College 1: Een kritische kijk op de universiteit
Interculturele pedagogiek gaat over verschillen van cultuur en perspectieven. Daarom beginnen
we het eerste college met een kritische blik op de universiteit en onderzoeken welke
perspectieven (over pedagogiek) er wel en niet aan bod komen.
1.1, introductie kritische kijk op universitair onderzoek en onderwijs
Pedagogiek is geen neutraal vak. Neutraal wordt gedefinieerd als niet voor of tegen, onpartijdig,
zonder voorkeur, afzijdig of onverschillig. Echter maakt de docent in ieder vak keuzes over wat er
wel en niet besproken wordt, ze hebben dus een voorkeur. Ook bepalen ze hoe die onderwerpen
behandeld worden en wat wel en niet belangrijk is en maken ze vaak duidelijk wat ze vinden. Al
deze keuzes worden bepaald door hun positionaliteit: iemands persoonlijke geschiedenis,
gevormd door opvoeding, opleiding en werk- en leefomgeving.
Zelfs als dit niet expliciet naar voren wordt gebracht, is er altijd sprake van het verborgen
curriculum, alle impliciete normen en waarden in het onderwijs. Dit is terug te zien in
bijvoorbeeld niet behandelde artikelen of taalgebruik.
Gedragswetenschappelijke kennis is gebaseerd op empirisch onderzoek, waardoor dit niet
zomaar gelijk kan worden gesteld aan een mening. Maar zelfs dit is niet neutraal. De onderzoeker
kiest wat hij wil onderzoeken, hoe hij dat gaat doen en welke delen hij wel en niet publiceert.
Wel kan erbij worden vermeld waar er ruimte is voor twijfel, waar bijna altijd wel sprake van is bij
empirisch onderzoek. Dit blijkt uit het feit dat bij het gebruik maken van dezelfde methode,
verschillende onderzoekers totaal verschillende resultaten kunnen krijgen.
Morele aspecten, of iets goed is of niet, of iets wel of niet wenselijk is, worden natuurlijk zoveel
mogelijk vermeden in empirisch onderzoek. Maar ook dit is vaak niet het geval. In de inleiding
wordt vaak gezegd wat het nut is van de onderzoeksvraag, waar al een bepaalde waarde in te
vinden is (onderzoek naar depressie, want depressie is ongewild, onderzoek naar onderwijs,
want onderwijs moet optimaal zijn, etc.)
Een ideologie is een set ideeën en waarden over de wereld, de maatschappij en de rol van de
mens daarin. Alle overtuigingen binnen de pedagogiek zijn ideologieën.
Woke komt van het Engelse woord ‘awake’ of ‘woken’, wakker dus. Mensen die woke zijn, zijn
zich bewust van sociale ongelijkheden in de maatschappij en proberen hier iets aan te
veranderen. Ze willen een eerlijke samenleving en komen op voor achtergestelde mensen.
Indoctrinatie is een vorm van manipuleren door het systematisch en eenzijdig onderwijzen van
aanvechtbare overtuigingen of opvattingen, met de bedoeling dat deze kritiekloos worden
aanvaard. Onderwijs geven over standpunten is dus iets anders dan indoctrinatie over die
standpunten.
Een kritische beweging die nu heerst rond de universiteit wordt dekolonisatie genoemd en gaat
onder andere over alle voorgaande punten. Er zijn 3 specifieke punten die veranderd moeten
worden:
1. Eurocentrisme dit is het benadrukken van de Europese cultuur en westerse ideeën,
zonder te kijken naar invloeden van andere culturen. Dit stamt af uit de tijd dat Europa
koloniën had en zich superieur voelden.
