Politieke omgeviigg
H1 problemeg, politiek eg politiiologie + H8 maiht, igviloed eg legitimiteit
Wat is politiek: Versihillegde ziegswijze op het begrip politiekk
Een situate aarbij de overheid betrokken is o oou ooeten oijn (van deth en vis)
Het overheidsbeleid, alsmede de tekortkomingen en efeeten daarvan (Hoogerwerf)
De gezaghebbende en bindende toedeling van waarden voor en namens de samenleving (Easton)
Elke mengeling van eonfiet en samenwerking (Laver)
Wie wat, wanneer en hoe krijgt (Lasswell
Het vormen en verdelen van de maeht (Lasswell & Kaplan)
Het oplossen van eolleeteve aeteproblemen (Taylor)
Colleitief aitie probleem: het eigenbelang van elk individu eonfieteert in bepaalde mate met het
eigenbelang van ieder ander individu.
Je moet dan denken aan bijvoorbeeld publieke goederen zoals dijken maar niet alle politeke
kwestes kan je eolleetef invullen zoals bijvoorbeeld euthanasie.
Drie manieren om C.A.P. op te lossen: ovierheidsiggrijpeg (Polite die surveilleert tjdens
uitgaansavonden om agressie in de hand te houden) De vierleidigg tot freerideg (profiteren) te
verkleinen (bijvoorbeeld aeeijnzen op benzine verhogen om automobilisten het milieu minder te
laten vervuilen) en Moraal burgers werken vrijwillig samen. ( treinreizigers kopen vrijwillig een
kaartje omdat ze zieh moreel verplieht voelen)
Defigitie viag politiek probleem:
“Een als ongewenst en veranderbaar besehouwde situate, waarbij de overheid betrokken is of zou
moeten zijn” (Van Deth en Vis).
- Er is een diserepante (versehil) waargenomen tussen een bepaalde situate aan de ene kant en een
norm of waarde aan de andere kant. (Bijv.: “Er is te weinig blauw op straat”; “De burgemeester heef
te weinig bevoegdheden om hooligans preventef aan te pakken”). En mensen denken deze te
moeten of willen veranderen.
- Er is altjd versehil tussen feitelijke werkelijkheid (objeetef) en pereepte hiervan! (subjeetef). Bijv.:
veiligheidseijfers die afnemende eriminaliteit laten zien.
een politek probleem moet voldoen aan 2 voorwaarden:
- mensen besehouwen de situate als ongewenst
- mensen denken de situate te moeten en te kunnen veranderen
Vier begaderiggeg viag politiiologie: Politeologen bestuderen de politek (maken er meestal geen
deel van uit maar dat kan wel). Centrale begrippen in de politeologie: staat en overheid, maeht en
invloed, demoerate en vrijheid, reehten en pliehten.
Het objeet (politek) en de eentrale begrippen worden vanuit versehillende invalshoeken bestudeerd
(hulpwetensehappen: eeonomie, soeiologie, reeht, psyehologie, filosofie ete
Hieronder staan vier benaderingen
- Theoretisihe politiiologie: wordt gekenmerkt door zogenoemde zuivere theorieën van
politeke versehijnselen. Een zuivere theorie kent drie elementen. 1. Vereenvoudiging
herleidt politek tot de meest wezenlijke onderdelen. 2. Abstrahering gebruikt een beperkte
hoeveelheid gegevens over degenen die bij het politeke versehijnsel betrokken zijn. 3.
, Generalisate rieht zieh op de algemene elementen van het politek stelsel. Een voorbeeld
van een zuivere theorie is de trias politea. Je hebt drie wezenlijk onderdelen wetgevende,
uitvoerende en reehtspreken onderdeel.
- Empirisihe politiiologie: het toetsen van theorieën aan feitelijke gegevens: klopt de theorie
in de praktjkk Hiervoor wordt de empirisehe eyelus doorlopen. (Toetsen gebeurt bijv. door
enquêtes, interviews, observates, inhoudsanalyses) Het is met name veldwerk.
- Normatievie politiiologie: vraagstuk van de ‘gewenste politeke orde’. Ook wel: politeke
filosofie (wat is goed en sleeht). Hoe moet een stabiele en reehtvaardige samenleving eruit
zien en met welke middelen kan dit bereikt worden. Mensen streven eigenbelang na.
Voorbeeld Rousseau: volkssoevereiniteit (het reeht de regering te eontroleren).
- Vergelijkegde politiiologie: vergelijkingen naar tjd (diaehroon) of plaats (synehroon)
diachrone oethode: ont ikkelingen door de tjd heen bestuderen.(nu vs. toen)
gedachtengoed vergelijken van VVD 50 jaar terug en nu
synchrone oethode: overeenkoosten en verschillen van politeke verschijnselen die oich
gelijktjdig oaar op verschillende plaatsen voordoen. Zoals bestuderen van overeenkoosten
en verschillen tussen volksvertegen oordiging duitsland en de VS.
Trias politiia: Theorie van de maehtenseheiding
Funetes van de staat: wetgeving, uitvoering en reehtspraak (vereenvoudiging)
‘Staat’ en ‘maeht’ (generalisate)
Kerntaken: volk vertegenwoordigen, regeren en reehtspreken (abstrahering)
Is dus een voorbeeld van theoretsehe politeologie.
maehtenseheiding in 3 delen, wetgevende, reehtsprekende en uitvoerende maeht.
de kerntaken zijn volk vertegenwoordiging, reehtspreken en regeren.
Waaroo is de trias politca niet geheel in NL:
Oodat er niet geheel oachtenscheiding is. De etgevende oacht ordt gekooen in het parleoent
at de coalite vorot. De uitvoerende oacht is het kabinet. Maar oodat van de coalite de
oeerderheid in het kabinet oit, steunen oij het kabinet altjd. Doen oij dit niet dan valt het kabinet en
ooeten er nieu e verkieoingen kooen.
Maiht:
het vermogen het gedrag van de ander te beïnvloeden in overeenstemming met de eigen doeleinden
van de aetor. Maeht kan in 4 vormen bestaan:
- doel en middel: maeht is geen middel maar een doel op zieh.
- eonfiet en harmonie: geen maehtsuitoefening als er harmonie heerst.
- individuen en groepen: maeht kan alleen aan individuen worden toegesehreven.
- relate en vermogen: maeht heb je niet in je eentje
Machiavelli oei: Maeht is geen middel, maar een doel op ziehzelf
Igviloed:
feitelijke maehtsuitoefening; maeht is de mogelijkheid het gedrag van anderen te veranderen,
invloed is het gebruiken van die mogelijkheid
Legitimiteit: of gezag
is een basis voor maeht
Het geloof dat de leden van een politek stelsel hebben in de juistheid van de politeke instellingenk
, Dwagg:
beïnvloeding van gedrag van anderen door dreiging met of toepassing van strafen
Geweld:
opzettelijke besehadiging of vernietging van personen of goederen met als doel invloed uit te
oefenen. meest extreme vorm van dwang (uiterste maehtsmiddel) – of: ‘gefaalde invloed
Elitisme:
Agenda wordt bepaald door een permanente en gesloten groep. De politeke maeht is
geeoneentreerd in één elite. reputatemethode leidt tot elitstsehe eonelusies
Pluralisme:
politeke maeht verdeeld over versehillende groeperingen. Agenda wordt bepaald in een
eoneurrentestrijd tussen versehillende en uiteenlopende belangen(groepen), inelusief politeke
partjen. Besluitvormingsmethode leidt tot pluralistsehe eonelusies
Ook de media hebben maeht (de vijfde maeht)
Politiek: een situate waarbij de overheid betrokken is of zou moeten zijn
Politiek probleem: een als ongewenst en veranderbaar besehouwde situate, waarbij de overheid
betrokken is of zo moeten zijn
Colleitievie aitieprobleem: eonfieteert het eigenbelang van elk individu in een bepaalde mate met
het eigenbelang van ieder ander individu
Politiiologie (theoretisihe, empirisihe, gormatievie, viergelijkegde):
theoretisihe politiiologie: zuivere theorie; - vereenvoudiging: een zuivere theorie herleidt het
politeke versehijnsel tot de meest wezenlijke onderdelen.
- abstrahering: beperkte hoeveelheid gegevens over degenen die bij het politeke versehijnsel
betrokken zijn.
- Generalisate: rieht zieh op de algemene elementen van het politeke versehijnsel
bv: trias politea
Empirisihe politiiologie: behelst het toetsen van theorieën aan feitelijke gegevens
empirisehe eyelus: probleemstelling, theorie, operatonalisering, gegevensverzameling,
gegevensanalyse, eonelusie, bijstelling theorie
Normatievie politiiologie: Rieht zieh op het vraagstuk van de gewenste politeke orde, staat gelijk aan
politeke filosofie
Vergelijkegde politiiologie: wetensehappelijke benadering van de politeologie die gekenmerkt
wordt door het analyseren van politeke versehijnselen door vergelijkingen naar tjd en plaats.
De ovierheid: de algemeen erkende leiding van een staat.
Ovierheidsiggrijpeg: de overheid zou burgers, desnoods met geweld, kunnen dwingen samen te
werken. Handhaving van openbare orde door polite, juridisehe benadering.
Trias Politiiaa zuiviere theorie: de versehillende funetes van de staat aan versehillende maehten
moeten worden opgedragen. 3 maehten; wetgevende, uitvoerende en reehtsprekende maeht.
Vormeg viag politieke partiiipatie: aetviteiten die burgers in staat stellen besluitvormingsproeessen
te beïnvloeden waar overheidsoptreden in het geding is of zou moeten zijn. 3 vormen: stemmen bij
verkiezingen, aetevoeren of politei persoonlijk benaderen.
