De samenvatting Ethiek de basis bevat Hoofdstuk 1 t/m 8, inclusief de tabellen en korte samenvattingen na elk hoofdstuk. Ook met deze samenvatting wist ik een voldoende te halen! Succes met jullie tentamens! (Via de mail verkoop ik de samenvatting voor de helft van de prijs: S1115201@student.windes...
Ethiek de basis
1.1 Het intuïtief moreel oordeel
Als een oordeel gaat over gedrag van mensen en hoe ze met elkaar omgaan, dan spreken
we van een moreel oordeel.
We noemen een moreel oordeel dat vanzelf komt, een intuïtief moreel oordeel. (Zoals dat
iemand even wacht als ze beiden de trein moeten nemen)
Een intuïtief moreel oordeel is een moreel oordeel dat kant en klaar ontstaat in je bewustzijn
zonder dat je erover na hoeft te denken en voordat je erover nagedacht hebt.
Om te kunnen begrijpen wat er gebeurt als je intuïtieve morele oordeel bewust wordt, maken
we een onderscheid tussen drie verschillende processen die zich in je bewustzijn afspelen;
1. Je oordeelt dat iets goed of slecht is. Je vindt iets.
2. Je kent je oordeel. Je weet dat het je mening is en je kent het standpunt van de ander.
3. Je voelt dat je het oneens bent met de ander. Het oordeel brengt een bepaald gevoel met
zich mee.
John Dewey: Je voelt wie je bent, je weet wie je bent, en je kiest ervoor wie je bent.
1.2 Het verschil tussen kennen, oordelen en voelen
Als je de wereld kent, plaats je dat wat er gebeurt buiten jezelf en beschrijft het vervolgens.
Dit proces heet objectiveren.
Je voelt wat je meemaakt alsof de wereld zich in jou zelf afspeelt dit proces noem je
subjectiveren en het resultaat is een gevoel in je binnenwereld (een subjectief domein).
Je verbindt gedrag van anderen met je eigen oordeel; je vindt dat gedrag goed of slecht. Dit
proces heet normeren en het resultaat is een verbinding van jezelf met anderen ofwel een
tussenwereld (normatief domein).
Bewustzijnsvorm Wat doe je? Resultaat van de Centrale vraag
omgang
Kennen Je presenteert een Feiten (kennis) Is het waar?
(objectiveren) buitenwereld in je
bewustzijn
Beoordelen Je verbindt jezelf Morele oordelen Is het juist?
(normeren) met anderen
Voelen Je ervaart een Gevoelens Hoe voel ik me?
(subjectiveren) binnenwereld in je
bewustzijn
Een moreel oordeel is enerzijds iets dat in jezelf zit, zoals een emotie, maar het is ook iets
dat voor meerdere mensen gelijk kan zijn. En dat kunnen we weten van elkaar.
1.3 Waaraan herken je een moreel oordeel?
Vijf kenmerken van morele oordelen
Een moreel oordeel:
1. Gaat over menselijk gedrag
2. Overstijgt het individuele (is veralgemeniseerbaar)
3. Is normatief (schrijft voor hoe het moet)
4. Is gericht op het goede
5. Kan morele verontwaardiging veroorzaken
, Ad 1 Het gaat over menselijk gedrag
Een moreel oordeel gaat altijd over gedrag van mensen.
Ad 2 Overstijgt het individuele
Wat ik voor mij goed vind om te doen, verwacht ik ook van jou. Deze eigenschap van morele
oordelen betekent dat oordelen in één situatie automatisch ook oordelen betekent over
anderen in zo’n zelfde situatie. We noemen dit universaliteitsprincipe.
Universaliteitsprincipe houdt in dat: morele oordelen inherent veralgemeniseerbaar zijn. Een
morele uitspraak over iemand in een situatie is meteen een uitspraak over alle mensen in
dezelfde situatie.
Ad 3 Is normatief
Een derde kenmerk van het morele gezichtspunt is dat het normatief is. Het gaat erom hoe je
behoort te handelen. Het gaat niet over hoe de wereld is (dat is kennis), maar over hoe de
wereld zou moeten zijn.
Ad 4 Is gericht op het goede
Een vierde kenmerk van het moreel gezichtspunt is dat het gericht is op zaken die op
zichzelf goed of nastrevenswaardig zijn. Bijvoorbeeld een student die heel hard werkt. Deze
wordt hierom geprezen, ook al zijn de cijfers slecht. Inzet is op zichzelf goed,
nastrevenswaardig. Zulke op zichzelf nastrevenswaardige zaken noemen we morele
uitgangspunten.
Een moreel uitgangspunt is een omschrijving van iets dat op zichzelf nastrevenswaardig is
betreffende menselijk samenleven.
Voorbeelden van morele uitgangspunten en erop lijkende zaken
Morele uitgangspunten Zaken met een extern doel die erop lijken
Een goed leven Veel verdienen
Eerlijk zijn tegen je vrienden Mooie kleding
Inzet Je diploma
Vriendschap Veel vrienden hebben
Ik wil de wet niet overtreden Een boete ontlopen
Gezondheid Gezond eten
Je moet dieren met respect behandelen Smaakvol hondenvoer
Aandacht voor je medemens Aandacht van je medemens
Ad 5 Kan morele verontwaardiging veroorzaken
Een laatste kenmerk van morele oordelen is dat het een specifiek soort emotie, morele
verontwaardiging, los kan maken bij mensen.
Het oordeel ‘dat is niet eerlijk’ veroorzaakt een verontwaardiging die we kunnen herkennen
doordat iemand bijvoorbeeld met meer stemverheffing gaat spreken.
De verontwaardiging is een GEVOLG van het oordeel en niet het oordeel zelf.
De wijze waarop je behandeld wordt is niet immoreel omdat je er verontwaardigd over bent.
Je bent verontwaardigd omdat je immoreel behandeld wordt.
Een moreel oordeel is een waardering van menselijk gedrag aan de hand van morele
uitgangspunten.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper tugcexa. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,99. Je zit daarna nergens aan vast.
