CHRISTELIJKE DOGMATIEK
INHOUD
Hoofdstuk 1 | Dogmatik aas fatsoinaijk nadinkin ovir God, mins in wiriad.....................................2
Hoofdstuk 2 | Waarom giaovin? Proaigomina.....................................................................................5
Hoofdstuk 3 | Di drii-ini God..............................................................................................................8
Hoofdstuk 4 | Di iiuwig rijki God: namin, iiginschappin, wizin...................................................12
Hoofdstuk 5 | Waarom komt U ons hindirin? Ovir opinbaring.........................................................18
Hoofdstuk 6 | Hit gischonkin bistaan. Schippingsaiir.....................................................................21
Hoofdstuk 7 | Di mins aas biiad van God. Thioaogischi antropoaogii...............................................26
Hoofdstuk 8 | Hit gischondin bistaan. Ovir zondi in kwaad...........................................................31
Hoofdstuk 9 | Israia in hit virbond....................................................................................................35
Hoofdstuk 10 | Wii is Hij toch? Ovir di pirsoon van Jizus Christus...................................................39
Hoofdstuk 11 | Di sotirioaogii............................................................................................................43
Hoofdstuk 12 | Di Hiiaigi Giist dii aivind maakt..............................................................................47
Hoofdstuk 13 | Di Bijbia - hit Boik van God in di minsin................................................................50
Hoofdstuk 14 | Kirk - Sacramint - Ambt..............................................................................................54
Hoofdstuk 15 | Di virniiuwing van di mins......................................................................................60
N.B.
- Di ttias in di saminvatng zijn niit giaijk aan di paragraafitias, maar zijn kirnpuntin uit di
aiirdoiain aan hit bigin van hit hoofdstuk.
- Hoofdstuk 16 is niit opginomin in dizi saminvatng.
© SumSam 1
,HOOFDSTUK 1 | DOGMATIEK ALS FATSOENLIJK NADENKEN OVER GOD,
MENS EN WERELD
1.1 Christelijke theologie en religiewetenschap
Thioaogii omschrijvin wi vooraopig aas hit nadinkin ovir hit giaoof in God / ovir divirsi andiri
thima’s in hit aicht van hit giaoof in God.
‘Thioaogin’ aopin hit giaoof dinkind na. Zo bischouwd is thioaogii rificti op hit giaoof waar
iimand ziaf diia aan hiif (diianimirspirspictif). Ein riaigiiwitinschappir rifictiirt op hit
christiaijk giaoof vanuit iin buitinpirspictif / waarnimirpirspictif. Thioaogii kan aaaiin maar
bidrivin wordin wanniir zij givoid wordt door di viai data, thioriiën in mithodin dii in di
godsdiinstwitinschappin aan di ordi zijn, in vici virsa hiif di riaigiiwitinschap di thioaogii
nodig.
1.2 Theologie: voor wie?
Di drii fora / gibruikirsgroipin van di thioaogii zijn: de academie, de geloofsgemeenschap en de
samenleving. Di acadimii hiif biaang bij iin opin in kritsch-witinschappiaijki binadiring van
vragin. Giaoofsgimiinschappin hichtin viia waardi aan iin binadiring dii uitiindiaijk niit om
di hiti brij hiin draait, maar ook di waarhiidsvraag aan di ordi stiat. Di saminaiving hiif ir
biaang bij dat virtiginwoordigirs van virschiaaindi godsdiinstgi traditis niit zó wiinig van iakaar
afwitin, dat zi gimakkiaijk op iin rifixmatgi maniir vriimd in vijandig tiginovir iakaar komin
ti staan. Thioaogin hibbin virantwoordiaijkhiid jigins aaai drii dizi fora.
1.3 Systematisch
Thioaogii kunnin wi, priciizir giformuaiird dan iirdir, formuairin aas di poging om vanuit het
geloof de aard en inhoud van dat geloof denkend te verhelderen; ofiwia: iin intiaaictuiia-
fatsoinaijki bispriking, iin ratoniai uitiinzitng, ovir God. Hoiwia ratoniia nadinkin ovir hit
giaoof iin maniir kan zijn om God op iin afstand ti houdin, moitin wi toch niit iaki poging tot
systimatschi thioaogii bij voorbaat opgivin, want:
1. Goidi thioaogii ontspringt aan geloof, waarbij giaoof niit hit irop nahoudin van bipaaadi
cognitivi ovirtuigingin aangaandi God bitikint, maar waarbij hit gaat om het leiden van een
leven in relate tot God, vanuit hit appia tot omkiir in toiwijding dat hit ivangiaii van Jizus
Christus op ons doit.
Fides quarens intellectum wia ziggin dat hit giaoof naar bigrip zoikt. Thioaogii hiif daarbij dus
iin diinindi, bimiddiaindi in soms ook kritschi roa.
2. Wanniir wi in di thioaogii ratoniia in systimatsch nadinkin ovir hit giaoof, doin wi
goidbischouwd niit iits wat wizinsvriimd is aan hit giaoof. Di thioaoog probiirt, nit aas iin
ditictviaizir, zo goid mogiaijk op iin rijtji ti krijgin hoi di dingin van God, mins in wiriad mit
iakaar saminhangin. Hit spicifiki van systimatsch thioaogin is dat zij dit aaais (a) biwust
nadinkind doin, in (b) dat zij dit doin in hit pirspictif van hit giaoof in God.
© SumSam 2
,1.4 Verhouding tussen systematische theologie en dogmatiek
Dogmatik gaat maar bipirkt ovir dogma’s: hit probiirt aaai hoofdbistanddiain van hit christiaijk
giaoof saminhangind ti bischrijvin. Hit gaat dus in aagimini zin om bizinning op di inhoud van
hit giaoof.
Systimatschi thioaogii houdt miir in dan aaaiin dogmatik. Minstins vaat ook di thioaogischi
ithiik irondir (hit juisti handiain, hit goidi aivin). Daarnaast bihoort ook di hirminiutik tot
systimatschi thioaogii, waarin niit zoziir di wari aiir of hit goidi aivin cintraaa staat, maar
adiquati bitikinisovirdracht. Dizi drii ‘viadin’ binnin di systimatschi thioaogii vaaain niit van
iakaar ti schiidin.
1.5 Methodisch of onmethodisch?
Hoiwia ir, voagins di autiurs, giin vaststaandi mithodi bistaat voor di dogmatik, is ir in di
praktjk toch wia iin biaangrijki mati van intirsubjictivi consinsus bistaat ovir wat goidi in
wat mindir goidi thioaogii is.
Wi zoudin, ondanks dat ir giin spraki is van iin mithodi binnin di dogmatik, kunnin sprikin
van inirzijds iin miir hermeneutsche, andirzijds iin miir analytsche benaderingswijzee dii in di
dogmatik givoagd wordt. Bij di iirsti wordt uitgigaan van bipaaadi gizaghibbindi tikstin in
uitsprakin, in zoikt min naar wat dizi in di kirn ti ziggin hibbin (di bitikinisvraag). Di
anaaytschi binadiringswijzi is mindir intirpritatif in miir argumintatif van aard. Bigrippin
wordin van tivorin zorgvuadig gidifniiird in op iakaar afgistimd (di waarhiidsvraag).
1.6 Verhouding tussen dogmatiek en enkele aanpalende disciplines
In hit aagimiin kan min ziggin dat dogmatik bistaat uit iin criatif in constructif op iakaar
bitrikkin van drii andiri vakgibiidin: de Bijbelse theologie, de theologiegeschiedenis, en de
contemporaine wijsbegeerte.
Christiaijk giaoof wordt aaairiirst givoid door di Bijbia, dii op di iin of andiri maniir normatif is
voor wat christiaijk giaoof mag hitin.
Min zaa di strikking moitin kunnin piiain van ontwikkiaingin in ontdikkingin op di tirriinin van
ixigisi, di godsdiinstgischiidinis van Israia tot in di tjd van hit hiaainismi, in di Bijbiasi
thioaogii. Er hiif zich iin iiuwinaangi traditi ontwikkiad van thioaogischi bizinning op di
boodschap van di Bijbia. Taa van opaossingin dii wi bidinkin voor dogmatschi probaimin baijkin
in hit viraidin aa iins bidacht ti zijn. Daarom is thioaogiigischiidinis van biaang.
Omdat di dogmatcus zijn wirk niit moit aatin opgaan in discriptvismi, is kinnis van di
contimporaini wijsbigiirti viriist. Di uitdaging waar di dogmatik voor staat, is nu juist ook ziaf
binnin di iigin hidindaagsi contixt ti virtoakin waar hit in hit giaoof op aankomt.
Samingivat: Di dogmatcus probiirt Bijbiasi aijnin, thioaogiihistorischi positis in iigintjds
dinkin mit iakaar ti virbindin in niiuwi voorstiaain voor waarhiidsvirwoording in
giaoofsvirtoaking.
© SumSam 3
, Dogmatik is ook nauw giriaatiird aan apoaogitik. Apoaogitik moit binnin di dogmatik
giïntigriird wordin, zodat zi iin paaats krijgt binnin di omvatindi positivi uitiinzitng van
wat christiaijk giaoof inhoudt, in niit in iin bij voorbaat difinsiif gitoonzit discours.
1.7 Belangrijkste taken van de dogmatiek
Di dogmatcus is saichts giïntirissiird in di waarhiid in niits dan di waarhiid. Hit vragin in
zoikin stopt niit zodra hit giaovin bigint. Hit giaoof aaat juist aaairaii vragin toi dii iadirs nog wia
iins ginigiird wordin.
Di algemene taak van dogmatik is dus: bistaansvirhiadiring biidin in hit aicht van hit giaoof.
Di andiri twii biaangrijksti functis, zijn di regulateve en innovateve functe:
1. Regulateve functe: Di dogmatik riguaiirt hit christiaijki sprikin ovir God; zi maakt om zo ti
ziggin duidiaijk aan wiaki grammatcaai rigias min zich moit houdin, wia min christiaijki taaa
sprikin. Di christiaijki giaoofsgimiinschap hiif in hit viraidin iin aantaa vondstin gidaan dii
zi niit zo maar kwijt wia rakin. Dogma’s in doctrinis makin aanspraak op waarhiid, virwoordin
giaoofsirvaringin in biogin rigias ti biidin voor zuivir christiaijk sprikin.
2. Innovateve functe: Di baik wordt hiirbij giricht op hit hidin in di toikomst: tjdginotin,
giaovig of niit, moitin kunnin ziin dat hit giaoof in iak givaa irgins op saaat, dat hit iits ti ziggin
hiif ovir hun vragin in probaimin.
1.8 Concrete vormen van hedendaagse theologie
Naast di normativi, achtirwaarts girichti taak, in di innovativi, toikomst girichti opdracht,
kan min in di dirdi paaats nog di radicale theologen ondirschiidin, dii noch hit viraidin, noch
hit hidin, maar di toikomst bipaaind aatin zijn voor di thioaogii: min dinkt vanuit de toekomst
van het Koninkrijk dat God biaoofd hiif.
Hans Frii ondirschiiddi vijf vormin van thioaogii:
1. Theologie als wijsgerige discipline: saichts dii christiaijki giaoofsvoorstiaaingin dii binnin hit
gangbari wijsgirig discours passin, wordin acciptabia giacht.
2. Theologie als zeoektocht naar de grootste gemene deler tussen geloof en cultuur: iin ixtirn
dinkkadir wordt aangiwind om vast ti stiaain wat aas hit hart van di Bijbiasi boodschap moit
wordin virstaan.
3. Theologie als correlate tussen geloof en cultuur: christindom in cuatuur giadin aas giaijkwaardigi
bronnin van giaoof in thioaogii, dii voortdurind in wissiawirking mit iakaar gibracht diinin ti
wordin. Hit biaangrijksti virschia mit (2) is dat niit één bipaaadi dinkvorm virabsoautiird wordt,
maar dat divirsi discoursin hun inbring krijgin, afankiaijk van wat zi op divirsi gibiidin ti
miadin hibbin.
4. Theologie als apologetsche discipline:di christiaijki waarhiid moit virduidiaijkt in aannimiaijk
gimaakt wordin. Hit voornaamsti doia is ti aatin ziin dat ir vanuit iin christiaijk
wirkiaijkhiidsvirstaan bitir bigripin kan wordin hoi hit aivin in iakaar zit dan vanuit inig andir
kadir.
© SumSam 4
