen van MDD
ERECTILE DISORDER
CRITERIA
A. At least one of the three following symptoms must be experienced on almost all or all
occasions (75-100%) of sexual activity (in situational or generalized contexts) and without
the individual desiring delay:
1. Marked difficulty in obtaining an erection during sexual activity
2. Marked difficulty in maintaining an erection until the completion of sexual activity
3. Marked decrease in erectile rigidity
B. The symptoms in Criterion A have persisted for a minimum duration of approximately 6
months
C. The symptoms in Criterion A cause clinically significant distress in the individual
D. The sexual dysfunction is not better explained by a nonsexual mental disorder or as a
consequence of severe relationship distress or other significant stressors and is not
attributable
to the effects of a substance/medication or another medical condition
Specify whether: Lifelong vs. Acquired & Generalized vs. Situational
Specify current severity:
- Mild: evidence of mild distress over the symptoms in Criterion A
- Moderate: evidence of moderate distress over the symptoms in Criterion A
- Severe: evidence of severe or extreme distress over the symptoms in Criterion A
DIAGNOSTISCHE KENMERKEN
Het essentiële kenmerk is het herhaalde falen in het verkrijgen of behouden van erecties tijdens
partnered seksuele activiteiten
GEASSOCIEERDE KENMERKEN SUPPORTING DIAGNOSE
Sommige mannen hebben een laag self-esteem, lage self-confidence en een verminderd gevoel van
mannelijkheid en kunnen depressief affect ervaren. Ook mijding en/of angst voor toekomstige
, seksuele activiteiten. Bij de partner vaak verminderde seksuele tevredenheid en een verminderd
seksueel verlangen
PREVALENTIE
Er is een sterke leeftijd-gerelateerde verhoging in zowel prevalentie als incidentie met problemen met
erectie, vooral na een leeftijd van 50 jaar
- 40-80 jaar: 13-21%
- < 40 jaar: 2%
- > 60-70: 40-50%
- Bij eerste keer seks: 8%
ONTWIKKELING EN VERLOOP
Erectiel falen bij eerste seksuele poging is gerelateerd aan seks hebben met een eerder onbekende
partner, gebruik van alcohol/drugs, geen seks willen en peer pressure. Verkregen ED is waarschijnlijk
blijvend in de meeste mannen en gerelateerd aan biologische factoren
- Kans op ED wordt hoger met de leeftijd
- Een minderheid met moderate ED kan spontane remissie ervaren
- Distress geassocieerd met ED is lager in oudere mannen dan jongere mannen
RISICO EN PROGNOSE FACTOREN
★ Temperament: neurotische kenmerken bij studenten, submissive kenmerken bij mannen
van 40+. Komt vaak voor bij mannen met depressie of PTSD. Alexithymia (tekort in cognitief
verwerken of emoties) vaak bij mannen met ‘psychogenic’ ED
★ Course modifiers: voor acquired: leeftijd, tabak roken, weinig fysieke beweging, diabetes en
verminderd verlangen
CULTUUR-GERELATEERDE DIAGNOSTISCHE ISSUES
Klachten over ED variëren over landen
DIAGNOSTISCHE MARKERS (Tutor - ‘Hoef je niet te weten.’)
Er zijn veel manieren om diagnoses te onderscheiden van ED (nocturnal penile tumescence, erectile
turgidity during sleep, thyroid function etc.)
FUNCTIONELE CONSEQUENTIES
Kan interfereren met vruchtbaarheid en zowel interpersoonlijke als individuele distress produceren.
Ook angst/mijding voor seksuele encounters kunnen interfereren met het ontwikkelen van intieme
relaties
DIFFERENTIËLE DIAGNOSE
★ Nonsexual mental disorders: MDD en ED zijn sterk gelinkt en ED komt vaak voor bij
ernstige depressieve stoornis
★ Normal erectile function: normale erectie functie in mannen met excessieve
verwachtingen
★ Substance/medication use: begin van ED dat voorkomt bij het begin van
substantie/medicatiegebruik en dat vermindert bij het stoppen van het substantiegebruik is
suggestief voor een substance/medication-induced sexual dysfunction
★ Another medical condition: lastig om ED te onderscheiden van medische problemen.
Erectiele disfunctie door organische factoren is vaak gegeneraliseerd en gradueel in onset. ED
die vaak situationeel en inconsistent zijn en vaak een acute onset na een stressvolle
levensgebeurtenis heeft is a.g.v. psychologische gebeurtenissen. Hoe jonger, hoe eerder ED
gezien wordt als psychologisch
★ Other sexual dysfunctions: kan samen bestaan met premature ejaculation en male
hypoactive sexual desire disorder
COMORBIDITEIT
Kan comorbide zijn met bijv. premature ejaculation en male hypoactive sexual desire disorder en
angst- en depressieve stoornissen, maar ook met diabetes, multiple sclerosis, cardiovascular disease
