Dit betreft een samenvatting van het vak Socialezekerheidsrecht, waarin ook de college-aantekeningen en slides zijn verwerkt.
Ik heb voor het tentamen een 8,5 behaald door enkel deze samenvatting te leren. Doe er je voordeel mee!
HC Socialezekerheidsrecht
Hoorcollege 1: Introductie
Begrip sociale zekerheid
- Wat verstaan we onder sociale zekerheid?
‘Het geheel van regelingen die vormgeven aan de solidariteit met
personen die geconfronteerd worden met (de dreiging van) een
gebrek aan inkomen uit arbeid of met bijzondere kosten.’
- Belangrijkste kenmerken:
Solidariteit (bij onvoldoende solidariteit is er geen sprake van een
sociale zekerheid dan eerder een privé verzekering)
Sociaal risico (veelal verlies van inkomen of kosten dekken)
Begrip sociale zekerheid
1. Zich voordoen van een sociaal risico
- Sociale risico’s?
IAO Conventie 102 (minimumstandaarden sociale zekerheid) =
moederconventie in het internationale socialezekerheidsrecht NL
is daarbij partij
Omvat niet sociale bijstand! = Geen sociaal risico voor deze
conventie
Uit rechtsvergelijking socialezekerheidsstelsels
Ouderdom (pensioengerechtigde leeftijd behaald)
Overlijden
Arbeidsongeschiktheid (ziekte, invaliditeit, moederschap,
arbeidsongevallen, beroepsziekten)
Werkloosheid (ook wanneer je geen werk kan vinden, terwijl je
daarvoor wel beschikbaar bent)
Gezondheidzorg (bv. het betaalbaar maken van de
gezondheidszorg voor iedereen)
Zorg (langdurige zorg)
Gezinslast (bv. vader die thuis blijft nadat vrouw is bevallen,
kinderalimentatie, etc.)
Behoeftigheid (armoede)
(Overlijden van partner die inkomen verwerft? Dit staat onder
druk. In sommige landen wordt deze nabestaanden premie
afgeschaft omdat er steeds meer 2 kostwinners zijn in een
gezin/relatie.)
Begrip sociale zekerheid
- Risico?
Verlies arbeidsinkomen (bv. ouderdom, overlijden, werkloosheid,
arbeidsongeschiktheid, overlijden van partner die inkomen verwerft)
Bijzondere kosten (bv. opvoeden kinderen, nood opvang
gezondheidszorg- en zorgkosten)
+ Toestand van ‘behoeftigheid’ (armoede) = residuair/opvang
- Erkende sociale risico’s: wanneer te maken met sociale risico’s?
Gemeenschap beslist welke risico’s gesolidariseerd worden
Gevolg?
Evolutie van het begrip sociaal risico
Bv. risico van overlijden in vraag
Bv. zorgafhankelijkheid nieuw sociaal risico
1
, Begrip sociale zekerheid
2. Het begrip solidariteit
- Verschillende vormen van solidariteit
Inter (tussen generaties (bv. de werkenden betalen premies voor de
AOW van de ouderen) - en intragenerationeel (bv. …)
Horizontaal – verticaal
- Verplicht karakter?
Om solidariteit te genereren moet de socialezekerheidsregeling
verplicht worden opgelegd
Uitzonderen (sommige verzekeringen zijn vrijwillig) – vaak in een
omvangrijk verplicht stelsel (bv. Duitsland: zelfstandigen)
Bemerking: link met voorafbetaalde premies/bijdragen?
- Onderscheid (solidariteit) particuliere/private verzekeringen
Begrip sociale zekerheid
Inkomensvervangende regelingen – NL
- Ouderdom
AOW/Aanvullend pensioen?
In NL is dit gekoppeld aan burgerschap (niet aan arbeidsjaren); je
jaren van wonen in NL zijn van belang voor deze AOW-uitkering
AOW = Volksverzekering
Aanvullend pensioen = dit is geen sociale zekerheid
- Overlijden
Anw: onderdeel van de sociale zekerheid
De groep die hiervan kan genieten is kleiner geworden -> sinds de
tweeverdieners bestaan in een gezin
- Arbeidsongeschiktheid
Loondoorbetaling? ZW/WAZO/Wet WIA
Eerste 2 jaar ziekte wordt door de WG aan WN in NL betaald: dit is
geen sociale zekerheid, het is arbeidsrecht (dit is van belang
wanneer je WG bv. in Nederland is gevestigd, maar je in Duitsland
woont -> zo wordt de Duitse sociale zekerheid niet belast).
Wet WIA: dit is sociale zekerheid
Arbeidsongeval/beroepsziekte? Hiervoor hebben wij geen aparte
regeling in NL -> NL wilde niet discrimineren tussen wel/niet werken
- Werkloosheid
WW
Begrip sociale zekerheid
Kostencompensatie NL
- Gezondheidszorg
Zorgverzekeringswet Zvw (bv. zorgtoeslag voor personen die de
zorgpremie niet kunnen betalen)
Verplichting om je individueel te verzekeren; je kan zelf je
verzekeraar elk jaar uitkiezen
- Zorg
(AWBZ)/Wlz/Wmo
- Gezinslasten
AKW
Behoeftigheid/armoede NL
- Sociale voorzieningen
Participatiewet, IOAW, IOAZ, TW, (Wajong)…
Begrip sociale zekerheid
2
, - Socialezekerheidsrecht: focus op gelduitkeringen
Vs. uitkeringen in natura/diensten
Uitzonderingen:
Gezondheidszorg
Zorgafhankelijkheid
Kunnen zowel ‘geld’ als ‘in natura’ uitkeringen bevatten
- Publiekrechtelijk karakter sociale zekerheid
Quid private/particuliere actoren?
Begrip sociale zekerheid
Technieken van socialezekerheidsvorming
- Sociale verzekeringen vs. sociale bijstand
- Sociale verzekering: voornamelijk inkomensvervanging (deze proberen
levensstandaarden te verzekeren -> daarom niet zozeer een
middelentoets).
Voornamelijk gefinancierd door premies
- Sociale bijstand: voornamelijk kostencompensatie
Voornamelijk gefinancierd door het budget (overheid/belastinggeld)
3 punten om na te gaan of er sprake is van een sociale verzekering
of bijstand;
1. Toestand van behoeftigheid – middelentoets? (Heb je wel nood
aan middelen?)
Wijst in de richting van sociale bijstand
Middelentoets: spaargeld, arbeidsinkomen, partner, etc.
2. Discretionaire bevoegdheid?
Sociale bijstand
Een bijstand was voorheen niet verplicht, nu is dat wel als je
voldoet aan de voorwaarden.
3. Bijdragenfinanciering?
Wijst in richting sociale verzekeringen
Niet het beste criterium (vgl. universele stelsels in Noordse
landen)
Probleem: in rechtsvergelijkend perspectief
Geen duidelijk onderscheid meer:
Sociale verzekeringen met middelentoets
Sociale bijstand zonder discretionaire bevoegdheden
(subjectief recht)
- Demogrant?
Begrip sociale zekerheid
Oorsprong sociale zekerheid
- Otto van Bismarck (eerste sociale verzekeringen)
Verzekeringen gebaseerd op arbeid/beroepsgroep
Gefinancierd door bijdragen gekoppeld aan arbeid
Uitkeringen zijn gekoppeld aan voorverdiend beroepsinkomen (bv.
60% van het laatste loon)
3
, Administratie en beheer: werkgevers EN werknemers (NIET
overheid)
Bijdragen door WG en WN (artificieel) ter rechtvaardiging paritair
beheer
De WW in NL is vooral Bismarck-model
- Lord Beveridge (Rapport in reactie op Bismarck-systeem)
Ingezetenen (dus niet zozeer enkel de arbeiders), vrij van sociale
noden, sociale zekerheid als mensenrecht universele dekking
Gefinancierd uit budget -> uit belastinggelden
Fortfaitaire uitkeringen -> niet gekoppeld aan het arbeidsinkomen,
een vaste uitkering voor iedereen (niet gekoppeld aan inkomen van
je partner)
Administratie: overheid
- De zorg in NL is beide niet
- NL is een mengeling van beide modellen
Begrip sociale zekerheid
Aantekeningen
- Ziekte is vaak tijdelijk arbeidsongeschiktheid (bv. bevalling van
moeder), is de ziekte definitief, dan wordt er gesproken over
invaliditeit.
- De premie van je verzekering is afhankelijk van het risicoprofiel (bv. je
leeftijd bij een levensverzekering hierdoor wordt o.a. het risico
bepaald).
- De premie wordt vastgesteld door de wet om de solidariteit te
waarborgen de druk ligt zo op de gehele samenleving. =
Publiekrechtelijk
- Solidariteit is horizontaal en verticaal
Bij privé verzekeringen is deze lijn enkel horizontaal (bv. verzekering
tegen de brand van je huis)
Agenda vandaag
- SZ-stelsel in NL
- Centraal begrip bij werkingssfeer
- Privaatrechtelijke dienstbetrekking/werknemersbegrip
- Uitbreiding van het werknemersbegrip
- Beperking van het werknemersbegrip
- De zzp’er
- Casus
- Rechtsmiddelen in de SZ
- Tot slot
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper maudvderzee. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €9,99. Je zit daarna nergens aan vast.
