Week 1
HR 17 december 2019, ECLI:NL:2019:1983, NJ 2020/217, m.n.t. Kooijmans (Posbank)
Casus
- Deze zaak gaat over het medeplegen van moord en brandstichting, waarbij het hof
heeft veroordeeld tot een gevangenisstraf van 18 jaar.
- In het opsporingsonderzoek was sprake van undercover optreden van de politie. De
politie had contact met de verdachte, zonder dat de verdachte wist dat hij met
politieambtenaren te maken had.
- De politie betrok de verdachte bij een verzonnen criminele organisatie waarbij de
verdachte steeds meer geld zou kunnen verdienen.
- Zij hebben vervolgens de verdachte duidelijk gemaakt dat zijn betrokkenheid bij de
Posbank-zaak een mogelijk risico vormde voor de organisatie en dat zij hem, als hij
daarbij betrokken was, zouden kunnen helpen.
- Vervolgens heeft de verdachte een bekennende verklaring afgelegd.
- Deze opsporingsmethode, waarbij het optreden van de politie is gericht op het
winnen van het vertrouwen van de verdachte om hen tot een bekentenis te brengen,
wordt ook wel de Mr. Big-methode genoemd.
Rechtsvraag
Zijn de door de verdachte afgelegde verklaringen in vrijheid afgelegd in de zin van artikel 29
lid 1 Sv en artikel 6 lid 1 EVRM.
Rechtsregel
Het verloop van het opsporingstraject zoals dat door het Hof is vastgelegd, duidt erop dat de
opsporingsambtenaren bemoeienis hebben gehad met wezenlijke onderdelen van de door
de verdachte afgelegde verklaring en dat de verklaringsvrijheid hierdoor is aangetast.
Hoge Raad
- De verdachte is in een verhoorsituatie komen te verkeren waarbij de politie zich
bemoeid heeft met de inhoud van de afgelegde verklaring.
- Het Hof heeft geen uitspraak gedaan over een aantal namens de verdachte
aangevoerde en in dit verband relevante omstandigheden. Dit betrof onder meer zijn
moeilijke financiële omstandigheden, zijn afhankelijkheid van voor de organisatie
verrichte en toegezegde betalingen en het in scène zetten van een aantal situaties,
om de verdachte te laten geloven dat hij met een professionele, gewelddadige
criminele organisatie van doen had.
- Vooral de mate en wijze van de binnen het opsporingstraject toegepaste misleiding
hadden het Hof aanleiding moeten geven om uitdrukkelijk te beoordelen of de
verdachte zodanig onder druk was gezet door de hem als geharde criminelen
beschouwde politieambtenaren, dat de door hem afgelegde verklaringen in strijd
met de verklaringsvrijheid zijn.
- Dit werd mede beoordeeld in het licht van de hem in het vooruitzicht gestelde
consequenties. De vaststelling van het Hof dat de verdachte zich uiteindelijk tot een
van de politiële informanten heeft gewend, doet daar niet aan af. De Hoge Raad
vernietigde de uitspraak en verwees de zaak terug naar het Hof.
,Week 2
HR 1 juli 2014 (De stille sms)
Casus
- Verdachte is ten laste gelegd dat hij 44 kg amfetamine heeft geproduceerd.
- Verdachte gaat in cassatie en stelt dat er tijdens de opsporing gebruik is gemaakt van
een niet-wettelijk dwangmiddel, de stille sms – bericht zonder inhoud waarvan de
ontvanger niet kan zien dat hij dit bericht heeft ontvangen maar waardoor zijn
mobiel wel wordt geactiveerd en verbinding maakt met een zendmast. Hierdoor kan
de politie de verdachte veel sneller en onopvallender oppakken.
- Verdachte stelt dat door het versturen van de sms op stelselmatige wijze inbreuk is
gemaakt op zijn privacy.
Rechtsvraag
Is het toepassen van de stille sms een onrechtmatig dwangmiddel?
Hoge Raad
Hof oordeelt dat er drie vragen gesteld moeten worden om erachter te komen of de sms een
onrechtmatig dwangmiddel is.
1. Is op de wijze in betekende mate een inbreuk gemaakt op de privacy van de
verdachte?
a. In deze casus ontkennend beantwoord door het Hof omdat de verdachte niet
dagenlang is gevolgd.
2. Dient de sms niet onder een van de reeds wettelijk erkende dwangmiddelen te
worden gebracht en dient het daarom niet te voldoen aan de in verband daarmee
gestelde voorwaarden.
a. Ook ontkennend beantwoord aangezien de stille sms geen technisch
hulpmiddel is en dus niet onder art. 126g, 126n of 126m kan worden
geschaard.
3. Is de sms op zodanige wijze gebruikt dat inbreuk werd gemaakt op de regels van een
eerlijk proces?
a. Ook ontkennen beantwoord aangezien er van tevoren was overlegd over het
gebruik van de sms en dit proportioneel en subsidiair was.
HR bevestigd uitspraak van het Hof.
HR 2 februari 1988 (Stormsteeg)
Casus
- Een man liep over de rijbaan van de stormsteeg met zijn hand in zijn rechterzak.
- Bij het zien van twee politieagenten schrok hij – hij stopte en liep hierna hard weg.
- De man werd gefouilleerd.
- Opgemerkt dient te worden dat de Stormsteeg deel uitmaakte van de buurt de
Zeedijk waar veelvuldig Opiumwetdelicten worden gepleegd.
Rechtsvraag
Mocht de verdachte gefouilleerd worden?
Hoge Raad
, - De schrikreactie naast de algemene bekendheid omtrent de opiumdelicten die op die
locatie werden gepleegd leidden ertoe dat er voldoende omstandigheden waren om
te spreken van ernstige bezwaren waardoor hij als verdachte in de zin van art. 27 lid
1 Sv kon worden gekwalificeerd.
- Op grond hiervan mocht de man worden gefouilleerd.
Week 3
HR 21 november 2006 (Spijkerbroekendiefstal)
Casus
- Sprake van diverse Roma vrouwen die meermaals winkels hadden beroofd.
- N.a.v. een signalement van deze verdachten houden politieagenten een auto aan,
omdat de inzittenden aan het signalement zouden voldoen.
- Bij de controle vragen ze om het rijbewijs.
- Betreft controlebevoegdheid van art. 160 WVW en het bij die gelegenheid verrichten
van opsporingshandelingen.
- Bestaan van een redelijk vermoeden dat iemand zich schuldig heeft gemaakt aan een
strafbaar feit staat niet in de weg aan het uitoefenen van controlebevoegdheden
door politieambtenaren mits bij aanwending van die bevoegdheden tegenover een
verdachte de toekomende waarborgen in acht worden genomen.
Rechtsvraag
Heeft de politie haar bevoegdheid tot verkeerscontrole misbruikt door andere strafbare
feiten te onderzoeken?
HR
- Situatie betreft hier al opsporing omdat er al verdachten waren.
- Het is toegestaan om toezichtsbevoegdheden in te zetten tijdens de opsporing tenzij
dit zou leiden tot misbruik van bevoegdheden.
- De bevoegdheden mogen niet uitsluitend voor opsporingsdoeleinden worden
gebruikt maar moeten mede zijn uitgeoefend overeenkomstig het doel waarvoor ze
zijn gegeven. Aan de verdachte als zodanig toekomende waarborgen mogen
daarnaast niet worden omzeild.
Enkele stelling dat politieambtenaren van de toekomende controlebevoegdheid misbruik
hebben gemaakt door die bevoegdheid aan te wenden om strafbare feiten op te sporen kan
niet tot gevolg hebben dat het OM niet-ontvankelijk is in de vervolging van de verdachte.
HR 1 november 2016 (Dynamische verkeerscontrole)
Casus;
- Verdachte wordt staande gehouden o.b.v. bepaalde risicokenmerken i.v.m.
verkeerscontrole (art. 160 WVW).
- Verkeerscontrole stond omschreven in ‘blauwe boekje’ van de agenten.
- Auto was gehuurd bij bedrijf dat bekend stond auto’s te verhuren aan criminelen en
het was een dure auto voor de wijk waarin werd gereden. De inzittenden waren
Oost-Europees en Surinaams.
- Rijbewijs en kentekenbewijs werden gevraagd en bleken in orde.
- Agenten vroegen toestemming on hen te onderzoeken en de auto te doorzoeken –
toestemming werd verleend.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper berbervandermeer. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,49. Je zit daarna nergens aan vast.
