Ontwikkeling & Activiteiten
Hoofdstuk 2
Inleiding activiteiten
Een activiteit is een bezigheid die bestaat uit één of meer handelingen.
Dichtbij het begrip activiteiten liggen de begrippen sport & spel. Sport, spel en
activiteiten lijken hetzelfde te betekenen, maar dat is niet zo. Spel en sport zijn
een bepaald type activiteiten.
Spel is een activiteit waarbij plezier en ontspanning centraal staan. Meestal
gelden er bepaalde spelregels.
Een sport is een fysieke of mentale activiteit waarbij het erom gaat de beste
prestatie neer te zetten binnen vooraf vastgestelde regels. Deelnemers strijden
tegen elkaar of tegen zichzelf.
Fysieke sporten zijn: voetbal, zwemmen en bergbeklimmen. Denksporten zijn:
schaken, dammen en scrabble.
Er is altijd een motief, een reden om een bepaalde activiteit te ondernemen, ze
zijn nooit zinloos.
Toets leren goed cijfer halen
Gamen ontspannen
Vrienden bellen omdat je ergens mee zit
Als je een activiteit gaat doen is het belangrijk om na te denken over het motief.
Waarom wil je deze activiteit doen? Wat is je doel?
Activiteiten hebben niet alleen een motief, ze hebben ook altijd een
gevoelswaarde. De activiteit die je doet, kun je ervaren als leuk, gezellig,
vermoeiend, ontspannend, nuttig of leerzaam, of als vervelend maar
noodzakelijk.
De gevoelswaarde kan ook tijdens de activiteit veranderen.
Als je een activiteit gaat doen moet je altijd nadenken over de gevoelswaarde
van de activiteit. Wat vindt de doelgroep leuk? Wat vinden ze saai? De doelgroep
moet het uitgangspunt zijn, niet wat jij leuk of gezellig vindt.
De meeste activiteiten die mensen doen zijn vaste activiteiten. De activiteiten
staan vast op het programma, bijvoorbeeld: opstaan, jezelf wassen, aankleden,
boodschappen doen en afwassen.
Bij doelgerichte activiteiten staat het doel dat je met de activiteit wilt
bereiken voorop. Je streeft een bepaalde gedragsverandering na. De activiteit is
het middel. Bij doelgerichte activiteiten is duidelijk sprake van een planmatige
opzet.
Vrije activiteiten zijn activiteiten die niet verplicht zijn. Mensen doen ze in hun
vrije tijd, kiezen ze zelf uit of kiezen of ze er wel of niet aan meedoen. Plezier en
ontspanning staat hierbij voorop.
,Gestructureerd vrij spel Een kind kan bv kiezen om te fetsen op een
driewieler of een puzzel maken, maar niet om te verven of kleien. Het is niet zo
dat jij als pedagogisch medewerker bij een vrije activiteit niets meer hoeft te
doen. Ook vrije activiteiten moet je begeleiden en soms is ingrijpen nodig.
8 Activiteiten naar bezigheid:
Ontspannende activiteiten, creatieve activiteiten, expressieve activiteiten,
culturele activiteiten, zelfzorg activiteiten, sport & spel activiteiten, educatieve
activiteiten, arbeidsmatige activiteiten.
Bij een ontspanningsactiviteit (ook wel vrijetijdsactiviteit of recreatieve
activiteit genoemd) staat het ontspannen en/of het samen met andere
plezierig bezig zijn centraal. Dit zijn meestal activiteiten die mensen in hun vrije
tijd doen. Een belangrijke eis hierbij is dat de deelnemer vrij is om te kiezen wat
hij wil doen. Is de activiteit een verplichting of dwing je de deelnemer om mee te
doen, dat is het geen ontspanningsactiviteit.
Doelen van ontspanningsactiviteiten:
- ontspannend bezig zijn
- ervaren van plezier
- samen met anderen bezig zijn
- anderen ontmoeten
- afeiding bieden
- verveling voorkomen of tegengaan
- op een plezierige, actieve manier de tijd doorbrengen
Bij een creatieve activiteit (ook wel beeldende activiteit genoemd) staat
het maken van iets nieuws naar eigen inzichten centraal. Hierbij moet een kind
probleemoplossend denken en handelen. Het gaat dus niet om het namaken van
een voorbeeld, maar om het zelf bedenken hoe je iets vorm wilt geven. Het zijn
open activiteiten waarbij kinderen veel vrijheid hebben. Ze moeten de hele tijd
door beslissingen nemen hoe iets eruit komt te zien.
Creatieve activiteiten passen goed bij kinderen, omdat die een natuurlijke drang
hebben om dingen te ontdekken. Ze hebben veel fantasie en geen vast idee hoe
iets eruit moet zien. Het gaat er niet om of het mooi, goed of slim is wat het kind
heeft gemaakt maar het proces staat centraal.
Doelen van creatieve activiteiten zijn:
- gebruiken van fantasie
- verbeteren van het eigen probleemoplossend vermogen
- ontdekken van verschillende mogelijkheid en nieuwe wegen
- zelfontplooiing
- vergroten van zelfvertrouwen
Bij een expressieve activiteit staat het zichzelf uiten door woord en gebaar
centraal. Denk aan drama (toneel), dans en muziek.
Doelen hiervan zijn:
- bewustwording van eigen lichaam
- stimuleren van emotionele ontwikkeling
- stimuleren van zintuiglijke ontwikkeling
- stimuleren van taalontwikkeling
- ontwikkelen van gevoel van ritme en bewegingsexpressie
,- ontwikkelen van ruimtelijke oriëntatie
Bij een culturele activiteit staat het bezoeken van een voorstelling, festival,
evenement of museum centraal.
Cultuur is het geheel van waarden, normen, opvattingen en gewoonten binnen
een bepaalde groep of samenleving.
Door culturele activiteiten beleven en ervaren kinderen en jongeren positieve
kanten en mogelijkheden van verschillen tussen mensen.
Creatief, expressief en cultureel = kunstzinnig (kunstzinnige oriëntatie,
kunstzinnige vorming, kunstzinnige activiteiten)
Doelen van culturele activiteiten:
- ontmoeting en recreatie
- kennismaken met en begrip krijgen voor culturele diversiteit
- bevorderen van welzijn en integratie
- kennis krijgen over en waardering ontwikkelen voor aspecten van cultureel
erfgoed
Een zelfzorgactiviteit ligt op het terrein van de ADL of HDL. ADL = Algemene
Dagelijkse Levensverrichtingen. Het gaat om handelingen die mensen iedere dag
verrichten en die horen bij hun verzorging zoals eten, wassen en aankleden. ADL
gebruik je om de zelfredzaamheid aan te duiden. HDL = Huishoudelijke
Dagelijkse Levensverrichtingen. Het gaat om handelingen die noodzakelijkheid
zijn voor het voeren van het huishouden.
Zelfzorgactiviteiten zijn dus activiteiten als: de was doen, strijken, stofzuigen,
koken en zichzelf verzorgen.
Het aanleren van ADL gebeurt voor een groot deel spelenderwijs maar in een
activiteit kun je er ook nadrukkelijk aandacht aan besteden. Bijvoorbeeld veters
strikken bij kleuters.
Zelfzorgactiviteiten hebben als doel:
- het behouden en vergroten van eigen zelfredzaamheidsvaardigheden
- het versterken van het gevoel van eigenwaarde
- het verminderen van gevoelens van afhankelijkheid
- leren zorgdragen voor zichzelf
- leren zorgdragen voor een prettige en schone leefomgeving
Bij een sport- en spelactiviteit staat het actief bezig zijn door middel van sport
of spel centraal. Meestal worden deze activiteiten samen met andere gedaan.
(voetballen, monopoly etc.) Het aantal sport & spel activiteiten is eindeloos.
Deze activiteiten hebben als doel:
- het behouden en vergroten van (motorische) vaardigheden en conditie
- het onderhouden van sociale contacten (als je het met anderen doet)
- leren overleggen en samenwerken
- het versterken van saamhorigheidsgevoel
- het verbeteren van incasseringsvermogen
, - het trainen van doorzettingsvermogen
- plezier hebben, zich uitleven
Sport & spel zijn bewegingsactiviteiten. Voldoende bewegen levert een
belangrijke bijdrage aan een evenwichtige ontwikkeling van kinderen en
jongeren. Bewegen is goed voor:
- lichaam en conditie
- ontwikkeling van de motoriek
- ontwikkeling van de hersenen
- voorkomen van overgewicht
Kinderen en jongeren bewegen voldoende als ze elke dag tenminste 60minuten
matig intensief bewegen. Dat kan zijn: stevig wandelen, fetsen of buitenspelen.
Van de 4 tot 11 jarigen krijgt maar 1 op de 5 voldoende beweging.
Bij een educatieve activiteit (ook wel leeractiviteit of
ontwikkelingsactiviteit genoemd) staat het leren centraal. Het gaat verder
dan alleen taal en rekenactiviteiten. Het kan ook gaan om uitbreiding van de
algemene ontwikkeling bv door een museum bezoek of een kennisquiz. Of het
kan gaan om het zich verdiepen in een bepaald onderwerp (spreekbeurt geven).
Educatieve activiteiten hebben als doel:
- het aanleren en vergroten van kennis en vaardigheden
- het ontplooien van jezelf
- het verbeteren van de maatschappelijke integratie
(De volgende komt niet vaak voor)
Bij een arbeidsmatige activiteit gaat het om het maken van goederen en het
verlenen van diensten zonder dat daar loon tegenover staat.
Doelen:
- een zinvolle besteding van de dag
- het ontplooien van jezelf
- een zinvolle bijdrage aan de maatschappij leveren
- het hebben van sociale contacten
Het doen van activiteiten is erg belangrijk voor je welzijn.
Welzijn is de mate van welbevinden. Het geeft aan in hoeverre het in
lichamelijk, psychisch eb sociaal opzicht goed met iemand gaat.
Er is een duidelijk verband tussen actief zijn en welzijn.
- Activiteiten zorgen voor zingeving. Zonder zingeving geen welzijn.
- Activiteiten zorgen voor een prettige en zinvolle invulling van de tijd.
- Activiteiten bieden structuur, zorgen voor afwisseling en een prettig dagritme.
- Activiteiten bieden de mogelijkheid tot sociaal contact, de mens is een sociaal
wezen en heeft behoefte aan wezenlijk contact met anderen.
- Activiteiten maken het mogelijk invloed uit te oefenen. Het geeft een gevoel
van controle.
- Activiteiten bieden mogelijkheid tot ontwikkeling en zelfontplooiing. Mensen
vinden het leuk nieuwe dingen te onderzoeken of te ondernemen.
Bij activiteiten met kinderen is de relatie tussen welzijn en activiteiten nog