Algemene economie en bedrijfsomgeving
Hoofdstuk 16 Macro-economie en onderneming
Ondernemingen zijn gevoelig voor de macro-economische variabelen conjunctuur,
wisselkoers, olieprijzen, lonen en rente. Deze variabelen beïnvloeden met name hun
opbrengsten en kosten.
Niet elke onderneming is even gevoelig voor deze variabelen. Dat hangt onder andere af
van de mogelijkheden om gestegen kosten door te berekenen in de prijzen:
- Naarmate de marktvorm meer monopoloïde is, zal de onderneming beter kunnen
doorberekenen
- Een hogere mate van internationalisering zal minder mogelijkheden voor
doorberekening inhouden
- Een hogere bezettingsgraad leidt tot betere mogelijkheden voor doorberekening
- Een lage prijselasticiteit van de vraag betekent grotere mogelijkheden voor
doorberekening
De conjunctuurgevoeligheid van de onderneming wordt bepaald door:
- De mate van gevoeligheid van de afzet voor de conjunctuur
- De fase in de bedrijfskolom
- De kapitaalintensiteit
- Het investeringsbeleid van de onderneming (anti- of procyclisch)
- De productdiversificatie
De gevoeligheid voor de wisselkoersen is afhankelijk van de beweeglijkheid van de koersen
en van de vraag of kosten en/of opbrengsten afhankelijk zijn van de wisselkoers.
De gevoeligheid voor grondstofkosten, lonen en rente is afhankelijk van:
- De intensiteit waarmee deze in het product of productieproces worden gebruikt
- De mogelijkheden voor doorberekening
- Het bestedingseffect van de prijsverandering
Hoofdstuk 17 Aanbod van geld
Zonder geld kan een moderne markteconomie niet functioneren. Door de overgang van ruil
in natura naar ruil met geld nemen de transactiekosten af en stijgt de productiviteit in een
economie.
Geld heeft 3 functies: het is een ruilmiddel, een rekeneenheid en een oppotmiddel. Deze
functies verliest het geld bij een hoge inflatie.
In een moderne markteconomie kunnen mensen betalen met munten, bankbiljetten en giraal
geld. Munten en bankbiljetten noem je chartaal geld. Giraal geld ontstaat door wederzijdse
schuldaanvaarding. Dit is een vorm van kredietverlening waarbij de bank een direct
opeisbare schuld (rekening-couranttegoed) aan de lener aanvaardt en de lener een schuld
op termijn aan de bank.
, De geldhoeveelheid (M1) of de primaire liquiditeitenmassa bestaat uit de munten en
bankbiljetten in handen van het publiek en het giraal geld. Door alleen naar de
geldhoeveelheid te kijken zou de Europese Centrale Bank (ECB) het risico op inflatie
onderschatten. Zij neemt ook de secundaire liquiditeitenmassa of het ‘bijna-geld’ mee. Dit
zijn vorderingen op geldscheppende instellingen die het publiek snel, massaal en zonder
koersverlies kan omzetten in geld. De binnenlandse liquiditeitenmassa (M3) bestaat uit de
primaire en de secundaire liquiditeitenmassa.
Het financiële systeem is de manier waarop geldstromen in een economie worden
georganiseerd. Financiële instellingen vervullen de volgende functies:
- Geldschepping
- Doorsluizen van spaargeld naar kredietverlening
- Voorzien in een efficiënt betalingsverkeer
- Overige diensten (zoals verzekeringen en bemiddeling bij handel in effecten)
De opbrengsten van een financiële instelling bestaan uit 2 delen: de rentemarge
(rentebedrijf) op de kredietverlening en de ontvangsten provisies (provisiesbedrijf). Monetair
financiële instellingen (de centrale bank en de geldscheppende banken) onderscheiden zich
van andere financiële instellingen doordat ze geld mogen scheppen.
Vanwege de cruciale rol die geldscheppende banken spelen in een economie staan ze
onder toezicht van de centrale bank, die beoordeelt of de liquiditeit en de solvabiliteit van
een bank aan de eisen voldoen.
Bij de liquiditeit toetst de centrale bank of de aanwezige liquiditeit van een bank in een
bepaalde periode gelijke tred houdt met de vereiste liquiditeit. Bij de solvabiliteit toetst de
centrale bank of het kapitaal van een bank voldoende is ten opzichte van de naar risico
gewogen activa. Tijdens de kredietcrisis van 2007-2008 is gebleken dat de kapitaalbuffers
bij banken te laag waren. De kapitaaleisen zijn daarom in het kader van Basel III en IV
aangescherpt.
De kredietcrisis is ook de aanleiding voor de Europese bankenunie geweest. In de
bankenunie neemt de ECB het directe toezicht op de systeembanken over van nationale
centrale banken. Verder regelt de bankenunie de centrale afwikkeling van falende banken,
de instelling van een centraal bankenfonds waarop banken in nood een beroep kunnen
doen en een geharmoniseerd depositogarantiestelsel.
Een ander probleem dat tijdens de kredietcrisis aan het licht kwam, was de marktstructuur
van het bankwezen. Banken zijn te groot en bovendien verenigen ze vaak commerciële
banken en zakenbanken in 1 bedrijf. Verliezen in de zakenbankpoot kunnen de commerciële
poot (die zorgt voor cruciale diensten als betalen, sparen en lenen) in gevaar brengen.
Zowel in de VS als in Europa zijn inmiddels maatregelen genomen om te voorkomen dat
commerciële banken speculeren voor eigen gewin.
Hoofdstuk 18 Vraag naar geld en monetair beleid
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper xninaxx. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,49. Je zit daarna nergens aan vast.
