HC 1 Inleiding
Matteo Palimeri (1416-1476)
Schreef vervolg op Dante’s ‘commedia’. Schrijft over de middeleeuwen als een duistere
en donkere periode
-> beeld dat hij schetst, klinkt tot op de dag van vandaag door.
Middeleeuwen: periode tussen Oudheid en Vroeg Moderne periode in. Zowel het
beginpunt als het eindpunt zijn omstreden.
Startpunten Eindpunten
284 Splitsing Romeinse Rijk 1450 Uitvinding boekdrukkunst
door Dioclethianus
378 Christendom als 1453 Val van Constantinopel
staatsgodsdienst Eind van de honderdjarige
ingesteld door oorlog
Theodosius
410 Visigothen onder Alarik 1492 Herontdekking van Amerika
plunderen Rome
476 Odoaker zet de laatste 1517 Stellingen van Luther
West-Romeinse keizer af
732 Slag bij Poitiers 1568 Begin van de Opstanden in
Nederland
1000 Moderne staatsvorming
Begin en eindpunt dat wij hanteren (aan de hand van het handboek Eeuwen des
Onderscheids)
Start: 300 n. Chr.
Verzwakking en verdwijnen van het Romeinse rijk
Ingrijpende culturele, religieuze en staatkundige veranderingen in het Westen
Eind: 1500 n. Chr.
Reeks gebeurtenissen die leiden tot ingrijpende economische, culturele,
staatkundige en religieuze veranderingen.
Francesco Petraca (1304-1374)
- Geïnspireerd door Cicero
- Terug naar de Klassieken
- Tussenliggende periode; tenebrae (nevelen)
-> Humanisme komt op in Italië. Zij verlangt terug naar haar hoogtijden; klassieke
periode. Renaissance ideeën bloeien op.
De term ‘middeleeuwen’ is gemunt door Christoph Cellarius (1638-1707). Hij schreef
de Historia Universalis (1688-1702). Hierin onderscheid hij drie perioden in de
geschiedenis
1. Historia Antiqua tot 306
2. Historia Medii Aevi 306-1453
3. Historia Nova 1453 tot zijn eigen tijd
Edward Gibbon (1737-1794)
,Ziet de middeleeuwen als een barbaarse tijd ‘triomf van religie en barbarisme’.
Jacob Burckhardt (1818-1897)
Ziet de renaissance als een bevrijding van de middeleeuwen.
->Tegenbeweging; Romantiek
Historische stroming in letterkunde en wetenschap die zich richt op de
subjectieve ervaring. Uitgangspunt is dat het heden geworteld is in het verleden
(dus ook de middeleeuwen).
o Zet zich af tegen de rationaliteit van de renaissance
o Nationale trots op grond van gewortelde historie
Mediëvalisme: Gebruikmaken van middeleeuwse elementen in moderne culturen.
Wetenschappelijke herleving die gelijktijdig optreed met de Romantiek. Twee
aanleidingen hiervoor:
-Nibelungenlied
-Monumenta Germaniae Historica
-> Anti-Frans
-> Sterk gericht op methodiek en bronnenuitgave
->Leerstoelen middeleeuwse geschiedenis
Belang universitaire ontwikkeling
Infrastructuur
o Onderwijs
o Onderzoek
o Publicaties
Deelgebieden
o Oorkonden leer
o Paleografie
o Codicologie
o Sphagistiek
o Archeologie
o Historische taal en letterkunde
o Kunstgeschiedenis
, HC 2 Het einde van de antieke wereld
Edward Gibbon; ‘decline and fall of the roman empire’
-> Germaanse volkeren de oorzaak van de val van het Romeinse Rijk
-verval
-chaos
-geweld
-> Wat was de rol van de barbaren bij het ineenstorten van het Romeinse Rijk?
Historiografische benaderingen over het uiteenvallen van het Romeinse Rijk
Movers
o Groepen barbaarse volkeren die het rijk invielen (val door buitenaf)
o Peter Heather, Bryan Ward Perkins, Hyun Jin Kim
Shakers
o Romeinse Rijk was verzwakt en verdeeld (val door binnenuit)
o Peter Brown
Wanneer valt een rijk?
Wanneer het centraal rijksgezag er niet in slaagt om in korte tijd:
Openbaar bestuur uit te oefenen
Militair monopolie kwijt is en niet kan herstellen
Het gezag niet meer te kunnen handhaven
Geen financiële middelen zijn om te mobiliseren
Hervormingen Dioclethianus
1. Codificatie Romeins Recht
2. Stroomlijning belastinginning
a. Per provincie vaststellen wat de belastingsom per 5 jaar is (later 15 jaar)
dit word de indictio genoemd.
3. Munthervorming (solidus)
4. Prijscontrole op graan (annona)
5. Staatsgodsdienst
6. Splitsing Oost en West Romeins Rijk
7. Twee keizers, met twee onderkeizers
Laat Romeins leger
- Ontzettend groot
- Licht bewapende grenstroepen
- Mobiele interventielegers in grote garnizoenslegers
Om het leger voldoende manschappen te geven wordt er vaak gebruik
gemaakt van ‘foederati’
Soldaten uit barbaarse volkeren
Moeten grensgebieden beschermen
Krijgen vergoeding voor hun werk
Eisen hoge legerfuncties op
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper leiden_univ_student. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,99. Je zit daarna nergens aan vast.