Met deze samenvatting van Portaal hoofdstuk 6 heb je eigenlijk het boek niet meer nodig om te leren. Samen met de samenvattingen van hoofdstuk 5 en 7 die ook te koop zijn heb je al een heel groot deel om je taaltoets oude kind uit jaar 2 te halen. De prijs van deze samenvatting is net iets duurder,...
bij het taaldomein schrijven onderscheiden we:
- Schrijven in de zin van ‘stellen’ waarbij de kinderen leren om hun gedachten op
papier te zeten
- Spellen, een onderdeel van taalverzorging.
Overeenkomsten tussen spreken en schrijven:
- Beide gebruik je in een communicateve situate
Bijvoorbeeld om elkaar iets duidelijk te maken of iemand ergens van te
overtuigen
- Beide gebruik je om in een communicateve situate een boodschap over te brengen
- Bij beide maak je gebruik van woorden die je tot zinnen maakt
- Bij beide is sprake van een zender en een ontvanger
Verschillen tussen spreken en schrijven:
- Bij spreken is er meestal sprake van een directe communicateve situate. Bij
schrijven is de schrijver meestal niet in de onmiddellijke nabijheid van de ontvanger
(lezer)
De luisteraar is in staat om onmiddellijk te reageren op de boodschap van de
spreker en dat de rollen van spreker en luisteraar voortdurend kunnen wisselen.
- De schrijver kan goed nadenken over wat hij precies wil zeggen en kan zijn
boodschap nog eens goed overwegen en aanpassen. Uitngen die bij nader inzien niet
zo gelukkig lijken kan hij makkelijk weghalen zonder dat de lezer daar iets van merkt.
Het schrijven in de sociale media staat vrij dicht bij het spreken omdat:
- Normaal gesproken zijn de zinnen bij schrijven langer en complexer, maar in de
sociale media zijn ze opvallend kort
- De grammatcaliteit van geschreven zinnen is meestal correcter (de schrijver heef
langer na kunnen denken en correctes kunnen aanbrengen) maar in de sociale
media lijken mensen daar veel minder aandacht voor te hebben
- Bij traditonele schrifelijke communicate is er haast altjd een vertraging in de
communicate en kan de schrijver niet meteen profteren van de reacte van degene
die zijn boodschap leest en op basis daarvan zijn tekst aanpassen. In sociale media is
die vertraging veel korter en vaak zelfs afwezig.
Ons schrifsssteem
Ons schrifsssteem is afgeleid van de tekens die oorspronkelijk in egsptsche en griekse
culturen werden gebruikt. Daarvan is het klassieke latjnse alfabet afgeleid en aan de 21
leters van dit alfabet zijn er voor het Nederlands nog enkele toegevoegd:
- De j (een halflinker, afgeleid van de i)
- De u (klinkervariant van de v) en de w (om de dubbele v weer te geven)
Het nederlands schrif is een alfabetsch schrif.
Alfabetischs scherift: in principe wordt er voor elke klank 1 ssmbool gebruikt.
Logogerafsch scherift: voor elk begrip wordt een apart ssmbool gebruikt zoals in China
1
,Het alfabetsch schrif is veel efectever en makkelijker te leren. Toch is het in de praktjk
wat ingewikkelder dan het principe.
- Het nederlands kent meer klanken dan tekens en dat omgekeerd dezelfde klank soms
met verschillende tekens kan worden weergegeven.
Historische geschrifen van het nederlands of dialecten hiervan zijn nog niet zo erg oud. Het
oudste geschrif dat in het begin van de 20e eeuw werd gevonden dateert uit ongeveer 1100
na christus.
- De uitvinding van de boekdrukkunst in 1455 heef gezorgd voor een veel massalere
producte van teksten. Het oudst bekende gedrukte boek in de Nederlandse taal
verscheen in 1477.
6.1.1 kennis oveer scherijven
De term schrijven wordt in het onderwijs voor verschillende vaardigheden gebruikt:
- Motoerische vaaerdigheid: dit is een vaardigheid om schrijfeters netjes op papier te
krijgen, noemen we ook wel de handschrifontwikkeling. Op de basisschool gaat dit
gelijk op met het leren schrijven en lezen.
- De vaaerdigheid om te stellen: het op papier zeten van gedachten, gevoelens en
bedoelingen. Kinderen moeten leren rekening houden met het publiek en de vorm
waarin ze het schrijfproduct willen gieten.
- De vaaerdigheid om foutloos te spellen: spelling is een deelvaardigheid die erg veel
aandacht krijgt in het onderwijs. Dat heef enerzijds te maken met de complexiteit
van het spellingsssteem en anderzijds is het zo dat spelfouten vaak het snelst
opvallen.
In dit boek gaat het bij schrijven tenzij het anders staat beschreven om de vaardigheid
stellen.
Om te kunnen schrijven gebruikt een schrijver allerlei kennis. Bijvoorbeeld taalkundige,
maatschappelijke aspecten enzovoort.
Vormen van kennis kunnen we onderscheiden in:
- Declarateee kennis: deze kennis heef betrekking op de feiten waar de schrijver van
op de hoogte moet zijn (feitenkennis).
- Procedurele kennis: deze kennis heef betrekking op de vaardigheden die je moet
inzeten. Hoe pak je zo een schrijflus aan?
Aspecten van procedurele kennis:
- Functes van schrifelijk taalgebruik
- Schrijven binnen communicateve situates
- Taalkundige aspecten
- Het schrijfproces
2
,Functes ean het schrifelijk taalgebruik
3 functes van geschreven taal:
- Communiceerende functie: mensen gebruiken schrifelijke taal als middel om met
elkaar te communiceren. De schrijver wil iets duidelijk maken, iemand overhalen,
indruk maken op iemand, de ander de liefde verklaren etc.
- Conceptualiseerende functie: de schrijver probeert zijn gedachten (het concept) te
vaten in taal. Het is een kunst om abstracte en concrete zaken zodanig onder
woorden te brengen dat de lezer precies begrijpt wat je bedoelt.
- Experessieve functie: de schrijver kan iets persoonlijks uitdrukken: gevoelens,
overtuigingen en emotes kun je als schrijver zodanig verwoorden dat bij de lezer
eenzelfde emote wordt opgeroepen.
Schrijeen binnen communicateee situates
Voor schrijven kan het communicatemodel worden gebruikt.
Expressief Zakelijk aspect Appellerend
Zender aspect Boodschap efect ontvanger
( = de schrijver) ( = schrijfproduct) ( = de lezer)
Relatoneel aspect
( feedback )
Zakelijk aspect: betref de informate die de schrijver wil overbrengen aan de lezer.
- Woorden gecombineerd tot zinnen, gegoten in een bepaalde tekststructuur
(inleiding, kern of slot) en een bepaalde vorm (brief, folder)
- Ambtelijke stjl wordt door gewone burgers niet begrepen
- Wollig taalgebruik maakt de boodschap voor de ontvanger soms onduidelijk
Experessief aspect: de lezer kan uit de boodschap opmaken hoe de schrijver zich verhoudt tot
het onderwerp of tot degene aan wie hij de boodschap schrijf.
Relationeel aspect: verwijst naar het feit dat het schrijven altjd bedoeld is voor een bepaald
soort lezer met wie de schrijven rekening moet houden (publieksgericht schijeen).
Appelleerend aspect: het gaat om de bedoeling die de schrijver heef met zijn boodschap. De
schrijfdoelen van de zender.
Hij kan de ontvanger bijvoorbeeld:
- Informatef schrijfdoel: Informate verstrekken
- Persuasief schrijfdoel: Proberen te overtuigen van zijn mening
- Directef schrijfdoel: Overhalen om iets te doen
- Dieerterend schrijfdoel: Laten genieten van mooie taal mooie inzichten, createve
gedachten etc.
3
, Het kan ook zijn dat de zender geen schrijfdoel voor de ontvanger heef maar het schrijfdoel
voornamelijk bij zichzelf zoekt:
- Conceptualiserend schrijfdoel: Hij wil d.m.v. schrijven structuur aanbrengen in zijn
gedachten of greep krijgen op de werkelijkheid
- Reflectef schrijfdoel: hij wil op papier nadenken over dingen die voor hem belangrijk
zijn of een lijstje voor zichzelf maken om dingen niet te vergeten.
In het schema staat feedback tussen haakjes omdat de ontvanger niet in onmiddellijke
nabijheid van de zender is en dus geen directe feedback kan geven. Voor de schrijven kan
het lastg zijn om het zonder die feedback te moeten stellen en dat is ook de reden dat veel
schrijvers hun tekst vaak voorleggen aan een derde voordat zij die versturen of publiceren.
Taalkundige aspecten
De componenten voor schrijven:
- Fonologische component: lijkt niet of nauwelijks aan de orde te komen maar dat is
niet waar. Bij het schrijven komt het vaak voor dat je in gedachten formuleert wat je
wilt opschrijven. Je spreekt de woorden dus in gedachten uit.
- Lexicale en semantsche component: de schrijver is voortdurend bezig zijn gedachten
in woorden tot uitdrukking te brengen. Zijn woordenschat moet toereikend zijn om
de juiste woorden te vinden. Hij moet erover nadenken dat de betekenis die hij aan
woorden geef ook zo overkomt bij de lezer.
- Syntactsche component: woorden tot goed lopende zinnen combineren is bij het
schrijven 1 van de moeilijkste onderdelen. Het vraagt nogal veel oefening om de
goede balans te vinden tussen hoofd en bijzinnen, om de tegenwoordige en verleden
tjd correct te gebruiken en om afwisseling aan te brengen in zinsdelen.
- Morfologische component: kennis over het verbuigen en vervoegen van
werkwoorden is belangrijk voor de correcte spelling van het schrijfproduct. Deze
component heef alles te maken met de orthografsche component.
- Pragmatsche component: verwijst naar de manier waarop de schrijver ervoor zorgt
dat het schrijfdoel bereikt wordt. Het gaat om zaken als de nieuwswaarde, de
structuur, de duidelijkheid en de aantrekkelijkheid van zijn tekst voor het publiek.
- Orthografsche component: verwijst naar de spelling en interpuncte.
Veel van deze componenten blijven impliciet als een schrijver bezig is met zijn tekst maar
goede schrijvers zijn zich bewust van deze taalkundige aspecten en zullen bij het nalezen kun
tekst juist op deze componenten controleren.
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper kikirenee. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,99. Je zit daarna nergens aan vast.
