College 2: De Nederlandse interculturele context
2.1, immigratiegeschiedenis Nederland
Voor WO2 had Nederland een grote kolonie: Nederlands-Indië. De
meeste bestuurders in het land waren Nederlandse mannen die
soms trouwden met Indonesische vrouwen en kinderen met
gemengd bloed kregen, ‘Euraziaten’. Toen in 1942 Japan de kolonie
veroverde, begon de onafhankelijkheid. In 1945 werd de Republiek
Indonesië uitgeroepen. Tot 1949 heeft Nederland geprobeerd het
gezag weer terug te krijgen, maar dat is niet gelukt.
Tussen 1949 en 1965 vertrokken veel mensen naar Nederland,
waaronder ook totoks (volbloed-Europeanen). De eerste golf was
in 1946, toen Indonesische nationalisten de Nederlandse
bovenlaag wilden uitroeien. De tweede golf was in 1950 na de
soevereiniteitsoverdracht. De derde golf kwam in 1955 door de
nationalisering van Nederlandse bedrijven en de vierde golf was in 1958, omdat Indonesiërs een
tweede kans kregen om voor een Nederlandse nationaliteit te kiezen. In 1962 was de laatste golf.
Door de toenemende industrie wilde Nederland goedkope, ongeschoolde arbeiders werven. Dit
deden ze voornamelijk in Turkije (1964) en Marokko (1969). Zij kregen een arbeidsvergunning.
Migratie mocht in deze tijd zo min mogelijk belemmerd worden. Om deze reden kwamen er ook
steeds meer spontane migranten, die wisten dat ze hier makkelijk werk zouden vinden en een
arbeids- en verblijfsvergunning zouden krijgen.
De contracten van al deze mensen duurden een jaar, met de verwachting dat ze daarna weer
terug zouden gaan. Ze werden daarom ook wel gastarbeiders (arbeidsforensen) genoemd. Om
migratie nog aantrekkelijker te maken, werd het verbod op gezinshereniging geschrapt. Dit zou
ook goed zijn voor de verdere economie van Nederland, want het salaris van het hele gezin zou
dan worden uitgegeven aan ons land.
In dezelfde tijd waren er ook veel Spanjaarden en Italianen. Zij keerden echter vaker terug dan de
Turken en Marokkanen omdat hun economie verbeterd werd.
Vanaf 1970 kwamen er ook veel Surinaamse migranten. De Surinaamse bevolking is zeer
multicultureel door hun koloniale verleden. 3,8% zijn oorspronkelijk inheemse Surinamers. 37,3%
zijn Afro-Surinamers, nakomelingen van Afrikaanse slaven. 27,4% zijn Hindoestanen,
nakomelingen van Indiase ‘contractarbeiders’ die na het afschaffen van de slavernij hier kwamen
werken. 13,7% zijn Javanen, nakomelingen van Indonesische ‘contractarbeiders’, die ook naar
Suriname werden gehaald na de afschaffing van de slavernij.
Eerst kwamen Surinamers vooral om te studeren en gingen daarna weer terug, maar vanaf 1965
kwamen steeds meer arbeiders naar Nederland door het hogere loon. Ook vertrokken in 1974
veel Surinamers omdat ze de dreigende onafhankelijkheid niet zagen zitten. De Surinaamse
overheid wilde Surinamers nog 5 jaar de kans geven om vrijuit te migreren, waardoor er vlak
voor de afloop, in 1979, ook weer een grote stroom van Surinaamse migranten kwam
Vanaf 1985 kwamen er veel migranten uit de Nederlandse-Antillen. Aruba, Curaçao en Sint-
Maarten zijn inmiddels zelfstandige landen binnen het Koninkrijk der Nederlanden en Saba, Sint-
Eustatius en Bonaire zijn bijzondere gemeentes. De bevolking bestaat voornamelijk uit
nakomelingen van Afrikaanse slaven uit de koloniale periode.
