Samenvatting Start van het Leven
Super Geweldige Inhoudspagina (patent pending)
Introductie fertiliteit en zwangerschap .................................................................................... 2
De menstruele cyclus ................................................................................................................ 6
Ovulatiestoornissen volgens WHO (dit is een gegarandeerde CAT vraag man) ................. 7
Histologie mannelijk voortplantingsorgaan ............................................................................. 9
Histologie vrouwelijk voortplantingsorgaan .......................................................................... 11
Embryologie............................................................................................................................. 14
Ontwikkeling van de verschillende holten + ecto-meso-endoderm ................................. 15
Abortus en overtijdsbehandelingen ....................................................................................... 19
Maternale adaptatie op een zwangerschap .......................................................................... 20
KR Bloedverlies tijdens de zwangerschap .............................................................................. 22
Foetale bewaking .................................................................................................................... 24
Groeivertraging en achterstanden in de groei ....................................................................... 26
De bevalling (en uterushoogte) .............................................................................................. 29
Complicaties tijdens en net na de bevalling....................................................................... 32
Neonatale hypoglycaemie .................................................................................................. 35
De transitie van in de buik naar erbuiten............................................................................... 36
Problemen in de transitie ................................................................................................... 38
Naderhand problemen: geelzucht bij het kind .................................................................. 39
Fysiologie in het kraambed: borstvoeding en maternale problemen............................... 41
KR en LO van de buik............................................................................................................... 42
Anatomie ................................................................................................................................. 45
,Introductie fertiliteit en zwangerschap
Kans op zwangerschap
- 20 procent per maand, met na een jaar cumulatief 80 procent. Na een jaar niet zwanger
kunnen worden is doorgaans afwijkend
o Na 12 maanden uitblijven van een zwangerschap bij onbeschermde op conceptie
gerichte coïtus, met een vrouw met een regelmatige cyclus is afwijkend
Anamnese en adviezen
- Anamnese van de vrouw
o Heb je wel goed seks op technisch vlak?
o Voorgeschiedenis bekijken. Chlamydia in het verleden (of andere SOA’s)? Chlamydia
specifiek kan voor PID (Pelvic Inflammatory Disease) zorgen
o Erfelijke oorzaken; vervroegde zwangerschap, endometriose
o Hoe lang heb je een kinderwens?
o Doorgemaakte appendicitis?
o Pijn bij ongesteldheid?
o Intoxicaties (medicijnen? Roken?)
- Anamnese van de man
o Intoxicaties zijn erg belangrijk
▪ Wel doordat de testikels constant nieuwe zaadcellen maken, is het
reversibel: stoppen met roken geeft een positief effect na approx 2
maanden op de zaadkwaliteit
o Trauma gehad aan testikels? Testiculaire torsie?
o Ballen vroeger normaal ingedaald of hieraan geopereerd geweest?
o Liesbreuken in VG
o Leefstijl: gebruik anabole steroïden met atrofie tot gevolg, of het drinken van
eiwitshakes waar vaak ook iets van testosteron in zit
- Andere invloeden op de fertiliteit
o Leeftijd van de vrouw is heel belangrijk. Kans op zwangerschap vermindert vanaf 30e
levensjaar, na 35 vermindert de kans ontzettend snel. Na 44 is de kans nihil om
zwanger te worden
▪ Dit komt doordat je geboren wordt met het aantal oocyten, de stamcellen
voor een eicel. Hoe ouder je wordt, hoe slechter de kwaliteit is van de eicel
en mocht er dan zwangerschap zijn zie je ook vaker miskramen
o Het heeft weliswaar geen invloed op de fertiliteit maar in een grafiek kun je zien dat
de gemiddelde leeftijd waarop de moeder haar eerste kind krijgt is gestegen van 24
naar 30 jaar, mede door emancipatie van de vrouw en de anticonceptiepil
o Leeftijd van de man; oudere mannen hebben minder androgenen en daardoor
slechtere semenkwaliteit
o Obesitas: elke BMI punt boven 29 is 4% minder kans op succesvolle zwangerschap
Gynaecologisch onderzoek bij verminderde fertiliteit
- Semenkwaliteit
- Eileidertest
- Bij een regelmatige cyclus hoef je geen hormonen te prikken, bij een onregelmatige cyclus
wel
- Anatomische afwijkingen (bv endometriose)
,Onderzoek van de vrouw
- Lengte, gewicht, BMI
- Secundaire geslachtskenmerken en hoe ze tot uiting komen
- Transvaginale echo
o Hier kijk je (onder andere) of je de ovaria kan bereiken om eventueel IVF te
verrichten
- Onderzoek om de ovulatie vast te stellen
o Temperatuur en LH piek kan je meten. Temperatuur kan thuis waar het elke ochtend
voor het plassen gemeten wordt, rectaal. Bij de ovulatie zie je een spike in
temperatuur
o LH piek kan je meten
o Progesteron zie je in de tweede helft van de cyclus
o Als het echt ingewikkeld wordt om alle waarden te meten of het wil niet kan je als
last resort een cyclus monitoring doen, door erg vaak een transvaginale echo te
verrichten een cyclus lang
- Tuba testen (tuba ovaria)
o Chlamydia antistof titer prikken
o Laproscopie met tuba testen
o Hysterosalpingogram is een cupje op de baarmoedermond, hier gaat een slangetje
door en zo kan je contrast inspuiten om het beloop van de baarmoeder met een foto
in kaart te brengen (minder invasief dan een lapro)
Onderzoek van de man
- Lengte, BMI, gewicht
- Afwijkingen van de penis en de testis (volume, consistentie, ligging)
- Hormonen prikken als dat geïnduceerd is
o Ligt het probleem in de aansturing of in de testikels zelf? Als LH en FSH verhoogd
zijn, maar testosteronspiegels normaal, wijst dat op een testiculair probleem
▪ Als testosteron laag is maar FSH en LH ook, ligt het probleem in de hypofyse
- Semenkwaliteit
o Hoe langer je onthoudt van seks, hoe meer het volume toeneemt van je semen
maar hoe minder bewegelijk je zaadcellen worden
- Testiculaire insufficiëntie
o Kan genetisch zijn of verworven
o Dysgenesie (niet-scrotale testis)
- Testiculaire insufficiëntie (azoöspermie) kan worden opgedeeld in obstructief en niet-
obstructief
o Obstructief zijn goed werkende testikels, die belemmerd worden in hun werking
door bijvoorbeeld aandoeningen als cystic fibrosis, waar je geen vasa deferentia
hebt (verbinding zaadbal-bijbal), maar ook sterilisatie. Hormonale aansturing gaat
goed, de testa hebben een normaal volume maar het is belemmerd
▪ Als je geen vas deferens hebt aan beide kanten, is de pH van het sperma
laag. Het volume ook, want het kan de bal niet uit. Dit beeld zie je bij CF
▪ Cystic fibrosis geeft vaak meer klachten. Als een man cystic fibrosis heeft, en
je wil kunstinseminatie doen, dan wil je CF ook bij de vrouw uitsluiten. CF is
recessief en komt vaak voor dus zij moet liever geen drager zijn. Als ze dat
wel is kan je er met genetische trucjes nog wat aan doen, preventief
, o Niet-obstructieve aandoeningen zijn aandoeningen van de testikel zelf. Afwijkingen
op het Y chromosoom en bijvoorbeeld slecht aangelegd zaad. Hier zie je veel
hypofysehormonen omdat de testikels onvoldoende werken
Typen infertiliteit
- Subfertiliteit
o Er ís kans op natuurlijke conceptie
o Kan komen door gestegen leeftijd, milde endometriose, licht verlaagde kwaliteit van
het zaad
o Er wordt hier gekeken hoeveel kans je nog handmatig thuis hebt. Het beleid is
meestal opnieuw proberen en afwachten, anders kan je nog kiezen voor een
kunstmatige bevruchtingsmethode
o Zelf-probeerperiode is anderhalf jaar / 18 maanden en daarna wordt er een
oplossing gezocht
o Kan ook komen doordat één van beide eileiders afgesloten zijn. Als er dan eisprong
in de follikel aansluitend op die ovaria, kan de eicel de baarmoeder niet bereiken
- Infertiliteit
o Geen kans op natuurlijke zwangerschap
o (sterk) verminderde kwaliteit van het zaad, anovulatie, beide eileiders afgesloten
o Dit behandel je heel snel met kunstmatige technieken
Wat kan je zelf nog doen om kansen te maximaliseren?
- Basale temperatuurcurve bijhouden; elke ochtend voor het plassen rectaal meten. De
temperatuur stijgt 12 tot 24 uur na de eisprong
- Beginnen met meten een dag na de menstruatie
Kunstmatige fertilisatietechnieken
- IUI (Intra Uterine Inseminatie)
o Zaad wordt van de man gepakt, beste zaadcel wordt eruit gehaald met onderzoek en
dat wordt in de eileider geïnjecteerd
o Dit doe je als er een (milde) mannelijke factor is die meespeelt in de infertiliteit maar
kan ook gedaan worden bij vrouwen die maar één eileider hebben
o Als je dit doet bij vrouwen geef je een poos lang hormonen, om ervoor te zorgen dat
er zoveel mogelijk eicellen gaan rijpen
- IVF (In Vitro Fertilisatie)
o Dit doe je bij sterk verminderde zaadcellen, evenals dubbelzijdige tuba-problematiek
(bijvoorbeeld ernstige endometriose)
o Wordt ook wel eens gedaan bij onverklaarbare onvruchtbaarheid
o Hoewel je hier altijd wel goede zwangerschappen mee ziet is het nooit
gerandomiseerd bewezen dat hier de voorkeur naar uitgaat als er nog een kans is op
natuurlijke zwangerschap
o Hier bij IVF zie je soms het OHSS (Ovariëel HyperStimulatieSyndroom). Dan hebben
vrouwen last van een vaak iets gespannen buik door ascites (vocht in de buikholte)
en een wat verhoogd hematocriet
▪ Bij OHSS wil je een thrombo-embolische stoornis voorkomen
o Voor IVF zijn bepaalde stimulatieschema’s
1. Je geeft ten eerste hormonen om de eigen cyclus te onderdrukken zodat je geen
FSH en LH maakt, want je wil een vroege eisprong voorkomen
