Nederlandse samenvatting van het boek 'personality psychology'. Er staan ook afbeeldingen in die uit het boek komen, zodat alle belangrijke stof in één document zit.
1 Introductie van persoonlijkheidspsychologie
- trait-descreptie adjectiess bijioeglijk naamwoorden die kunnen worden gebruikt om
eigenschappen ian mensen te beschrijien
- bijioeglijk beschrijiende persoonlijkheden refereren naar ierschillende aspecten ian
mensen -> innerlijk, de posite, ierlangen, strategieën, enz.
Persoonlijkheid gedefnieerd
- persoonlijkheid is de set ian psychologische eigenschappen en mechanismen binnen het indiiidu
die georganiseerd en relatef lang durend zijn en de interactes ian het indiiidu beïniloeden, en
adaptates ioor de intrapsychische, fysieke en sociale omgeiingen
- psychologische eigenschappen zijn kenmerken die de manieren waarin mensen anders zijn dan
anderen beschrijien
- eigenschappen beschrijien de gemiddelde geioeligheden ian een persoon
- in sommige situates zijn de eigenschappen minder aanwezig
- onderzoek naar persoonlijkheidseigenschappen onderzoekt iier soorten iragens
- hoeieel eigenschappen zijn er?
- hoe zijn de eigenschappen georganiseerd?
- wat zijn de oorsprongen ian eigenschappen?
- wat zijn de correlates en geiolgen ian eigenschappen?
- psychologische eigenschappen zijn nutg omdat ze mensen beschrijien en de dimensies ian
ierschillen tussen mensen helpen begrijpen en omdat ze gedrag helpen ierklaren en ioorspellen
- psychologische mechanismen zijn net als eigenschappen, alleen refereert de term mechanisme
meer naar het proces ian persoonlijkheid
- de meeste psychologische mechanismen hebben drie essentële ingrediëntens (afeelding 1)
- inputs -> de informate ian de omgeiing
- beslissing regels -> de denkregels die worden toegepast
- outputs -> het gedrag dat hieruit ioorkomt
- een eigenschap is alleen in een bepaalde situate geactieerd
- persoonlijkheid is iets dat een persoon met zich meebrengt oier tjd en ian één situate naar de
iolgende -> binnen het indiiidu
- persoonlijkheid is redelijk stabiel en consistent in situates
- georganiseerd betekent dat de psychologische eigenschappen en mechanismen ioor een gegeien
persoon niet een random collecte ian elementen is -> persoonlijkheid is georganiseerd omdat
mechanismen en eigenschappen aan elkaar ierbonden zijn
- psychologische eigenschappen zijn relatef durend oier tjd en consistent in situates
- soms zijn situates oierweldigend dat ze de iertoning ian de eigenschappen onderdrukken
- de beïniloedende krachten ian persoonlijkheid betekent dat persoonlijkheidseigenschappen en
mechanismen een efect op iemands leien kan hebben
- persoonlijkheid speelt een belangrijke rol in het beïniloeden ian hoe mensen hun leiens iormen
- persoonlijkheid beïniloed hoe we denken, handelen en ioelen
- de aard ian person-eniironment interacte is complex
,- interactes met situates beiatens
- perceptes -> refereert naar hoe we de dingen zien of interpreteren
- selectes -> beschrijft de manier waarop we situates en dingen kiezen
- oproepingen -> de reactes die we produceren in anderen
- manipulates -> de manieren waarop we opzetelijk anderen proberen te beïniloeden
- adaptates een centrale eigenschap ian persoonlijkheid houdt zich bezig met adaptef functoneren
- de fysieke omgeiing zorgt iaak ioor uitdagingen ioor mensen
- de sociale omgeiing zorgt ook ioor adapteie uitdagingen
- onze efecteie omgeiing representeert alleen de kleine subset ian eigenschappen die onze
psychologische mechanismen leidt om aanwezig te zijn en te reageren
- we hebben ook een intrapsychische omgeiing -> binnen de mind
- dromen, geioelens, gedachten, ierlangens, enz.
Drie niieaus ian persoonlijkheidsanalyses
- persoonlijkheid kan op drie niieaus worden geanalyseerds (afeelding 2)
- human nuture niieau -> zoals alle anderen (uniiersals)
- beschrijft de eigenschappen en mechanismen ian persoonlijkheid die typisch is
ioor onze soort en irijwel iedereen bezit
- ib. iaardigheden om te leren en te spreken
- het niieau ian indiiiduele en groepsierschillen -> zoals sommige anderen (partculars)
- indiiiduele ierschillens manieren waarin een persoon op sommige anderen lijkt
- groepsierschillens mensen in een groep hebben ierschillende eigenschappen dan
mensen in een andere groep
- ib. ierschillen tussen geslacht of ierschillen tussen etniciteit
- de indiiiduele uniekheid niieau -> zoals geen anderen (uniqueness)
- elk indiiidu heeft persoonlijke kwaliteiten die door niemand anders wordt gedeeld
- nomothetschs statstsche iergelijkingen ian indiiiduen of groepen
- ideografschs richt zich op één onderwerp
Een kloof in het ield
- er is een kloof tussen de grote theorieën ian persoonlijkheid en het gelijktjdig onderzoek in
persoonlijkheid
- de meeste ian de grote theorieën ian persoonlijkheid richten zich op de human nature niieau
- deze theorieën ieronderstellen dat er een uniierseel ierklaring is
- de meeste ian de empirische onderzoeken in contemporary persoonlijkheid richten zich op de
manieren waarin indiiiduen en groepen ierschillen
Zes domeinen ian kennis oier human nature
- een domein ian kennis is een speciaal gebied ian wetenschap en geleerdheid waarin psychologen
zich richten op leren oier sommige specifeke en gelimiteerde aspecten ian human nature
- elk domein ian persoonlijkheid heeft zijn eigen basis ian kennis bijeengebracht
- de domeinen iullen elkaar aan
- het ield ian persoonlijkheid kan in zes domeinen ian kennis worden ierdeelds
- dispostioneel domein -> persoonlijkheid is beïniloed door aangeboren of ontwikkelde
eigenschappen
- richt zich op welke manieren indiiiduen ian anderen ierschillen
, - biologisch domein -> biologische gebeurtenissen
- de genetca ian persoonlijkheids ib. erfelijkheid
- psychofysiologies de basis ian persoonlijkheid in termen ian het functoneren ian
het zenuwstelsel
- eiolutes hoe psychologische mechanismen zich hebben aangepast om adapteie
problemen op te lossen
- intrapsychisch domein -> door conficten binnen de mind ian een persoon
- richt zich op mentale mechanismen ian persoonlijkheid die opereren zonder
bewustzijn
- is gerelateerd aan de psychoanalytsche theorie ian Freud
- cognitief-ervaringsgericht domein -> door persoonlijke en priié gedachten, geioelens,
ierlangens, oiertuigingen en andere subjecteie eriaringen
- gaat om de zelf en zelfconcept, om intelligente, om de doelen waar we naar
streien en om emotes
- sociaal en cultureel domein -> door sociale, culturele en geslachtsposites in de wereld
- gaat er ianuit dat persoonlijkheid wordt beïniloed door sociale en culturele context
- adjustment domein -> door aanpassingen die de persoon moet doen ioor de
oniermijdelijke uitdagingen
- refereert naar het feit dat persoonlijkheid een belangrijke rol speelt in hoe we
omgaan met, aanpassen en afwijken ian de gebeurtenissen in ons dagelijks leien
De rol ian persoonlijkheidstheorie
- een goede theorie beiat drie aspectens
- zorgt ioor een gids ioor onderzoekers
- een goede theorie moet wetenschappers inspireren ioor ierdere ierklaring
- organiseert beiindingen
- maakt ioorspellingen
- er is een onderscheid tussen theorieën en oiertuigingen
- ib. astrologie is een oiertuiging oier de relate tussen persoonlijkheid en de posite ian
sterren tjdens de geboorte -> is niet bewezen
- theorieën zijn getest door systematsche obseriates die herhaald kunnen worden
Standaards ioor het beoordelen ian persoonlijkheidstheorieën
- er zijn iijf wetenschappelijke standaards ioor het beoordelen ian persoonlijkheidstheorieëns
- samenhang -> ierklaard de theorie alle feiten en obseriates binnen zijn domein?
- heuristeke waarde -> zorgt de theorie ioor nieuwe ontdekkingen die nog onbekend zijn?
- testbaarheid -> kan de theorie empirisch getest worden?
- spaarzaamheid -> geeft de theorie weinig ieronderstellingen?
- één ieronderstelling is beter dan heel ieel
- ierenigbaarheid en integrate oier domeinen en niieaus -> is de theorie consistent met wat
bekend is in andere domeinen?
Is er een grote ulteme en ware theorie ian persoonlijkheid?
- er is op dit moment geen uniforme theorie
- een uniforme theorie moet alle zes domeinen ierenigen
, 2 Persoonlijkheid, assessment, meten en onderzoek ontwerp
Bronnen ian persoonlijke data
Self-report data (S-Data)
- self-report datas de informate die een persoon geeft oier zichzelf
- wordt het meest gebruikt omdat de persoon ook informate kan geien oier geioelens
- ongestructureerds iragen met een open eind, interiiews
- gestructureerds true/false iragen,
- Likert ratng schaal toont de mate waarin iemand het ergens mee eens of oneens is
- een persoonlijkheidsschaal beiat iaak een opsomming ian de scores op indiiiduele ratng schalen
- self-report metngen hebben zwaktes omdat mensen niet altjd eerlijk zijn of een gebrek aan
zelfkennis hebben
- experience samplings mensen moesten iragen beantwoorden oier hun humeur
Observer-report data (O-Data)
- obserier-report datas beoordelingen ian anderen oier een persoon
- ioordelen zijn dat de obseriers toegang tot informate hebben die de persoon zelf niet heeft (ib. de
indrukken die de persoon op anderen maakt), en meerdere obseriers kunne worden gebruikt
- inter-rater betrouwbaarheids het gebruik ian meerdere obseriers maakt het mogelijk om te mate
ian oiereenkomst tussen obseriers te onderzoeken
- informate ian meerdere perspecteien is samenhangender, objecteier en meer ialide
- er zijn twee strategieën die kunnen worden gebruikt ioor het selecteren ian obserierss
- professionele persoonlijkheidsbeoordelaars die de persoon niet kennen
- indiiiduen die de persoon wel kennen
- ioordeels ze kunnen beter in de natuurlijke setng komen
- ioordeels meerdere sociale persoonlijkheden kunnen worden beoordeeld
- nadeels ze kunnen biased zijn op bepaalde manieren
- natuurlijke obseriates het waarnemen ian gebeurtenissen in de normale omgeiing
- experiment gegenereerde obseriates de onderzoeker heeft controle of de gebeurtenissen
Test Data (T-Data)
- test datas deelnemers worden in gestandaardiseerde test situates geplaatst om te kijken of
ierschillende mensen anders reageren op dezelfde situate
- nadeels sommige mensen zullen hun gedrag aanpassen aan wat er iolgens hun ierwacht wordt
- nadeels deelnemers moeten de testsituate op dezelfde manier zien als de onderzoeker
- nadeels de situates zijn interpersoonlijk en soms kan de onderzoeker iniloed uit oefenen
- test data maakt het mogelijk om specifeke hypotheses te testen en kan bepaald gedrag uitlokken
- sommige aspecten ian persoonlijkheid kunnen door mechanische opname worden ierkregen
- ioordeels het is niet biased en het kan in natuurlijke setng worden gebruikt
- nadeels er kunnen weinig persoonlijkheidstrekken worden gemeten
- fysiologische metngen kunnen informate geien oier het niieau ian arousal, de snelheid om
nieuwe informate op te nemen en de reactiiteit op stmuli
- fMRIs identfceert de hersengebieden die actef zijn bij bepaalde taken
- nadeels het is niet duidelijk wat precies de rust stand is
- ioordeels deelnemers kunnen hun refex reactes moeilijk faken
- bij projecteie technieken wordt een standaard stmulus gegeien en wordt geiraagd wat ze zien
- hoe de persoon de stmulus interpreteert is gerelateerd aan de mind
- critci twijfelen oier de ialiditeit en betrouwbaarheid ian de psychologische interpretates
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper samenvattingenenaantekeningen. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,49. Je zit daarna nergens aan vast.
