Psychologie, een inleiding
H1.1 wat is psychologie en wat is het niet?
Psychologie wetenschap van gedrag en mentale processen. Het terrein van psychologie
beslaat zowel interne geestelijke processen, die we alleen indirect weernemen, als externe,
waarneembare gedragingen. Wetenschap van de psychologie is gebaseerd op objectieve,
verifieerbare gebeurtenissen.
Psychologie is geen psychiatrie. Psychiatrie is een medisch specialisme en maakt geen
deel uit van de psychologie. Psychiaters hebben een geneeskunde gestudeerd en hebben
daarnaast een specialisme opleiding achter de rug in de behandeling van geestelijke en
gedragsmatige problemen, meestal met behulp van geneesmiddelen.
Pseudopsychologie niet-onderbouwde psychologische aannamen die als
wetenschappelijke waarheden worden gepresenteerd.
Soorten bias:
Emotionele bias: de neiging om oordelen te vellen gebaseerd op attitudes en
gevoelens, in plaats van op een rationele analyse van het bewijsmateriaal.
Confirmation bias: de neiging om informatie die niet bij je opvattingen aansluit te
negeren of te bekritiseren en om in plaats daarvan informatie te zoeken waar je het
wel mee eens bent.
Psychologie, een inleiding
H1.2 wat zijn de zes belangrijkste perspectieven van de psychologie?
De zes perspectieven van de psychologie:
Biologisch perspectief: het psychologische perspectief dat de oorzaken van gedrag
zoekt in het functioneren van de genen, de hersenen en het zenuwstelsel en
hormoonstelsel. Het lichaam kan apart van de geest worden gezien. (rené Descartes)
Cognitief perspectief: zoekt de oorzaken van gedrag op geestelijke activiteiten
zoals waarnemingen, interpretaties, verwachtingen, overtuigingen en herinneringen.
De wetenschappelijke methode kan worden gebruik om de geest te bestuderen.
(Wilhelm Wundt en William James)
Behavioristisch perspectief: zoekt de oorzaken van gedrag in de prikkels in onze
omgeving en de voorgaande consequenties van ons gedrag. Psychologie moet de
wetenschap zijn van observeerbaar gedrag, niet van mentale processen. (John
Whatson en B.F Skinner)
Whole person:
Psychodynamische psychologie: het idee dat processen in onze
onbewuste geest ons gedrag en persoonlijkheid bepalen. Psychisch
stoornissen komen ook voort uit processen in het onbewuste. (Sigmund
Freud)
Humanistischeche psychologie: het idee dat onze aangeboren behoefte om
te groeien en ons potentieel zo goed mogelijk te verwezenlijken ons gedrag
bepaalt. Psychologie moet de nadruk leggen op menselijke groei en potentieel
in plaats van op psychische stoornissen. (Carl Rogers en Abraham Maslow)
Psychologie van karaktertrekken en temperament: het idee dat onze
unieke persoonlijkheidskenmerken die in tijd en in alle situaties hetzelfde zijn
ons gedrag bepalen. Individuen kunnen worden begrepen in termen van hun
temparament en blijvende karakter trekken. (de oude Grieken)
Ontwikkelingsperspectief: zoekt de oorzaken van gedrag in de interactie tussen
erfelijkheid en omgeving. Mensen veranderen als gevolg van een interactie tussen
1
, Psychologe
erfelijke eigenschappen en de omgeving. (Mary Ainsworth, Jean Piaget en vele
anderen)
Sociocultureel perspectief: de kracht van de situatie bepaalt ons gedrag. Sociale
en culturele invloeden kunnen de invloed overeenstemmen van alle andere factoren
die ons gedrag beïnvloeden. (Stanley Milgram, Philip Zimbardo en vele anderen)
Gezondheidspsychologie
H1.2 wat is gezondheid? Veranderde perspectieven
Het biomedisch ziektemodel stelt dat een symptoom van een ziekte een achterliggende
oorzaak heeft die via medische interventie kan worden genezen. Het reduceert de geeft, het
lichaam en het menselijk gedrag tot lichaamscellen of tot neurale of biochemische activiteit,
en verklaart problemen ook enkel op dit niveau.
Het biopsychosociale ziektemodel stelt dat de subjectiviteit of beleving van gezondheid en
ziekte ook meespelen in de beoordeling van gezondheid. Daarnaast wordt er gekeken naar
de sociale en culturele factoren die mede bepalen of iemand gezond dan wel ziek te noemen
is.
Gezondheid werd van oudsher onverbrekelijk gekoppeld aan ‘geschiktheid om te werken’.
Nu kijken mensen nog steeds naar de effecten van ziekte op het werkende leven, maar
sommige mensen kijken ook juist naar de effecten van het werk en de werkomstandigheden
op de gezondheid.
Gezondheidspsychologie
H1.3.1 lekentheorieën over gezondheid
Bauman (1961) stelde aan een populatie patiënten met een ernstige ziekte de vraag: wat
betekent gezondheid. Bauman toonde na dit onderzoek aan dat gezondheid gerelateerd is
aan: gevoel; gerichtheid op symptomen; prestaties. Deze steekproef bestond uit patiënten bij
wie een ernstige ziekte is vastgesteld, en het is waarschijnlijk dat gezonde mensen heel
anders over gezondheid denken dan zieke. Bij een onderzoek van Herzlich (1973) werden
vraaggesprekken gehouden om de sociale representaties van gezondheid op het spoor te
komen. Hierbij ontdekte hij dat gezondheid in het algemeen werd opgevat als een toestand
van evenwicht op verschillende gebieden: lichamelijk, psychologisch, emotioneel en sociaal
welzijn, hoewel het voor sommige moeilijk was om gezondheid los te zien van ziekte. Bennet
(2000) ontdekte dat mensen bij deze representaties onderscheid maken tussen gezondheid
als in ‘gezond zijn’, ‘gezondheid hebben’, en ‘gezond doen’.
Psychologie, een inleiding
H7.1 wat kan een pasgeboren baby?
De drie belangrijkste perioden in de ontwikkeling van een kind zijn:
Prenatale perioden: de ontwikkelingsperiode voorafgaand aan de geboorte. De prenatale
periode kan je onderverdelen in drie fases:
De germinale fase: de bevruchte eicel splitst zich, als er ongeveer honderdvijftig
cellen zijn, nestelt de zygote zich in de wand van de baarmoeder.
Embryonale stadium: de genetische aanleg bepaalt de genetische aanleg op welke
wijze het embryo zich ontwikkelt. De cellen van het embryo specialiseren zich tot
onderdelen van een specifiek orgaansysteem.
Foetale stadium: na de 8ste week. In het foetale stadium beginnen spontane
bewegingen en basale reflexen te ontstaan.
In de prenatale periode is het embryo verbonden met de moeder via de placenta,
zodat voedingsstoffen naar het embryo worden gevoerd en afvalstoffen weer worden
2
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper meikedommerholt. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.