In deze samenvatting heb ik het boek: Basisboek aanpak schulden samengevat voor het vak armoede en schuldhulpverlening. Ik heb het volledige boek uitgebreid samengevat en ook bevat de samenvatting voorbeelden ter verduidelijking van bepaalde begrippen.
,Inhoudsopgave
Hoofdstuk 1 – Inleiding op de schuldenproblematiek .......................................................................... 5
1.1 Omvang van de problematiek ................................................................................................. 5
1.2 Bereik van ondersteuning ....................................................................................................... 6
1.3 Achtergrondkenmerken .......................................................................................................... 7
1.4 Belemmeringen ....................................................................................................................... 8
1.5 Ontwikkelingen in de aanpak van schulden ............................................................................ 9
1.6 Kritiek op de schuldenaanpak ............................................................................................... 11
1.7 Verbeteringen dankzij een Brede Schuldenaanpak .............................................................. 12
Hoofdstuk 2 - Soorten schulden en verbanden ................................................................................... 13
2.1 Overlevingsschulden ................................................................................................................... 13
2.2 Compensatieschulden ................................................................................................................. 13
2.3 Aanpassingsschulden .................................................................................................................. 13
2.4 Overbestedingsschulden ............................................................................................................. 13
2.5 Bureaucratische schulden ........................................................................................................... 14
2.6 Een mix van typen en oorzaken .................................................................................................. 14
2.7 Impact van schulden op andere terreinen .................................................................................. 14
Hoofdstuk 3 – impact van schulden op gedrag ................................................................................... 16
Financieel competent gedrag ............................................................................................................ 16
3.2 Onze houding verandert door het hebben van schulden ........................................................... 17
3.3 Ons gedrag verandert ook door schulden................................................................................... 17
3.4 Executieve functies ..................................................................................................................... 18
3.5 De gevolgen van schulden op de lange termijn .......................................................................... 18
3.6 De impact van schulden op de korte termijn .............................................................................. 19
3.7 Stress-sensitief werken ............................................................................................................... 20
Hoofdstuk 4 – Het incasseren van vorderingen .................................................................................... 22
4.1 Fasen in de incasso...................................................................................................................... 22
4.2 Betrokken partijen ...................................................................................................................... 22
4.3 Fase 1: de aanspraak ................................................................................................................... 23
4.4 Fase 2: de vastlegging ................................................................................................................. 24
4.5 Fase 3: de executie ...................................................................................................................... 25
4.6 Betalingsregeling ......................................................................................................................... 26
4.7 Bijkomende kosten ...................................................................................................................... 27
4.8 Toezicht op incassobureaus en gerechtsdeurwaarders .............................................................. 29
Hoofdstuk 5 – Incassobevoegdheden ................................................................................................... 30
5.1 Beslag op inkomen ...................................................................................................................... 30
2
, 5.2 Beslag op inboedel en motorvoertuigen .................................................................................... 31
5.3 Beslag op de bankrekening ......................................................................................................... 32
5.4 Het beslagregister ....................................................................................................................... 32
5.5 Bijzondere incassobevoegdheden............................................................................................... 32
5.6 Overheden: de overheidsvordering ............................................................................................ 33
5.7 Belastingdienst: beslag op toeslagen .......................................................................................... 34
5.8 Zorgverzekeraars: de bronheffing ............................................................................................... 35
5.9 Hypotheekverstrekkers: gedwongen verkoop ............................................................................ 35
5.10 Andere schuldeisers: afsluiting, uithuiszetting en gijzeling ....................................................... 36
Hoofdstuk 6 – Voorzieningen voor mensen met schulden ................................................................... 37
6.1 Wegwijs in de voorzieningen ...................................................................................................... 37
6.2 Ondersteuning bij juridische vraagstukken ................................................................................. 39
6.3 Ondersteuning bij financiële zelfredzaamheid............................................................................ 40
6.4 Ondersteuning bij problematische schulden .............................................................................. 43
6.5 Nieuwe initiatieven ..................................................................................................................... 44
Hoofdstuk 7 – Wet gemeentelijke schuldhulpverlening ....................................................................... 45
7.1 Ontstaan van minnelijke schuldhulpverlening ............................................................................ 45
7.2 De Wet gemeentelijke schuldhulpverlening ............................................................................... 47
7.3 De Algemene wet bestuursrecht................................................................................................. 51
7.4 Toelatingseisen voor gemeentelijke schuldhulpverlening .......................................................... 52
Hoofdstuk 8 – De praktijk van de gemeentelijke schuldhulpverlening ................................................. 53
8.1 Uitvoering van de gemeentelijke schuldhulpverlening ............................................................... 53
8.2 De klanten van de schuldhulpverlening ...................................................................................... 54
8.3 Het schuldhulpverleningsproces ................................................................................................. 54
8.4 Doorlopen van een schuldhulpverleningstraject ........................................................................ 58
8.5 Knelpunten in de schuldhulpverlening ....................................................................................... 59
Hoofdstuk 9 – Wet schuldsanering natuurlijke personen ..................................................................... 61
9.1 Hoofdlijnen van de wettelijke regeling........................................................................................ 61
9.2 Totstandkoming Wsnp ................................................................................................................. 61
9.3 Doel van de Wsnp ....................................................................................................................... 62
9.4 Wettelijke instrumenten uit de Wsnp ter ondersteuning van het minnelijke traject ................. 63
9.5 Toelating Wsnp ............................................................................................................................ 64
9.6 In de Wsnp .................................................................................................................................. 65
9.7 Beëindiging van de Wsnp ............................................................................................................ 67
9.8 berekening Vtlb (vrij te laten bedrag) ......................................................................................... 68
Hoofdstuk 10 – Preventie en vroegsignalering ..................................................................................... 70
3
,10.1 Wat is schuldpreventie? ............................................................................................................ 70
10.2 Weten is nog geen doen ........................................................................................................... 71
10.3 Model van gezond financieel gedrag ........................................................................................ 72
10.4 Vormen van schuldpreventie in Nederland .............................................................................. 74
10.5 Effectiviteit van schuldpreventie ............................................................................................... 75
10.6 (Vroeg)signalering ..................................................................................................................... 76
4
,Hoofdstuk 1 – Inleiding op de schuldenproblematiek
1.1 Omvang van de problematiek
1.1.1 Moeite met rondkomen
- Drie meest genoemde redenen voor moeite met rondkomen:
o De uitgaven stijgen terwijl de inkomsten gelijk blijven
o De vast lasten zijn te hoog
o De inkomsten zijn te laag
- Aan rondkomen zit een objectieve (rekenkundig) en subjectieve (beleving) kant.
- ‘Zachte factoren’ (bijv. financieel gedrag) en ‘harde factoren’ (bijv. het inkomen).
- Kenmerken mensen die moeite hebben met rondkomen:
o Administratie niet op orde hebben
o Onbedachtzame aankopen doen
o Geringe buffer hebben
o Niet weten of ze recht hebben op tegemoetkomingen, zoals bijv. toeslagen
- Mensen met een wisselend inkomen rapporteren vaker dat ze moeite hebben met
rondkomen dan mensen met een vast inkomen.
1.1.2 Lichte betalingsproblemen
- Eén op de zes huishoudens in 2018 hadden te maken met:
o Een aanmaning ontvangen (17%)
o Geen geld kunnen opnemen/niet kunnen pinnen (15%)
o Afbetalingsregeling getroffen (15%)
o Weigering van een automatische incasso (14%)
- Volgens het Nibud is er sprake van lichte betalingsproblemen als een huishouden in de
afgelopen 12 maanden:
o Een enkele keer de huur/hypotheek meer dan tien dagen te laat heeft betaald.
o Regelmatig een aanmaning ontving.
o Regelmatig geen geld meer kon opnemen.
o Regelmatig niet genoeg geld op de rekening had voor de automatische incasso.
o Een enkele keer een voorschot vraagt op het salaris.
o Brieven van incassobureaus of deurwaarders ontving.
o Regelmatig een creditcardschuld heeft van meer dan 500 euro.
o Regelmatig een betalingsregeling trof.
- Huishoudens met lichte betalingsproblemen betalen het vaakst de volgende rekeningen te
laat:
o Zorgverzekering (36%)
o Huur of hypotheek (30%)
o Energie (23%)
o Lokale lasten (20%)
o Water (17%)
o Mobiele telefoon (17%)
1.1.3 Problematische schulden
- Belangrijke zaken over zware schuldenproblematiek:
o Problematische schulden houden vaak lang aan
▪ Duurzaam karakter
5
, ▪ Ingrijpende langer durende fase
o Er zijn grote regionale verschillen
▪ Percentage armoede in steden hoger dan in landelijke gebieden
▪ De gebieden waar relatief veel mensen geregistreerde problematische
schulden hebben, komen in hoge mate overeen met de gebieden waar de
armoede relatief hoog is.
o Maar een klein deel van de huishoudens krijgt hulpverlening
- Volgens het CBS is er sprake van geregistreerde problematische schulden als ten minste één
persoon in een huishouden op 1 januari van een verslagjaar voldoet aan ten minste één van
de volgende criteria:
o Volgt een Wsnp-traject (Wet schuldsanering natuurlijke personen).
o Volgt een bij BKR geregistreerd minnelijk traject (Bureau Krediet Registratie).
o Heeft een bij BKR geregistreerde betalingsachterstand.
o Is in het Centraal Curatele en Bewindsregister (CCBR) opgenomen op grond van
verkwisting en/of problematische schulden.
o Heeft ten minste zes maanden de zorgpremie niet betaald.
o Heeft een betalingsachterstand van de Wet Mulder-boete (boete voor lichte
verkeersovertreding) bij het CJIB (Centraal Justitieel Incassobureau), waarvan de
tweede aanmaning ten minste twee maanden openstaat of zich al in een ernstigere
wanbetalersfase bevindt. Daarnaast moet het openstaande bedrag minimaal €50 zijn
o Heeft langer dan 27 maanden een toeslagschuld van ten minste €50 openstaan bij
de Belastingdienst.
o Heeft langer dan 15 maanden een schuld van ten minste €50 voor overige
belastingaanslagen openstaan bij de Belastingdienst.
o Heeft een belastingschuld bij de Belastingdienst die in 12 maanden voor het
peilmoment oninbaar is gebleken.
o Heeft een betalingsachterstand bij DUO (Dienst Uitvoering Onderwijs) van 3
maanden of langer en van minimaal €270.
1.2 Bereik van ondersteuning
Gebruik van ondersteuning
- Hulp bij lichte betalingsproblemen:
o Krap een kwart krijgt hulp.
o Hulp uit directe omgeving (meeste gevallen).
o Krap 10% krijgt hulp van bijv. een vrijwilliger, budgetbeheerder of
schuldhulpverlening.
- Hulp voor de groep met geregistreerde problematische schulden:
o 16.3% krijgt geregistreerde hulp.
▪ Minnelijke (regeling tussen schuldenaar en schuldeiser) of wettelijke
(gemeente vraagt rechter om oplossing) schuldregeling om de schuldsituatie
op te lossen of ze staan onder beschermingsbewind.
o Situaties die veel voorkomen, maar niet in deze berekening worden meegeteld:
▪ Iemand krijgt hulp van een wijkteam om in kaart te brengen hoe groot de
financiële problemen zijn.
▪ Er komt wekelijks een vrijwilliger bij iemand thuis om alle post door te
nemen en betalingsregelingen met schuldeisers voor te bereiden.
▪ Iemand krijgt budgetbeheer van een kredietbank en er wordt gewerkt aan
het stabiliseren van de situatie.
6
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper kyarabeunk. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,09. Je zit daarna nergens aan vast.
