Samenvatting Leefstijliprogramma op Maat – g Periode 3
Onderdeejli 1 - Voeding
Leerdoejli 1: De st –udent – kent – het – verschijli t –ussen vert –ering en st –ofwissejliing
De spiisvert –ering is het fijnmaej vmj voedsel, zodmt de jutte stofej uit het etej ij het bloed
aujjej wordej optejonej. De st –ofwissejliing is het beweraej vmj deze stofej tot mjdere stofej
die het lichmmn op amj jenej. Het ziij dus twee verschillejde processej die jiet zojder elammr
aujjej.
Leerdoejli 2: de st –udent – kent – de t –wee ziiden van de energiebajlians en weet – hoe deze ziiden
ejlikaar beïnvjlioeden
De energiebajlians bestmmt uit energie-inname ej energieverbruik. Als beide conpojejtej teliia ziij,
bliift ienmjd op tewicht. Er is eej positeve
energiebajlians mls de ijjmne troter is dmj het
verbruia. Dit amj voor eej pmmr dmtej teej
awmmd, nmmr wel mls dit voor lmjtere periode is.
Er is eej negateve energiebajlians mls het verbruia
troter is dmj de ijjmne. Als ienmjd voor lmjtere
periode 100 Kcml neer ijjeent dmj hii verbruiat,
zml het tewicht eerst toejenej ej op tetevej
nonejt hetzelfde bliivej. On neer mmj te
aonej, noet hii dus jot neer tmmj etej.
Ajderson zml nej steeds nijder noetej tmmj
etej on jot mf te vmllej.
Ejertie-ijjmne ej ejertieverbruia ziij jiet volledit mfmjaeliia vmj elammr, ze hebbej ooa ijvloed op
elammr. Wmjjeer ie biivoorbeeld veel trmijt, eet ie neer eiwitej, wmmrdoor ie neer spiernmssm
aweeat, wmt er weer voor zortt dmt de ruststofwisselijt onhoot tmmt ej ie dus weer neer verbruiat.
Het Thermic Efect – of Food (TEF) is de hoeveelheid ejertie die jodit is on de voedijt die ie
cojsuneert te verterej, mbsorberej ej mssinilerej. SDW stmmt voor de specifiek dynamische
werking. De extrm ejertie die jodit is on het lichmmn wmrn te houdej, verhoott de SDW. Hoe neer
ie eet, des te hoter de TEF wordt. Hoe neer ie eet, hoe neer ejertie er inners jodit is on dit
mllenmml te verterej. De TEF verschilt per nmcrojutriëjt;
Macronut –riënt – TEF
Eiwiten 20 – 35% vmj de ejertie-ijjmne
Koojlihydrat –en 5 – 15% vmj de ejertie-ijjmne
Veten 0 – 5 % vmj de ejertie-ijjmne
Het basaajlimet –abojliisme (BMR) teeft mmj hoeveel cmlorieëj het lichmmn verbruiat mls het ij rust is.
Ooa mls het lichmmn jiet mctef is of slmmpt, heeft het toch ejertie jodit on de mdenhmlijt,
bloedsonloop, spiisverterijt ej hersejmctviteit ij tmjt te houdej.
Leerdoejli 3: De st –udent – kent – de verschijlijliende energie jlieverende voedingsst –ofen en kan
hiermee rekenen in En%
En% ziij de percejtmtes vmj de verschillejde voedijtsstofej tej opzichte vmj de totmle ejertie-
ijjmne ij Kcml op eej dmt. Biivoorbeeld; Renco eet 300 tr aoolhydrmtej, 160 tr eiwitej ej 100 tr
vetej, 10 tr verzmditd vet op eej dmt. Hoeveel aCml ej aJ ariitt hii bijjej ej wmt ziij de
ejertiepercejtmtes vmj de verschillejde jutriëjtej?
, Koolhydrmtej 300 tr x 4 = 1200 aCml x 4,184 = 5021 ai
Eiwitej 160 tr x 4 = 640 aCml x 4,184 = 2678 ai
Vetej 100 tr x 9 = 900 aCml x 4,184 = 3766 ai
Totmml 2740 aCml
Koolhydrmtej 1200 / 2740 x 100 = 44%
Eiwitej 640 / 2740 x 100 = 23%
Vetej 900 / 2740 x 100 = 33%
Verzmditde vetej 90 / 2740 x 100 = 3,3%
Ojder ejertie-ijjmne vmllej;
Voedingsst –of Kcajli per gram kJ per gram
Koojlihydrat –en 4 Kcml 17 aJ
Veten 9 Kcml 38 aJ
Eiwiten 4 Kcml 17 aJ
Ajlicohojli 7 Kcml 29 aJ
Vezejlis 2 Kcml 8 aJ
Koolhydrmtej, vetej ej eiwitej vmllej ojder de nmcrojutriëjtej. Deze voedijtsstofej wordej
tidejs de spiisverterijt mftebroaej tot opjeenbmre stofej;
- Koolhydrmtej nojosmchmridej
- Vetej vetzurej
- Eiwitej mnijozurej
Leerdoejli 4: De st –udent – kent – de verschijlijliende met –abojlie paden en kent – het – efect – van een
positeve en negateve energiebajlians op de verschijlijliende paden
Bii eej lmjtzmne spiisverterijt vmllej nejsej mf, ondmt voedijtstofej nijder toed wordej
optejonej ij het lichmmn. Deze voedijtstofej leverej jmneliia ooa ejertie. De verteerde
voedijtsstofej wordej optejonej ij het bloed. De bloedvmtej fujterej mls trmjsportstelsel on de
voedijtstofej jmmr de iuiste cellej te brejtej. De cellej zetej de voedijtsstofej on jmmr ATP on
ejertie te leverej. Als
eej cel de
voedijtsstofej evej
jiet jodit heeft on
ejertie te leverej,
wordej de
voedijtsstofej evej
ij de cel tepmraeerd.
Deze
spiisverterijtsprocessej verlopej vim eej mmjtml met –abojlie paden.
Glucose is voor de hersejej ert belmjtriia. Ojder jornmle onstmjdithedej drmmiej de hersejej
jmneliia mlleej op tlucose. Het lichmmn heeft eej mmjtml mlterjmteve routes on bii eej teaort mmj
aoolhydrmtej mmj tlucose te aonej.
,Leerdoejli 5: De st –udent – kent – het – verschijli t –ussen een risicofact –or en een oorzaak
Eej risicofact –or is eej fmctor die ervoor zortt dmt de amjs op eej bepmmlde mmjdoejijt toejeent.
Eej oorzaak is eej mmjwiisbmre fmctor die ervoor heeft tezortd dmt ienmjd eej bepmmlde mmjdoejijt
heeft.
Leerdoejli 6: De st –udent – kent – de risicofact –oren in de voeding voor het – ont –wikkejlien van
overgewicht – en DM2 en kan deze verkjliaren
De risicofmctorej vmj overtewicht ej DM2 ziij mujlitfact –orieejli, dit wil zettej dmt er jiet eej
specifeae fmctor is die zortt voor overtewicht of DM2, nmmr eej conbijmte vmj fmctorej. De
oorzmma vmj overtewicht ej DM2 is eej lmjtdurite positeve ejertiebmlmjs. De hierbii behorejde
risicofmctorej ij de voedijt ziij;
Risicofact –or Toejliichtng
Veejli ongezonde t –ussendoort –ies De suiaertevoelitheid vmj het voedsel tmmt onlmmt, wmmrdoor het
verzmditijtsjivemu lmmt is. Hierdoor tmmt nej neer ijjenej dmj jodit
is, ondmt nej jiet bewust is vmj het mmjtml cmlorieëj ij deze
productej.
Portegroote De portetroote is vmj ijvloed op de cmlorie-ijjmne. Mejsej ziej eej
tetevej porte vmma mls de jorn, eej richtliij voor de hoeveelheid die
jornmml is on op eej nonejt te etej.
Energiedicht – voedsejli Het volune vmj het voedsel is hetzelfde, nmmr de hoeveelheid cmlorieëj
verschilt, ejertiedicht voedsel wordt ooa vmma mls leaaer teziej, ondmt
het bestmmt uit eej conbijmte vmj vet ej zoet of vet ej zout.
Weinig groent –e en fruit – Eej teaort mmj troejtej ej fruit zortt voor eej teaort mmj vitmnijej.
Ooa bevmtej ze veel vezels die zortej voor eej verzmditd tevoel,
terwiil het nmmr weijit cmlorieëj bevmt.
Weinig vezejlis Vezels vertrotej het verzmditijtstevoel. Ooa zortej ze voor eej lmte
tlycenische lmdijt, wmmrdoor de tlucosepieaej ej -dmlej vernijderej.
Leerdoejli 7: De st –udent – kent – het – efect – van verschijlijliende hormonen op de st –ofwissejliing
De voltejde hornojej oefejej efect uit op de stofwisselijt;
- Insujliine: verlmmtt het bloedtlucose
- Gjliucagon: verhoott de bloedtlucose
- Adrenajliine: lmmt de cel ATP producerej
- Noradrenajliine: lmmt de cel ATP producerej
- Cortsojli: bevordert de tlucoseproducte
De efectej vmj de hornojej op de netmbole pmdej ziij mls voltt;
Insujliine Gjliucagon (Nor)adrenajliine Cortsojli
Gjliucose-opname + - + -
Gjliycogenojliyse - + + +
Gjliycogenese + - - -
Gjliuconeogenese - + + +
Gjliycojliyse + - + -
Lipojliyse - + + +
Lipogenese + - - -
Eiwit –-opbouw + - - -
Eiwit –-afraak - + + +
, Leerdoejli 8: De st –udent – kan de sympt –omen van hypergjliycemie en hypogjliykemie verkjliaren
Voedijt, nediciijej, lichmneliiae mctviteit, spmjjijtej ej zieate hebbej ijvloed op het
tlucosetehmlte ij het bloed. Eej te hoot tlucosetehmlte joenej we hypergjliycemie, hierbii aujjej
almchtej optredej zomls dorst, veel plmssej, noeheid, ieua of ijfectes. Teaejej vmj eej erjstt
verhootd tlucosetehmlte ziij toejenejde zwmate, sufeid, noeiliia mdenhmlej ej uitdrotijt.
Oorzmaej vmj eej te hoot tlucosetehmlte ziij;
- Het etej of drijaej vmj te veel suiaer of aoolhydrmtej
- Te weijit of jiet op tid ijjenej vmj de nediciijej
- Mijder lichmmnsbewetijt dmj jornmml
- Stress
- Zieatej net aoorts, brmaej of dimree
- Het tebruia vmj nediciijej die het tlucosetehmlte onhoot brejtej
Eej te lmmt tlucosetehmlte joenej we eej hypogjliykemie, hierbii aujjej almchtej optredej zomls
hojter, zwetej, hmrtaloppijtej, tmpej, duizelitheid, verwmrdheid, bevej, rusteloosheid, tjtelijtej,
slecht zicht, hoofdpiij ej eej wisselejd huneur. Teaejej vmj eej verlmmtd tlucosetehmlte ziij
sufeid, bewustziijsverlies ej uiteijdeliia conm. Oorzmaej vmj eej te lmmt tlucosetehmlte ziij;
- Niet tejoet of te lmmt etej
- Meer lichmneliiae ijspmjjijt dmj jornmml
- Te veel tmbletej of ijsulije
- Niet op de iuiste tid jenej vmj nediciijej
- Overnmtt mlcoholtebruia
- Het drijaej vmj mlcohol ij conbijmte net bloedsuiaerverlmtejde tmbletej
