Biologie (BIO)
Boek: Nectar
Niveau: vwo bovenbouw
Hoofdstuk: hoofdstuk 18, eiwitten
Dit is een handige samenvatting over hoofdstuk 18 van het boek Nectar (4de editie). Onderwerpen die in deze samenvatting worden genoemd zijn: de weg naar een werkzaam eiwit, functies van eiwitten, enzymwerking...
Biologie §18.1
Polypeptideketen in endoplasmatisch reticulum (ER) (Binas 71J):
- Eerste deel polypeptide is signaal (adreslabel) voor verdere verwerking in het ER.
- Adreslabel hecht aan SHM (signaalherkenningsmolecuul) en stopt translatie.
- SHM hecht aan SHM-receptor van het ER, ribosoom hecht aan ribosoomreceptor van
ER, hierdoor komt hij precies boven een eiwitpoort, die opent.
- GTP hecht aan SHM-receptor, polypeptide komt in het ER.
- GTP splitst in GDP en Pi en het SHM komt los van de receptor.
- Adreslabel wordt door peptidase afgeknipt en translatie vervolgt → peptideketen
groeit in ER tot stopcodon in mRNA.
- Ontkoppelingseiwit bindt aan mRNA → polypeptide laat los van het ribosoom
(ribosoom splitst in tweeën) → de eiwitpoort sluit.
- Structuur wordt verder aangepast door toevoegen waardoor ruimtelijke
(eiwit)structuur ontstaat.
- Via transportblaasjes wordt polypeptide vervoerd naar Golgi-systeem voor definitieve
vorming van functioneel eiwit. Door middel van het toevoegen van andere
fosfaatgroepen, wijzigen die in het ER toegevoegde suikers en/of koppelen meerdere
polypeptideketens tot één eiwit.
o Het Golgi-systeem verpakt en sorteert de gevormde eiwitten in blaasjes met
adreslabels. Door middel van exocytose kunnen blaasjes hun inhoud buiten
de cel afgeven.
o Ook kunnen ze als lysosomen in de cel blijven (afvalstoffen binnen de cel
afbreken, cel herbruikt of scheidt ze uit).
o Andere blaasjes hebben de eiwitten in hun membranen opgenomen, als
eiwitpoorten of receptoren.
Ruimtelijke structuur van eiwitten:
- Primaire structuur: aminozuurvolgorde (aantal, type)
- Secundaire structuur: structuur die ontstaat door het vormen van waterstofbruggen
o α-helix: spiraalvormig
o β-platen: heen en weer gevouwen, lange keten (gevouwen als harmonica)
- Tertiaire structuur: ruimtelijke vorm van het eiwit, komt tot staan door bindingen
tussen restgroepen. O.a. H-/S-bruggen, van der Waalskrachten en elektrische lading
van de aminozuren in de keten (meer/minder geladen deeltjes binden).
- Quarternaire structuur: eiwitcomplex van meerdere afzonderlijke polypeptideketens.
Eiwitten met onjuiste structuur zijn onwerkzaam. Als ze niet worden hersteld door
chaperonne-eiwitten dan worden ze in de cel afgebroken.
Het verlies van de ruimtelijke structuur heet denaturatie (chemisch en temperatuurverhoging
(pH of warmte zorgt voor verbreken van de bindingen). Op andere plaatsen in de eiwitten
ontstaan nieuwe H-bruggen tussen de aminozuren.
Biologie §18.2
Valide test: test die meet wat hij moet meten, het is een kwaliteitsaanduiding. Verstoren van
de werking van hersencellen kan komen door plaques en tangles. Plaques zijn ophopingen
van eiwitten tussen de hersencellen. Hersencellen maken het eiwitmolecuul APP. Bij de
afbraak van verouderd APP kunnen eiwitfragmenten ontstaan die aaneen klonteren tot
plaques. Tangles zijn eiwitkluwens binnen de hersencellen. Ze ontstaan door het
samenklonteren van tau-eiwitten. In gezonde cellen zijn ze oplosbaar en spelen ze een rol
bij het in stand houden van het celskelet van hersencellen door microtubuli: buisjes die
vanuit de kern uitwaaieren over de hele cel; vormen transportwegen van de cel. Als
transportsysteem is ontregeld (in de knoop is gelegd) dan ontstaan van tangles.
Motoreiwitten vervoeren organellen en blaasjes met voedingsstoffen langs de microtubuli.
Twee ‘voeten’:
- Voet 1 bindt aan een microtubulus, laat ADP los en bindt ATP.
- Andere voet slingert naar voren en bindt ook aan microtubulus.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper bentevandalen. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,99. Je zit daarna nergens aan vast.
