College 1 – Inleiding Socialezekerheidsrecht
Stof: Hoofdstuk 1
1.1 INLEIDING
Het socialezekerheidsrecht heeft twee functies:
1. Waarborgfunctie: de overheid biedt inkomenszekerheid als mensen bijvoorbeeld door ziekte,
werkloosheid of ouderdom niet meer kunnen werken. (= bestaanszekerheid)
2. Activeringsfunctie: de bevordering van de arbeidsparticipatie. (Vaak geldt voor een
uitkeringsgerechtigde dat zij zich in moeten spannen om bijvoorbeeld werk te zoeken bij
werkloosheid of bij ziekte te re-integreren)
Sociale zekerheid = het publieke stelsel dat het geheel van voorzieningen omvat die tot doel hebben
het waarborgen van de financiële zekerheid van burgers en hen te activeren.
Socialezekerheidsrecht = stelsel van rechten en plichten die gelden binnen de sociale zekerheid. (Een
recht is bijvoorbeeld het krijgen van een werkloosheidsuitkering, een plicht premiebetaling)
Belangrijkste wetten die in werking zijn:
Wet Afkorting Risico
Ziektewet ZW Ziekte
Werkloosheidswet WW Werkloosheid
Algemene Ouderdomswet AOW Pensioen
Algemene Kinderbijslagwet AKW Kinderbijslag
Wet op de WAO Arbeidsongeschiktheid
arbeidsongeschiktheidsverzekering
Algemene Nabestaandenwet Anw Overlijden
1.2 STELSEL VAN SOCIALE ZEKERHEID
Binnen het stelsel wordt het volgende onderscheid gemaakt:
a. Sociale verzekeringen: er wordt een premie betaald door werknemer/werkgever,
zelfstandigen en ingezetenen. Deze verzekeringen zijn verplicht.
a. Werknemersverzekeringen: gaat om werknemers
, Wordt uitgevoerd door het UWV.
b. Volksverzekeringen: gaat om de ingezetene (= iemand die in Nederland woont). (Ook
personen die bijvoorbeeld in België wonen, maar in Nederland werken, vallen onder
de volksverzekeringen)
Wordt meestal uitgevoerd door de SVB (Sociale Verzekeringsbank).
b. Sociale voorzieningen: wordt uit algemene middelen (belastingopbrengsten) betaald. Op een
sociale voorziening kan je pas een beroep doen als er geen aanspraak is op een sociale
verzekering (Bijv. Participatiewet, Wmo2015 en AKW)
Verschillen tussen verzekeringen en voorzieningen:
o De verzekeringen (behalve de kinderbijslag) worden betaald uit premiebijdragen van de
werknemer/werkgever, ingezetenen en zelfstandigen. De voorzieningen worden betaald uit
belastingopbrengsten.
o De uitvoering van verzekeringen is in handen van lichamen, zoals het UWV (bij
werknemersverzekeringen) en de SVB (bij volksverzekeringen. De uitvoering van
voorzieningen is in handen van de overheid.
o Sociale verzekering is verplicht, een sociale voorziening niet.
Overzicht:
Sociale Werknemersverzekeringen: Volksverzekeringen:
verzekeringen o Ziektewet (ZW) o Algemene Kinderbijslagwet
o Wet op de (AKW) wordt uitgevoerd
arbeidsongeschiktheidsverzekering door de SVB
(WAO) o Algemene Ouderdomswet
o Wet werk en inkomen naar (AOW) wordt uitgevoerd
arbeidsvermogen (Wet WIA) door de SVB
o Werkloosheidswet (WW) o Algemene nabestaandenwet
Wordt allemaal uitgevoerd door het (Anw) wordt uitgevoerd door
UWV de SVB
o Wet langdurige zorg (Wlz)
wordt uitgevoerd door
zorgkantoren)
o Zorgverzekeringswet (Zvw)
wordt uitgevoerd door
zorgverzekeraars
Sociale o Participatiewet (Pw) wordt uitgevoerd door gemeenten
voorzieningen o Wet inkomensvoorziening oudere werklozen (Wet IOW) wordt uitgevoerd
door het UWV
o Wet inkomensvoorziening oudere en gedeeltelijk arbeidsongeschikte werkloze
werknemers (Wet IOAW) wordt uitgevoerd door gemeenten
o Wet inkomensvoorziening oudere en gedeeltelijk arbeidsongeschikte
zelfstandigen (Wet IOAZ) wordt uitgevoerd door gemeenten
o Wet maatschappelijke ondersteuning 2015 (Wmo2015) wordt uitgevoerd
door gemeenten
o Jeugdwet (Jw) wordt uitgevoerd door gemeenten
o Wet arbeidsongeschiktheidsvoorziening jonggehandicapten (Wajong)
wordt uitgevoerd dor het UWV
o Toeslagenwet (Tw) wordt uitgevoerd dor het UWV
,Loondervingsuitkeringen: werknemersverzekeringen: de hoogte van de uitkering is een percentage
van het dagloon dat een persoon heeft genoten voorafgaande aan de verzekerde gebeurtenis.
Minimumbehoefteregelingen: volksverzekeringen: de hoogte van de uitkering is gerelateerd aan het
minimumloon
Sociale voorzieningen: de hoogte is gerelateerd aan het minimumloon en afhankelijk van de
gezinssituatie.
1.3 RECHTSBESCHERMING
Als een aanvraag voor bijvoorbeeld Kinderbijslag wordt afgewezen, staan betrokkene vaak
rechtsmiddelen ter beschikking. De regels van de Awb zijn dan vaak van toepassing.
Er zijn daarbij een aantal elementen van belang:
o Er is geen verplichte procesvertegenwoordiging de betrokkene hoeft dus geen advocaat te
nemen voor zijn proces
o Het begrip besluit, bestuursorgaan en belanghebbende, art. 1:1 en 1:3 Awb.
o Het maken van bezwaar en het instellen van beroep bij de bestuursrechter
Eerst moet er binnen zes weken (art. 6:7 Awb) bezwaar worden gemaakt bij hetzelfde
bestuursorgaan dat het bestreden besluit heeft genomen, voordat er naar de
bestuursrechter kan worden gestapt. Het bezwaarschrift heeft een heroverwegingsfunctie
waarbij er wordt getoetst naar de rechtmatigheid en doelmatigheid. Ook geldt reformatio in
peius: de rechtspositie van de bezwaarmaker kan niet worden verslechterd door het maken
van bezwaar. Nadat bezwaar is gemaakt, kan de gang naar de bestuursrechter worden
gemaakt. De rechter toetst de rechtmatigheid van het bestreden besluit en toetst ex tunc
(situatie ten tijde van het bestreden besluit)
Tegen de uitspraak van de bestuursrechter staat hoger beroep open bij de hoge beroepsrechter. Ook
is soms beroep in cassatie bij de Hoge Raad mogelijk.
Schema rechtsbescherming:
Geschillen: Geschillen: Geschillen:
o Uitkeringen o Zorgtoeslag o Zvw
o TW o Wet KB
o Wiz
o Wmo2015
o Jw
Bezwaar Bezwaar Geen bezwaar
Rechtbank (bestuursrechter) Rechtbank (bestuursrechter) Rechtbank (burgerlijke rechter)
Centrale Raad van Beroep Afdeling bestuursrechtspraak Gerechtshof
Raad van State
Hoge Raad Geen HR HR
,
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper Hanstudent1. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €7,72. Je zit daarna nergens aan vast.
