H11 Foot & Hook Reader Gezondheid, veiligheid en welzijn
Dit is een uitgebreide samenvatting van H11 Foot & Hook, dat gaat over gezondheid,
veiligheid en welzijn.
Van WAO naar WIA
● Toenmalige president Lubbers (1990) deed een uitspraak; “Nederland is ziek.”
● Hierdoor zijn er veranderingen in de sociale wetgeving versneld.
● De collectieve lasten voor ziekteverzuim en WAO (Wet op de
arbeidsongeschiktheidsverzekering voorloper van huidige Wet werk en inkomen naar
arbeidsvermogen WIA) waren erg hoog geworden dat ze nauwelijks op te brengen
waren.
● Lubbers deed een parlementaire enquête over de WAO.
● WAO werd vaak gebruikt voor oneigenlijke doelen, bijvoorbeeld als
afvloeiingsregeling bij reorganisaties of als goedkope regeling bij ontslag of
vervroegde uittreding.
● Beperking van het ziekteverzuim en de WAO-instroom door preventie en re-integratie
+ medeverantwoordelijkheid van werkgever en werknemer was wat het toenmalige
kabinet wilde bereiken. Zij vonden dat de kosten moesten worden teruggedrongen.
Veranderende demografie in beeld
● Vergrijzing
● Ongezonde leefstijl zoals overgewicht, weinig beweging en ongezonde voeding
Patron (2010) citeert uit een onderzoek van BUPA uit 2010 dat de regering, de National
Health Service en private aanbieders van bedrijfsgezondheidszorg een enorme taak zullen
hebben aan de vergrijzende en minder gezonde beroepsbevolking.
● Bedrijven met de gezondste en meest betrokken medewerkers hebben de beste
kansen in een mondiale omgeving met steeds meer concurrentie.
● Volgens het ACAS 2010 is werk goed voor de gezondheid, maar er is ook een goede
balans tussen werk en privé nodig.
● Dit is belangrijk als we willen dat men langer doorwerkt in verband met de vergrijzing.
Waarom zijn gezondheid, veiligheid en welzijn belangrijke vraagstukken?
● Sinds 1990: arbowetgeving zegt dat verantwoordelijkheid steeds meer rechtstreeks
bij de werkgevers en werknemers wordt gelegd.
● Hoge boetes die Inspectie SZW (voormalige arbeidsinspectie) oplegt bij
overtredingen en de hoge schadevergoedingen die betaald moeten worden als het
overtreden van de regels leidt tot ziek worden, blijvende invaliditeit of het overlijden
van een werknemer.
Er worden processen ontworpen om het welzijn, de betrokkenheid en het ontwikkelen van
potentieel te bevorderen. Gezondheids-, veiligheids- en welzijns kwesties kunnen hieraan
bijdragen.
11.1 Definities
● Veiligheid is het ontbreken van gevaren en het vermijden van ongevallen.
Dit lijkt vanzelfsprekend, maar toch maken werkgevers vaak een afweging tussen
, extra productiviteit met risico’s en de noodzaak van het beschermen van
werknemers en wat geld kost.
● Gevaar is iets wat iemand letsel kan toebrengen. Stranks (2007a) meent dat gevaren
op drie manieren kunnen worden gedefinieerd:
1) blootstelling aan de kans op letsel.
2) iets wat in potentie letsel kan toebrengen (stoffen of machines, werkmethoden of
andere aspecten van de werkorganisatie.
3) het resultaat van het afwijken van de normale gang van zaken, wat verlies van
goederen, letsel, ongevallen of overlijden kan leiden.
● Risico verwijst naar de kans dat een gevaar daadwerkelijk tot letsel leidt.
RI&E = Risico-inventarisatie en evaluatie
Hierin moet een werkgever schatten hoe groot de kans is dat iemand door gevaar
letsel oploopt.
Voor zzp’ers gelden dezelfde (arbo)regels als ‘gewone’ werknemers sinds 1 juli 2012,
bijvoorbeeld voor geluid of fysieke belasting.
● Welzijn is volgens Michaelson (2009) de manier waarop mensen positieve en
negatieve emoties ervaren, bevrediging, vitaliteit, doorzettingsvermogen, zelfrespect
en het gevoel een doel en betekenis te hebben. Sociaal welzijn bestaat uit twee
componenten 1) relaties waarop je kunt bouwen en vertrouwen 2) erbij horen.
● Gezondheid is een toestand van algeheel welbevinden waarin geen sprake is van
lichamelijk letsel of ziekte.
11.2 De kosten van veiligheid
Jaarlijks vindt er een groot aantal arbeidsongevallen plaats, uiteenlopend van ongevallen
met letsel zonder ziekteverzuim tot dodelijke ongevallen.
Arbeidsongevallen leiden tot fysieke en geestelijke schade. Volgens het Nationaal Kompas
Volksgezondheid bedragen de directe medische kosten voor slachtoffers van een
arbeidsongeval gemiddeld 110 miljoen euro per jaar.
● slachtoffers die op de afdeling spoedeisende hulp van een ziekenhuis zijn
behandeld, opgenomen zijn geweest in een ziekenhuis of zijn behandeld door een
huisarts, fysiotherapeut of specialist.
● De verzuimkosten na arbeidsongevallen bedragen gemiddeld 640 miljoen euro per
jaar.
Als werkgevers een kosten-batenanalyse vaker uitvoeren, zouden ze versteld zijn van wat
ongevallen kunnen kosten en zouden ze meer investeren in preventie.
Werkgevers kunnen de daadwerkelijke kosten van ongevallen en aan het werk gerelateerde
incidenten controleren door de rekenmodellen van het ministerie van SZW te gebruiken.
11.3 Wetgeving
, ● Het concept van mensenmanagement
● “Verlichte” werkgevers wilden werkomstandigheden voor hun personeel verbeteren
en stelden speciale mensen aan om voor dit te zorgen.
● Conservatieve werkgevers werden daardoor gedwongen om aandacht te besteden
aan het beschermen van specifieke groepen werknemers.
● Pas in 1874 werd in Nederland de eerste wetgeving doorgevoerd die de werktijden
van kinderen onder 12 jaar. > kinderwetje van Van Houten.
● Eerste Arbeidswet 1889; arbeidsbescherming uitgebreid naar werkende vrouwen en
werknemers tot zestien jaar.
● In 1934 wordt de werkingssfeer van de Veiligheidswet uitgebreid naar bedrijven en
organisatie buiten de industrie.
11.3.1 De arbowetgeving
● Invoering arbowet in 1980 > bepalend voor huidige arbeidsomstandighedenbeleid.
● Het opvallende is de veranderende rol van de overheid. Geen gedetailleerde regels
en voorschriften meer, maar wel algemene richtlijnen.
● Bedrijven met meer dan 100 werknemers worden verplicht een arbojaarplan en
arbojaarverslag te maken.
● Werkgever is primair verantwoordelijk en aansprakelijk voor de
arbeidsomstandigheden, maar de werknemer kan ook aansprakelijk worden gesteld,
indien hij/zij niet aan de voorschriften houdt.
● Werken is meer dan alleen geld verdienen. Werk moet ook een bijdrage leveren aan
de ontplooiing van mensen.
● Arbowet is paar keer aangepast: dit kwam deels voort uit de richtlijnen vanuit
Europa; zoals de kaderrichtlijn voor de veiligheid en gezondheid van
werknemers die op 31 december 1992 door de Europese lidstaten geratificeerd
is.
● Deze richtlijn beschrijft de benadering van de Europese Commissie als het gaat om
gezondheid en veiligheid met algemene bepalingen voor het voorkomen van
beroepsrisico’s, het waarborgen van gezondheid en veiligheid, het elimineren van
risicofactoren, het geven van voorlichting en het betrekken van werknemers. Dit alles
gaat in overeenstemming met nationale wet- en regelgeving.
● 1994: Arbowet aangepast op grond van de EU-kaderrichtlijn en is beleid rond
agressie en geweld en seksuele intimidatie aan de wet toegevoegd.
● 1998 Arbowet: opnieuw een stap gezet om overheidsbemoeienis te beperken en de
aansprakelijkheid van de werkgever voor de gevolgen van verzuim en
arbeidsongeschiktheid te versterken.
Sinds 1 juli 2012 gelden deze regels voor thuiswerk en telewerk, ook wel het Nieuwe
Werken (HNW) genoemd.
11.3.2 De verantwoordelijkheid van de werkgever
● Werkgever heeft een aantal verplichtingen op het gebied van arbobeleid.
● Werkgever moet het werk zodanig inrichten dat het geen nadelige gevolgen heeft
voor de veiligheid, gezondheid en het welzijn van de werknemers.
● Gevaren en risico’s moeten beperkt of voorkomen worden bij de bron. Wanneer
dit niet kan, moeten er maatregelen worden genomen gericht op collectieve
bescherming en vervolgens maatregelen gericht op individuele bescherming. Als
laatst maatregel moeten doeltreffende persoonlijke beschermingsmiddelen worden
verstrekt.