In deze samenvatting vind je alle artikelen, werkgroep aantekeningen en college aantekeningen per week. Ik heb met deze samenvatting het vak behaald met een 8!
Samenvatting Preventie & Straffen
Week 1 - Morele straftheorieën: Legitimering van straf, functies en doelen
Hoorcollege week 1: Rechtvaardiging & Strafdoelen
Rode draad= rechtvaardiging + doelen + straffen in praktijk
Wat is straf?
- Men vindt straf vanzelfsprekend
→ Geen straf? Dan moet daar een rechtvaardiging voor zijn
→ anders: gevaar voor eigenrichting
Gemeenschappelijke elementen in definities:
Straf =
● Leed, deprivatie, iets wat als onaangenaam wordt ervaren door ontvanger
● volgt uit overtreden van rechtsregel (anders onrechtvaardig/willekeur)
● Opzettelijk opgelegd dus als straf bedoeld door de oplegger (Rechter/OM)
● Opleggers hebben het formele recht dat te doen
→ Straf moet hieraan voldoen (gebroken been is niet opzettelijk dus geen straf)
NL: Straf is een als zodanig bedoeld door de overheid toegebracht leed op grond van een
in het strafwetboek als delict omschreven normschending
Kern= bedoelde leedtoevoeging → is problematisch
- Waarom toevoegen van leed en geen andere reactie?
- Fundamentele en coherente rechtvaardiging nodig
H.L.A Hart
2 lagen in elke straftheorie:
1. General justification / Algemene rechtvaardiging
- Waarom straf en niet iets anders?
2. Rules for allocation / Regels voor toepassing
- wie, wat voor en hoeveel?
Negatief Retributivisme
Straf moet niet, maar als wel dan…
1. Alleen schuldigen komen in aanmerking voor straf
2. Schuldige kan niet zwaarder gestraft worden dan wat evenredig is aan:
- de ernst van het feit
- verwijtbaarheid
→ Geen algemene rechtvaardiging, maar beperkt wel wat je zou mogen met straf
Positief Retributivisme (Kant)
- Categorisch Imperatief → bij misdrijf moet er gestraft worden → morele
noodzakelijkheid!
- Straf heeft een morele intrinsiek waarde
- Reactie op utilisme
Lex Talionis
- ‘’Whatever undeserved evil you inflict upon another within people, that you inflict
upon yourself. If you insult him, you insult yourself; if you steal from him, you steal
from yourself’’
Maar: Categorisch Imperatief is geen algemene rechtvaardiging → heeft het niet over
waarom je leed moet toevoegen alleen over dat je het moet doen
Kant’s blijvende invloed:
- Mens is een rationeel en moreel wezen → in staat tot moreel begrip
2
, - Mens mag daarom nooit gebruikt worden als middel voor een toekomstig doel
(utilitarisme)
Pogingen Algemene rechtvaardiging Retributivisme
● Intuïtionisme
- We hebben allemaal intuïtie om te straffen
→ is dit niet gewoon wraak?
- Waar komt dat gevoel vandaan? → Sommige culturen doen dit niet zo
Voldoet dus ook niet!
● Verstoorde balans herstellen
- ‘’annul the crime.. to restore the right’’ → praktische betekenis ontbreekt?
- Oneigenlijk verkregen voordeel ontnemen?
→ maar waarom met straf en hoe?
→ waarom orde herstellen met leedtoevoeging?
Voldoet weer niet!
Von Hirsch
- Waarom straf ipv de balans herstellen met iets dat niet het morele stigma heeft dat
straf met zich meebrengt?
Hedendaags Retributivisme
- Straf is verdiend leed (Just Desert)
- Met straf wordt een afkeurende boodschap uitgedragen aan rationele wezens die
instaat zijn tot moreel begrip
● Die afkeuring heeft vorm van leedtoevoeging zodat de boodschap aankomt
→ en zodat er voor iedereen een goede reden is om van misdaad af te zien
Maar: dan kijk je naar de toekomst! = teleologisch = utilisme
● De straf moet proportioneel zijn aan de ernst van het misdrijf en de
verwijtbaarheid
→ zo niet? Anders te veel/weinig afkeuring uitgedrukt
Rules for allocation - Retributivisme: Proportionaliteit
Von Hirsch in artikel week 1:
- The principle ensures that the rights of the person punished not be unduly
sacrificed for the good of others (zoals bij utilitarisme)
- Bij utilitarisme wordt zwaarder gestraft voor het grotere doel
- The principle ensures that offenders are not treated as more blameworthy than is
warranted by the character of the offense
Ordinale proportionaliteit
1. Gelijkwaardigheid= soortgelijke misdrijven (qua ernst) moeten soortgelijke straffen
krijgen (qua zwaarte)
2. Rangorde= Misdrijf A is zwaarder dan misdrijf B → Voor A altijd zwaardere straf dan
voor B
3
, 3. Verhoudingen / Relatieve afstanden= Als A veel ernstiger dan B, en als B iets
ernstiger is dan C, dan dienen die verschillen in de straffen A, B, en C terug te zien
zijn
● Numerieke verankering schaal uiteinden (zie wetsartikel. max. straf)
● Exact vaststellen van punten op de schaal
● Hoeveel straf verdient misdrijf X en hoeveel meer dan misdrijf Y?
Drowning out the moral message= straf is zo extreem dat er geen morele boodschap kan
worden uitgedragen
Verandering van straf op moord & doodslag
1. Dit is een cardinale operatie op proportionaliteit
2. Rangorde en afstand worden hier vooral mee gediend
Wetsvoorstel aangenomen mei 2022:
Doodslag van 15 naar 25 jaar
1. Moreel te rechtvaardigen?
2. Te verwachten (preventieve) effecten?
Vergelding = Punitiviteit?
- Retributivisme/Vergelding vaak geassocieerd met hard straffen
→ Is onjuist!
● De essentie van vergelding is niet oog om oog (lex talionis) of
hard straffen maar proportioneel uitdrukken van afkeuring
● Zeer zware straf (hoge verankering van de schaal) overschaduwt de morele
boodschap die met straf wordt uitgedragen → Drowning out
Utilitarisme
- Nastreven nut voor de samenleving → vergroten gemeenschappelijk algemeen
welzijn
- Preventie = General justification
→ Toekomstig nut > Straf kosten
- Rules for allocation = niet meer straffen dan nodig is om nut te bereiken
Verschillen in proportionaliteit
● Retributivistische variant = straf proportioneel aan ernst en verwijtbaarheid
● Utilitaristische variant= straf proportioneel aan wat nodig is om nut te bereiken
Zwakke punten utilitarisme
- Extreem zware straffen of onschuldigen straffen geoorloofd?
- Als beoogd nut niet wordt behaald ontbreekt de general justification
→ het beoogde doel rechtvaardigt niet
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper charlie49. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €7,49. Je zit daarna nergens aan vast.
