Context Verlichtingsideeën en de democratische revoluties 1650 - 1848
1. Verlichte ideeën over de ideale samenleving
De wetenschappelijke Revolutie die het empirisme
De wetenschap veranderde in de Renaissance, omdat er steeds meer onderzoekers kwamen die
niet tot de geestelijkheid behoorde. Zo kwam er wetenschap die niet gefocust was op godsdienst.
De Wetenschappelijke Revolutie heeft drie belangrijke kenmerken:
1. Een nieuwe manier van onderzoeken, het empirisme: observeren (waarnemen, kijken wat er
gebeurt), experimenteren (proeven doen) en redeneren (nadenken over wat er is gebeurd,
conclusies trekken uit observaties en experimenten).
2. Grote veranderingen: vooruitgang in de medische zorg en nieuwe energiebronnen.
1. Bijvoorbeeld het uitvinden van bacteriën.
3. Verzet van de kerk en overheid (soms met geweld). Kerk verloor gezag en belangrijke
religieuze opvattingen werden betwist door wetenschappers (zoals Bruno en Galilei).
Het werd de wedergeboorte van de Klassieke Oudheid, geschriften werden opruw bestudeerd en
bewezen. Toch verschilde het ook van de Grieks‐Romeinse tijd. De experimenten in de
Renaissance waren systematischer.
Verzet tegen de Wetenschappelijke Revolutie, vooral van de katholieke kerk
de
Veel onderzoekers ondervonden tot laat in de 16 eeuw veel tegenstand van de katholieke Kerk,
omdat zij haar greep op de wetenschap niet wilde verliezen en de uitkomsten soms het
gedachtegoed van de Kerk tegenspraken.
Vanaf eind 16e eeuw gaan regeringen de Wetenschappelijke Revolutie steunen
de
Vanaf het einde van de 16 eeuw werd de situatie voor de onderzoekers gunstiger, omdat:
- Wetenschappers organiseerden zich in verenigingen.
- Deze kregen steun van regeringen, doordat zij het nut ervan gingen inzien.
- Wetenschappers kregen een belangrijke rol in de samenleving.
Je moest vertrouwen op je eigen verstand en kritisch nadenken. Niet alles wat er verteld werd
geloven. Dus, waarom zouden zie niet ook zo gaan denken over de samenleving? Dit was de
opmaat naar de Verlichting.
De Verlichting en rationalisme
In de Verlichting was het rationalisme het belangrijkste:
- De samenleving moest net zoals de natuur op een redelijke manier worden onderzocht.
- Met de toegenomen kennis zouden de problemen in de samenleving kunnen worden opgelost.
En dat leidde tot optimisme en de vooruitgangsgedachte.
- Rationeel optimisme.
De Verlichters waren voor vrijheid en gelijkheid, maar…
- Sommige verlichters waren voor gelijke politieke rechten voor vrouwen, maar de meeste niet.
- Het afschaffen van slavernij vonden de meeste een stap te ver.
- Sommige zagen God als Schepper van de wereld, maar volgens hen greep God niet in de
wereld in. Andere wisten niet of zij wel of niet in een God moesten geloven (agnosten).
- Geen eenheid over politieke ideeën.
, Verlichters en sociale verhoudingen
Vrijheid
- Vrijheid van meningsuiting.
- Vrijheid van drukpers.
- Religieuze tolerantie.
- Vrijheid in het drijven van handel.
Gelijkheid
- Gelijke kansen voor iedereen.
- Gelijkheid in de rechtspraak.
- Geen onbeperkte macht van de Koning.
Verlichters en de godsdienst
Godsdienst
- Religieuze tolerantie.
- Scheiding tussen Kerk en staat.
- De Kerk houdt zich alleen nog maar bezig met godsdienstige zaken.
Verlichters en de economie
Economie
- Iedereen moet de vrijheid hebben zijn eigenbelang na te streven.
- Eigenbelang levert welvaart op voor iedereen.
- Het economisch beleid moet gebaseerde zijn op vrije markteconomie, vrijhandel en zo weinig
mogelijk ingrijpen van de overheid.
Verlichters en de politiek
Politiek
- Volkssoevereiniteit.
- Degenen die de macht uitoefenen zijn verantwoording verschuldigd aan dat volk.
- het volk heeft ‘de macht’.
- Sociaal contract.
- Vorst en volk of burgers onderling spraken af dat de overheid via wetgeving de rechten van
de burgers moet waarborgen.
- Scheiding der machten
- Trias politica: wetgevende macht, uitvoerende macht en rechtsprekende macht.
- Moeten drie verschillende personen zijn.
Verbreiding van de Verlichting
Boeken, tijdschriften en bibliotheken
Boeken met ideeën werden in grote aantallen gedrukt. Er kwamen tijdschriften en de eerste
bibliotheken kwamen op. Zo konden de ideeën de mens steeds makkelijker bereiken.
De eerste Encyclopedie kwam uit:
- Alle kennis vast te leggen in 1 boek.
- Er stond ook veel kritiek in.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper AKhoek. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,49. Je zit daarna nergens aan vast.
