Dit is een goede en uitgebreide samenvatting van alle stof uit de hoorcolleges van het vak Behandeling Spraak uit het tweede leerjaar van de opleiding Logopedie. Verder heb ik de colleges nog uitgewerkt met literatuur. De volgende onderwerpen komen in deze samenvatting aan bod:
- Fonologische ontwi...
Wat is fonologie?
- Verwerving en eigenschappen van fonemen (fonetiek)
- Klankleer van een bepaalde taal (maken van woorden; klanken in een bepaalde volgorde of
betekenisonderscheidende functie)
Voorbeeld:
- Mbob
- Paard/baard
- B-oe-k
,Processen betrokken bij taal en spraak
Taal- en spraakproductiemodel van Levelt (1989)
Articulator = fonetiek (motorisch), zoals slissen
Formulator = fonologie, (regels van de taal)
De boodschap (dat wat de ander wil zeggen) wordt
geïnitieerd vanuit ‘conceptualizer’, verantwoordelijk
voor de nodige mentale activiteiten. Het resultaat
hiervan is de preverbale boodschap wat het (nog niet
uitgesproken) idee van de spreker weerspiegelt. De
preverbale boodschap vormt de input voor de
‘formulator’ die zorgt voor de linguïstische structuur
(grammatica, fonologie). Resultaat van dit alles is een
fonologisch plan dat omgezet wordt in een fonetisch
articulatorisch plan.
Overgegaan kan nu worden naar de zogenaamde
‘articulator’ waarbij het fonetisch plan
geconcretiseerd wordt zodat vanaf nu gesproken kan
worden van articuleren.
Conceptualizer: nagegaan wordt of dat wat men als
spreker wil zeggen wel gezegd kan worden
Formulator: nagegaan wordt of grammaticaal en
fonologisch alles correct gecodeerd is
Articulator: de articulatie wordt gecontroleerd
,Wanneer start de fonologische ontwikkeling?
Verwerving
Voor het 3e levensjaar hebben kinderen alle klanken van de taal verworven (initiaal, finaal, mediaal)
Verwervingsvolgorde van Nederlandse consonanten
, Verwervingsvolgorde volgens Beers
- Nederlands
- Spontane spraak
- Initiale consonanten
- Verwerving van contrasten contrastontwikkeling
- Verwerving van distinctieve kenmerken
- Kinderen verwerven geen individuele klanken
Contrastgraden (Boek ‘Taaltherapie voor kinderen’’)
- Basiscontrast [consonantisch explosief]
Contrastgraad 1: leeftijd 1;03 – 1;08 jaar
- Contrast: labiaal tegenover coronaal, vb. p – t of
- Contrast: obstruent tegenover sonorant vb t – n
Onder Manier (wijze van articulatie) verwerft het kind het contrastkenmerk [sonorant]. Vroeg
verworven sonoranten zijn /m/, /n/ en /j/. Het kind verwerft het contrast tussen deze sonorante
klanken en niet-sonorante klanken, zoals /p/ en /t/.
Onder Plaats (van articulatie) verwerft het kind het contrast [labiaal] – [coronaal]. Labiale klanken zijn
/m/ en /p/. Coronale klanken zijn /t/ en /n/.
Contrastgraad 2: 1;09 – 1;11 jaar
- Contrast: labiaal of coronaal tegenover dorsaal, vb. p – k
Onder Plaats verwerft het kind het contrastkenmerk [dorsaal]. Een dorsale klank is /k/. Een dorsale
klank contrasteert met de labiale en coronale klanken /p/ en /t/.
Contrastgraad 3: 2;0 – 2;2 jaar
- Continuant wordt verworven als contrasterend kenmerk binnen de groep obstruenten.
Continuante klanken (fricatieven) contrasteren met de niet-continuante plosieven p/t/k.
- Contrast: explosief tegenover fricatief, vb. t – s
Onder Manier verwerft het kind [continuant] als contrasterend kenmerk binnen de groep niet-
sonorante klanken (obstruenten). Continuante klanken (fricatieven) zoals /s/, /x/ en /h/ contrasteren
met de niet-continuante plosieven zoals /p/, /t/ en /k/.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper EliseToet98. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,99. Je zit daarna nergens aan vast.
