Samenvatning systeemingericht t werken
Systeemgericht werken beoogt een visie van waaruit er naar een cliënt en onszelf als hulpverlener
wordt gekeken.
Wat ichs een systeem?
Systeem = sustéma = samenstellen of bijeenplaatsen.
Systeem Een eenheid, opgebouwd uit deelverhoudingen. Het gaat niet alleen om de delen
op zich, ook niet om het geheel, maar om de doelgerichte betrekkingen tussen dit
alles (figuur 1.1 ter verduidelijking..
Systeemgericht werken kan op verschillende manieren worden opgevat:
1. Therapievorm, waarbij niet alleen de aangemelde cliënt maar een paar, een gezin of een groep
mensen die een duurzame relate hebben met elkaar, samen bij de behandeling aanwezig zijn, dan
wel deze deels samen doorbrengen.
- Jongen met een verslaving, moeder neemt verantwoordelijkheden over. Moeder houdt
probleem in stand.
2. Systeemgericht werken heef ook betrekking op de inhoud of het doel van de behandeling. De
onderlinge relates vormen het belangrijkste aandachtspunt, hierbij is het doel het functoneren van
het (gezins.systeem te verbeteren.
- Probleem: meisje die niet eet. Oorzaak van het probleem zijn de verstoorde relates thuis.
3. Systeemgericht werken heef ook betrekking op circulariteit, de wederzijdse beïnvloeding en niet
op het oorzaak en gevolg gedachtengoed, het lineaire denken.
Het ichndichvichduele systeem
De mens als systeem is een geheel opgebouwd uit cellen, die samen organen vormen. De organen
samen vormen stelsel: zoals bewegingsstelsel, bloedsomloop, het spijsverteringsstelsel. Al die stelsel
samen vormen het menselijk lichaam. Samen met het psyche (denken, gevoel, redeneren,
persoonlijkheid. vormt dat de eenheid van de mens.
Een orgaanstelsel kun je beschouwen als subsysteem van het individu. Al innerlijke subsystemen zijn
voortdurend in interacte met elkaar.
Binnen de Algemene Systeemtheorie worden levende wezens (dus ook de mens. gezien als open
systemen.
- Open systemen zijn contnue in interacte met hun omgeving.
- In een opensysteem is er sprake van input (binnenkomen, throughput (bewerken. en output
(reageren op omgeving.. Door deze procesmatge uitwisseling tussen het systeem en de
omgeving krijgt het systeem voortdurend ‘feedback’.
- De feedback zorgt voor verandering, verbetering en stabiliseren.
- Het proces van input, throughput, output zorgt ervoor dat de interactes van het individuele
systeem en de omgeving circulair van aard zijn.
Wholeness De benadering van de mens als systeem, die in open verbinding staat met de
omgeving en een voortdurende uitwisseling van materie, energie en informate onderhoudt.
- Wordt ook wel het totaal of de totale mens genoemd.
Open systeem: intensieve interacte met de omgeving.
Gesloten systeem: beperkte interacte met de omgeving.
Strikt genomen bestaan er geen gesloten systemen.
,Entropiche Open systemen worden steeds meer gesloten door afname van uitwisseling met de
omgeving.
- Dit betekent dat er ook een afname is van energie, informate en materie.
- Dit betekent dat een systeem uit balans raakt: disbalans (gevolg is uiteenvallen of dood..
Neingentropiche Er is sprake van uitwisseling met de omgeving, die leidt tot voortdurende
veranderingsprocessen en een steeds complexer georganiseerd systeem.
Als je dit betrekt op gezondheid: bij negentropie spreek je van een toenemende gezondheid en bij
entropie van een afnemende gezondheid (ziekte..
Zelfstabichlichsatie Het mechanisme waarbij een mens zich aanpast zijn omgeving of aanpassingen in
zijn omgeving bewerkstelligt.
Zelforinganichsatie Het mechanisme past zich niet aan maar wijzigt zichzelf structureel.
Het subsysteem
Dyadichst subsysteem Systeem die uit twee personen bestaat.
- Voorbeelden:
o Ouders/opvoeder/ partners
o Kinderen
o Oudere en jongere kinderen (afankelijk van gezinssituate.
o Grootouders (in sommige culturen..
- Om tot een bepaald subsysteem te behoren, moet je deelnemen aan de communicate en
interactes.
- Bij een specifiek subsysteem horen ook regels, normen en waarden.
- De subsystemen binnen een gezin worden enerzijds generatoneel bepaald, anderzijds
hebben subsystemen een (gezins.functe.
o Bijvoorbeeld: partnersubsysteem = intmiteit en seksualiteit, opvoeder-subsysteem =
opvoeden, kind-subsysteem = geven.
Het suprafamichlichaichre systeem
Systeem famichliche Bloedverwanten tot in de derde lijn.
- Kan opgebouwd zijn uit verschillende gezinssystemen en individuele systemen.
- Het gaat niet om de verschillende gezinssystemen en individuele systemen maar om de
doelgerichte betrekkingen tussen die gezinssystemen en individuen.
Familieleden behoren tot het persoonlijke sociale netwerk van het gezin.
- Het betref de mensen met wie een duurzame band bestaat.
- Het persoonlijke sociale netwerk kan de functe vervullen als steun voor het gezin of de
individuele gezinsleden.
- Familie heef vaak ook goed zicht op de problemen die er zijn in een gezin of met het
gezinslid.
- Familie kan een positeve bijdrage leveren aan het proces, maar kan ook voor conficten
zorgen.
o Als social worker is het belangrijk niet op zoek te gaan naar ‘de waarheid’ maar
respect te hebben voor ieders zijn waarheid.
Meerzijdig partjdigheid.
, De omingevichning als systeem
Omingevichning De omgeving bestaat uit alle interne en externe invloeden die het gezinssysteem
omgeven.
- De relate tussen het gezinssysteem en de omgeving is wederkerig.
o Het gezinssysteem kan de omgeving beïnvloeden en omgekeerd kan de omgeving
het gezinssysteem beïnvloeden.
o De uitwisseling tussen het gezinssysteem en de omgeving in de vorm van input,
output en feedback is dan ook circulair van aard.
De omgeving speelt vaak een belangrijke rol bij het bekend worden van problemen.
Het systeempentaingram
De 5 systemen waarmee de systeemgerichte social worker te maken heef zijn:
1. Individuele systeem
2. Subsysteem
3. Gezinssysteem
4. Suprafamiliaire systeem
5. Omgeving als systeem
Het ene systeem is niet belangrijker dan de andere.
De plek van de sotichal worker bichnnen de systemen
- Met welk systeem je begint is afankelijk van de situate, klacht, leefijd etc.
- Het gaat er niet alleen om wat jij als hulpverlener als belangrijk beschouwd, maar ook om
wat de cliënt belangrijk vindt.
De behoefepiramide van Maslow is een goede leidraad om een hiërarchie van doelen te bepalen.
(Lichamelijke behoefen, veiligheid en zekerheid, sociaal contact, waardering en erkenning,
zelfontplooiing..
Sotichal worker en et ichndichvichduele tlichënt
- Individu is een systeem met subsystemen: eenheid van organen, eenheid van lichaam en
psyche.
o Lichamelijke klachten kunnen de oorzaak hebben in de psyche.
- Individu = aangemelde cliënt
Sotichal worker en et subsysteem
- Als mens sta je onder invloed van je omgeving.
- Als een man met stress alleen in therapie gaat omdat er relateproblematek is, dan is het
nodig om ook de partner als social worker erbij te betrekken.
Interactepatronen tussen 2 of meer personen met een duurzame relate zijn door Bateson
onderscheiden in 2 soorten:
1. Symmetrische interacte
- Het gedrag van de een wordt gevolgd door eenzelfde soort gedrag van de ander.
o Als de een gaat schreeuwen, gaat de ander ook schreeuwen.
- Sprake van concurrente (het gaat om de macht..
2. Complementaire interacte
- Hierbij is er sprake van tegengesteld gedrag dat bij elkaar past, op elkaar ingrijpt.
- Aanvullende gedragingen op elkaar i.p.v. concurrente.
