Vloeiendheidsstoornissen 2
Er is een nieuw model om stotteren te verklaren:
Aanleg:
Stotteren heeft een genetische basis (60-80%)
Sterke genetische basis voor stotteren betekent niet:
- Dat stotteren onvermijdelijk is
- Dat stotteren altijd in familie voorkomt
Ontwikkeling hersenen – aanleg spraaksysteem
- Genetische aanleg + ontwikkeling tijdens de
zwangerschap
- Structurele en functionele verschillen tussen PDS en
controle zorgen voor minder efficiënte neurologische
aansturing van de
Beïnvloedende factoren
- Aanleg voor aansturing spraakmotorische processen
zorgen voor vloeiende spraak
- O.a. temperament (zijn meer reactief op hun eigen
spraak en als er dan wat mis gaat in de spraak,
reageren zij daar heftig op negatieve invloed op het
spreken) en spraak-taalontwikkeling stotteren
ontwikkelen
De verticale lijn in het model geeft het ontstaan van stotteren weer. Recht naar beneden, vanaf
ontstaan en beginnend stotteren, zijn de processen min of meer lineair, maar door rijping en door
omgevingsinvloeden kan natuurlijk herstel plaatsvinden, zie afslag naar links. De afslag naar rechts
toont een verdere ontwikkeling van het stotteren. Vanaf hier zijn er in aanvulling op de
onderliggende oorzakelijke factoren, voornamelijk onderhoudende factoren actief uitlokkende, in
stand houdende en modulerende factoren alles in een nauwe interactie met elkaar. Onderaan staat
de resultaatbalk die de verschillende mogelijke uitkomsten van de stotterontwikkeling weergeeft.
Deze zijn flexibel en kunnen over de balk schuiven.
https://sstp.nl/article/view/37892/35793
Intermediate stotteren
- Meestal tussen 6 en 13 jaar
- Verschil met beginnend stotteren is dat er bij intermediate stotteren er vaak angst bijkomt.
De angst kan gerelateerd zijn aan klanken, woorden of bepaalde spreeksituaties. Het kind
kan deze situaties dan uit de weg gaan = vermijdingsgedrag.
- Kerngedragingen
o Nog steeds herhalingen en verleningen
o Meest opvallend: blokkades (door verhoogde spanning)
- Secundair gedrag
o Ontsnappingsgedrag
o Vermijdingsgedrag
- Gevoelens en attitudes
o Angst, schaamte, frustratie
o Negatief zelfbewustzijn
- Onderliggende processen
o Gelijk aan beginnend stotteren
o Aangevuld met conditionering van angst etc. en vermijdingsconditionering
Therapie is gericht op het creëren van situaties waarin kinderen die stotteren kunnen leren dat
stotteren niet zo pijnlijk is dan verwacht.
Nieuw gedrag leren om oud gedrag te veranderen
,Uitgangspunten voor onderzoek
- Eerste contact met (de ouders van) de client
- Onderzoek
o Technisch
o Persoonlijk: temperament, hoe denk hij/zij over stotteren, hoe gaat het op school,
hoe gaat het in contact met anderen, hoe reageert de omgeving op de stotters
- Wat de client nodig heeft
- Het recht op privacy: geeft vertrouwen
- Cultuurverschillen: in sommige geen culturen geen oogcontact of complimenten
- De expertise van de therapeut
- Betrouwbaarheid van de gebruikte testen
- Het spraak-sample
- Stotterfrequentie
- Type onvloeiendheid/type stotters
- Secundair gedrag
- Stotterernst
- Natuurlijkheid van spreken
- Spreek- en leestempo
- Gevoelens en attitudes
SSI 4 = Stutter Severity Instrument (onderzoek)
Doel: ernst en hoeveelheid van het hoorbare (herhalingen, verlengingen en blokades) en zichtbare
stotteren (oog knipperen, meebewegen) onderzoeken.
Je maakt een video opname van het kind (ongeveer 10 min.), je hebt een sample nodig van
ongeveer 300 lettergrepen. Ouders maken thuis ook een opname, waar ook 300 lettergrepen
worden verzameld. Dit wordt gezien als 1 sample. Van de totale hoeveelheid lettergrepen bepaal je
een percentage stotters. Vraag ouders of het sample representatief is.
Als het percentage is bepaald, kijk je de opname terug en kijk je wat de langste 3 stotters waren.
Hier bereken je het gemiddelde van (tot 2 cijfers na de komma). Ook kijk je of er fysieke
bijkomende storingen zijn (bijv. oog knipperen, mee bewegen, etc.). Dit krijgt een cijfer van niet
aanwezig tot super aanwezig. Aan het eind komt er een categorie stotteren uit. ( = evidend based)
Onderzoek emoties, cognities, vermijdingsreacties
De herziene Richtlijn Stotteren (2020) zegt hierover:
De logopedist dient onderzoek te doen naar de aan het stotteren gerelateerde emoties, cognities,
vermijdingsreacties en verschillende aspecten van de kwaliteit van leven. Voor volwassenen,
adolescenten en kinderen vanaf zeven jaar wordt de OASES (= vragenlijst) A-D 8 (volwassenen),
T-D (12-17 jaar) of S-D (7-12 jaar) aanbevolen. Het gebruik van (onderdelen van) de Behavior
Assessment Battery (BAB) kan zinvol zijn om de stotterproblematiek verder in kaart te brengen.
Gevoelens en attitudes: Meetbaar met de BAB (lijsten mee). Ook de OASES en ACES > iets kort
over vertellen. Alleen de BAB komt als voldoende gekwalificeerd uit de bus en wordt om die reden
aanbevolen in de richtlijn.
, BAB
De Behavior Assessment Battery (BAB) is een onderzoeksinstrument voor volwassenen en kinderen
die stotteren om de gedragsmatige, cognitieve en de affectieve componenten van het stotteren in
kaart te brengen.
- Speech Situation Checklist (SSC): evalueert de mate waarin een client een bepaalde
spreeksituatie als angstuitlokkend en spraakverstorend beleeft.
o Deel 1: emotionele reactie (SSC-ER): ben je bang in bepaalde spreek situatie:
praten op een feestje, tegen een baby praten
o Deel 2: gestoorde spraak (SSC-GS (of SD = Speech Disruption)): moeite met
spreken als je om geld moet vragen of in de klas een vraag moet stellen
- Behavior Checklist (BCL): geeft een beeld van de aanpassingen die een client doet om zijn
onvloeiendheden te vermijden of te beëindigen
- Communication Attitude Test (CAT): meten attitude ten aanzien van spreken en
communicatie
Kwantitatieve analyse = scoren zelf
Kwalitatieve analyse = vergelijken van alle gegevens en in samenhang bekijken
De gegevens houdt je naast een groep kinderen die wel stotteren en die niet stotteren. En zo kun
je kijken of de scores afwijken van deze groepen.
KDNS = kinderen die niet stotteren
KDS = kinderen die stotteren
Vergelijk je score altijd met KDNS en KDS, kinderen die niet stotteren
zullen niet 0 scoren op deze lijsten.
Hoe lager (links) hoe beter in de verdeling hieronder
De lijst gestoorde spraak neem je nooit achter elkaar af, een apart
moment.
Als iemand een hoge ER heeft en een lage op GS gaat het spreken uit de weg
Als iemand een lage ER heeft en een hoge op GS kenmerk van broddelen
(Totaal score – gemiddelde) : standaarddeviatie
- Hoe lager de score in de – hoe positiever de interpretatie
- Let op als de SD-score boven de 1,5 is in vergelijking met PWNS dan denkt iemand heel
negatieve over zijn spraak (bij de BCL)
De volgende punten wijzen op een grotere kans op dat de client gedrag laat zien van een
stotterend persoon.
1. Hoe meer de BAB-score van de client het gemiddelde van vloeiende sprekers overstijgt,
2. de grens van 2 SD boven het gemiddelde van vloeiende sprekers benaderd
3. binnen de spreiding van de groep stotteraars valt.
KEN OOK DE VERSCHILLEN IN DE LIJSTEN VOOR VOLWASSENEN EN KINDEREN!
Onderzoek Bij intermediate stotteren
- Preassessment
o Clinical questions: welke stotters, spreektempo
o Contact met ouders (eventueel kind): hoe kijken zij tegen het stotteren aan?,
zorgen
o Anamnese vragenlijst
o Video-opname
- Assessment
o Oudergesprek
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper harmasteenhuis. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,49. Je zit daarna nergens aan vast.
