Samenvatting boek: basisontwikkeling peuters en onderbouw. Het bevat alle hoofdstukken uit het boek (1 t/m 5) Bruikbaar bij het vak onderwijskunde op de PABO
Samenvatting
Basisontwikkeling peuters en onderbouw
Inhoud
Hoofdstuk 1: bouwstenen van basisontwikkeling ................................................................... 2
1.1 Betekenisvolle activiteiten ............................................................................................ 2
1.2 Bemiddelende rol van de volwassene .......................................................................... 3
1.3 Brede ontwikkeling ....................................................................................................... 4
Hoofdstuk 2: thematiseren – spelverhalen en verbinden ....................................................... 8
2.1 Thematiseren – spelverhalen verbinden ...................................................................... 8
2.2 In samenhang: spel, taal en verhaal............................................................................. 9
2.3 Van manipulerend spel naar rollenspel .......................................................................10
2.4 Van manipulerend spel naar constructiespel ...............................................................11
2.5 Gesprekken ................................................................................................................12
2.6 Lees-schrijfactiviteiten .................................................................................................13
2.7 Reken-wiskundeactiviteiten .........................................................................................14
2.8 Onderzoeksgerichte spelactiviteiten ............................................................................15
Hoofdstuk 3: de volwassene is de spil ..................................................................................16
3.1 Uitgangspunten voor de rol van de volwassene ..........................................................16
3.2 Pedagogisch – didactisch handelen ............................................................................17
3.3 Ontwerpen en plannen maken ....................................................................................20
3.4 Handelingsgericht observeren, registreren en evalueren ............................................21
Hoofdstuk 4: organisatie en het omgaan met verschillen ......................................................22
4.1 Vanzelfsprekend mee kunnen doen ............................................................................22
Hoofdstuk 5: basisontwikkeling, daar kun je nooit genoeg van krijgen ..................................24
5.1 Basisontwikkeling: de start ..........................................................................................24
5.2 Basisontwikkeling: van deze tijd ..................................................................................24
5.3 Basisontwikkeling: toekomstgericht .............................................................................25
,Hoofdstuk 1: bouwstenen van basisontwikkeling
1.1 Betekenisvolle activiteiten
1.1.1 Betekenisvolle activiteiten voor jonge kinderen
Jonge kinderen zijn nieuwsgierig naar nieuwe materialen, gaan op onderzoek uit, maken
dingen stuk om er vervolgend iets anders van te maken.
Sociaal-culturele praktijken opbouwen vanuit betekenisvolle activiteiten
2-3 jarige zijn gericht op voorwerpen en spullen die ze tegenkomen in de wereld om hen
heen. Ze handelen graag en herhalen dit veel. Kleuters en peuters doen wat grote mensen
doen. Volwassenen benoemen de handelingen van de kinderen en verbinden ze aan een
sociaal-culturele praktijk.
Jonge kinderen willen meedoen met het leven van grote mensen. Door te spelen kunnen
kinderen op hun eigen manier meedoen.
1.1.2 Van betekenisvolle activiteit onderwijs maken
Een activiteit is betekenisvol als kinderen er graag aan deelnemen en er bijzonder intens
mee bezig zijn. Die interesse zorgt ervoor dat ze betrokken zijn en ervan willen leren.
Betekenisvolle activiteiten zijn vaak verbonden aan sociaal-culturele praktijken. Kinderen
willen spelen wat volwassenen doen. Door deze sociaal-culturele praktijken in de klas te
brengen ontstaan er kansen voor activiteiten die betekenisvol zijn of kunnen worden.
Kiezen voor spel
Spel is de natuurlijke neiging van kinderen om de wereld te verkennen en te leren hoe die
wereld in elkaar zit vrij spel. Spel is een specifieke manier om een activiteit uit te voeren.
Een kenmerk is de vrijwillige deelname binnen bepaalde grenzen, waarbij kinderen een
gevoel van spanning én plezier ervaren.
Van Oers benoemt de volgende kenmerken
• Betrokkenheid
• Kinderen gaan er helemaal in op
• Er ontstaat een gedeelde betrokkenheid
• Gezamenlijke aandacht
Spel is vrij én gebonden. Er zijn bepaalde regels waaraan de kinderen zich houden, maar er
is genoeg vrijheid voor eigen invullingen.
Typen regels:
1. Sociale geven aan hoe je met elkaar omgaat
2. Technische geeft aan hoe je een cultureel object gebruikt
3. Conceptuele legt het verband tussen verschijnselen / stukjes informatie
4. Strategische geven aan hoe je gaat handelen
In het spel leren kinderen omgaan met regels: taal, sociale relaties, uitdrukkingen geven aan
wensen en gedachten en symbolen om te gebruiken. In de uitvoering van de activiteit met de
kenmerken van spel is er een grote mate van handelingsvrijheid.
OGO de volwassene doet actief mee in het spel.
, 1.1.3 Spel is de leidende activiteit in ontwikkeling
Als leerkracht moet je aansluiting zoeken bij de vaardigheden en interesses van het kind. In
de leeftijd van 3 tot 7/8 jaar zie je een overgang van de wereld van objecten (manipuleren /
experimenteren) naar die van sociale rollen en relaties (rollenspel).
Spelontwikkeling = overgangen die kinderen maken in het spel
Manipulerend spel
Bij 2-3 jarige gaat de voorkeur uit naar het manipuleren van voorwerpen (stapelen, gieten,
rollen). Het hanteren van voorwerpen is een aantrekkelijke manier om de tastbare wereld in
de greep te krijgen.
Rollenspel en constructiespel
De ontwikkeling van het rollenspel loopt door in de hele onderbouw. Rolhandelingen
gebeurtenissen en relaties tussen mensen.
Het spel wordt rijker als anderen erin meegaan en aanvullende rollen op zich nemen.
Communicatie en taal zijn onmisbaar.
Thematisch rollenspel = spel heeft een gemeenschappelijk verhaal
Het spel wordt socialer en complexer van aard.
Constructiespel = activiteit waarbij kinderen iets maken, samenstellen en creëren. Het
constructiespel vervult vaak een functie in het rollenspel. In het begin is een redelijk goede
verbeelding van de werkelijkheid genoeg. Net als bij het rollenspel ontstaat er steeds meer
behoefte om de realiteit dichter te benaderen. De behoefte aan vaardigheden wordt groter en
de wens om t leren, iets te beheersen en kennis te gebruiken neemt toe.
Bewuste leeractiviteit
Naarmate kinderen ouder worden, worden sommige regels belangrijker. Taal, sociale kennis
en vaardigheden, wereldkennis, begripsvorming en denkprocessen worden relevanter.
Overgang van het doen alsof naar het echt willen
Vanuit het manipuleren ontstaat er de behoefte om meer te kunnen en echt te handelen.
1.2 Bemiddelende rol van de volwassene
1.2.1 Bemiddelen: waar praten we over?
Zone van naaste ontwikkeling = Vygotsky= een volwassene nodig hebben om iets te doen
wat het kind nog niet alleen kan
Bemiddelen tussen kind en de cultuur
Volgens dit boek is ontwikkeling geen spontaan proces dat bij alle kinderen gelijk loopt. Ook
spelontwikkeling niet. Dat komt doordat ontwikkeling altijd verbonden is aan de omgeving
waarin kinderen opgroeien. Ontwikkeling vindt plaats in het spelspel, in sociale interactie,
tussen kinderen en anderen in hun omgeving. Ze leren in hun eigen omgeving wat ze nodig
hebben om erbij te horen en meet e kunnen doen (spreektaal, sociale vaardigheden, regels,
gewoontes)
Bemiddelen bij de overgangen in spel
Volgens Vygotsky leren kinderen spelen doordat de volwassene zelf speelt en meespeelt.
Door te reageren op het spel van kinderen, worden er nieuwe elementen toegevoegd en
breidt het spel zich uit, verdiept het en komt er meer variatie in.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper AmberHuijbers. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,99. Je zit daarna nergens aan vast.
