Psychopathologie
Social work leerjaar:2
,Hoofdstuk 1 inleiding:
1.1
Psychopathologie-->
Een deelgebied van de psychiatrie en klinische psychologie dat zich bezighoudt met diverse vormen
van afwijkende emoties, gedachten en gedrag, de oorzaken daarvan en de behandelmogelijkheden
ervoor.
Psychiatrie-->
Medisch specialisme dat zich richt op de diagnostiek en behandeling van psychische stoornissen.
Klinische psychologie-->
Tak van de psychologie die zich bezighoudt met de beschrijving, de oorzaken en de behandeling van
psychische stoornissen om het geestelijk welzijn te bevorderen.
Psycholoog-->
iemand die de universitaire studie psychologie heeft voltooid.
Gz- psycholoog-->
Psycholoog die na zijn studie een aanvullende opleiding heeft gevolgd en in het BIG register is
ingeschreven. Een GZ- psycholoog is bevoegd tot het diagnosticeren en behandelen van psychische
stoornissen. GZ en afkorting van Gezondheids zorg.
Circa 1 op de 2 mensen in Nederland krijgt op een bepaald moment in zijn leven rechtstreeks te
maken met een diagnosticeerbare psychische stoornis.
Symptomen-->
Specifieke eigenschappen of kenmerken die passen bij een bepaalde stoornis.
Diagnostisch criterium-->
Bepaalde verschijnselen of symptomen moeten voldoen aan bepaalde voorwaarden, voordat ze als
afwijkend en dus passend bij een bepaalde stoornis worden beschouwd (bijv. Patient hoort steeds
stemmen, dit moet een maand aanwezig zijn voordat de diagnose schizofrenie kan worden
vastgesteld, want iedereen hoort wel eens stemmen).
Mensen met psychische problemen worden vaak bevooroordeeld en afwijzend bekeken door
mensen om hen heen. Ze worden vaak gestigmatiseerd en door hun omgeving afgewezen of
uitgestoten.
,Een van de belangrijkste aspecten van het beschrijven van afwijkende emoties, gedachten en
gedragingen== of iets als afwijkend gezien wordt, wordt voor een deel bepaald door de omgeving.
1.2
Criteria voor abnormaliteit
Deskundigen op het gebied van geestelijke gezondheid gebruiken verschillende criteria om te
beoordelen of emoties, gedachten en gedrag afwijkend zijn.
Dit is een overzicht van de meest gebruikte criteria:
1. Uitzonderlijk: er zijn weinig mensen die beweren dat ze dingen zien of horen die er werkelijk
niet zijn, dit wordt in onze westerse cultuur dan ook bijna altijd als afwijkend beschouwd
(uitzondering voor bepaalde religieuze eraringen). In andere culturen kan dit voor ons
uitzonderlijke gedrag worden beschouwd als niet zo zeer uitzonderlijk. Uitzonderlijkheid op
zich is niet voldoende om gedrag afwijkend te noemen (want topsporten is uitzonderlijk
vergeleken met anderen maar niet afwijkend bijv.). toch is dit een maatstaf die dikwijls
wordt gebruikt bij de beoordeling van abnormaliteit.
2. Sociaal afwijkend: Alle samenlevingen hebben normen die bepalen welke vormen van
gedrag acceptaber zijn in bepaalde context. Als behandelaard zich afvragen of gedrag
normaal of afwijkend is, moeten ze dus rekening houden met culturele en generatie
verschillen. Als de beslissing over normaal of afwijkend wordt gebaseerd op sociale normen,
kan de neiging ontstaan om mensen die niet voldoen aan die sociale norm als geestelijk
gestoord te bestempelen. Het is dan verleidelijk om gedrag dat in onze ogen afwijkend is,
ziek te noemen, ipv te accepteren dat het gedrag op zichzelf normaal kan zijn, zelfs als we
ons er beledigd of verward door voelen.
3. Foute perceptie of interpretatie van de realiteit: normaal gesproken vormen onze zintuigen
en cognitieve processen een accurate mentale representatie van onze omgeving. Als iemand
iets ziet of stemmen hoort die er niet zijn, zeggen we dat hij hallucineert. Dit wordt in onze
cultuur dan opgevat als psychische stoornis. Toch is het wel weer heel normaal in onze
cultuur via een gebed met god te praten en als iemand echt beweert zijn stem terug te
hebben gehoord, dan verdoezelen we het vermoeden van geestelijke afwijking of stoornis.
4. Aanzienlijk emotioneel lijden van de persoon: persoonlijk lijden als gevolg van
problematische emoties als angst en depressie kan afwijkend zijn. Soms heb je iets heftigs
meegemaakt en dan is het aanwezigheid van emotionele reactie juist afwijkend (bijv bij
overlijden) zijn. Heftige emoties vind men dan niet afwijkend behalve als ze lange tijd na de
aanleiding voor deze emoties nog aanwezig zijn. Hierdoor kunnen deze mensen dan niet
meer goed functioneren.
5. Ongepast of contraproductief gedrag: gedrag dat geen bevrediging, maar onprettige
gevoelens oproept, vinden we afwijkend gedrag. Gedrag dat ons beperkt in ons vermogen
om bepaalde rollen te vervullen of dat ons weerhoudt om ons aan onze omgeving aan te
passen, kan ook als afwijkend worden opgevat (bijv. Het veel gebruiken van alcohol). Het
beperkt de betrokkene in zijn of haar vermogen om te weren en om sociale
verantwoordelijkheid te dragen, en daardoor is het contraproductief.
6. Gevaar: gedrag dat gevaar oplevert voor de betrokkene zelf of voor anderen, noemen we
afwijkend. Sociale context is hierbij ook van groot belang (in de oorlog is zichzelf opofferen
moedig, maar nu wordt zelfmoord als wordt als afwijkend beschouwd). Extreme gevaren
, roepen bij iedereen verbijstering en afkeer op (zoals individuen die uit het niets anderen
doden).
Afwijkend gedrag kan dus op meerdere manieren worden gedefinieerd. Afhankelijk van de situatie
wegen sommige criteria zwaarder als andere. In de meeste gevallen wordt een combinatie van de
criteria gebruikt. Realiseer: voordat je iemand als afwijkend beschouwd: een normaal persoon kan
gek doen, en een gek persoon kan normaal doen.
Psychotherapeut-->
Iemand die na de studie psychologie of geneeskunde een vervolg opleidng heeft gedaan, waardoor
hij bevoegd is tot het geven van psychotherapeutische behandelingen. Hij moet in BIG- register
staan ingeschreven (beroepen in de individuele gezondheidszorg).
Psychiater-->
Iemand die na de studie geneeskunde een vervolgopleiding heeft gedaan waarin hij of zij zich heeft
gespeciaseerd in het diagnosticeren en behandelen van patiënten met psychische stoornissen. Een
psychiater mag, in tegenstelling tot een psycholoog, medicatie voorschrijven.
Psychische stoornis-->
Het geheel van afwijkende emoties, gedachten of gedragspatronen dat wordt gekenmerkt door
onder andere een storing in het functioneren en (persoonlijk) lijden.
Gedrag herkennen en labelen als afwijkend is anders dan het begrijpen en verklaren.
Sommige visies die zijn gericht op het begrijpen en verklaren van afwijkend gedrag berusten of
bijgeloof of religieuze verklaringen. Sommige moderne benaderingen verklaren afwijkend gedrag
vanuit biologisch perspectief, andere meer vanuit sociologisch of psychologisch perspectief.
In de wetenschap is het gebruikelijk om vanuit bepaalde invalshoeken modellen op te stellen
waarmee emoties, gedachten en gedrag van mensen worden verklaard. Maar geen enkel model is
alles omvattend en geen enkele invalshoek heeft de waarheid in pacht.
Bij de komende modellen en invalshoeken moeten de volgende zaken in ogenschouw worden
genomen:
- Wat wordt als afwijkend gedrag beschouwd, en welke karakteristieken heeft dit gedrag?
- Welke oorzaken worden onderscheiden voor het afwijkende gedrag?
- Hoe wordt omgegaan met een persoon die afwijkend gedrag vertoont en hoe wordt hij
behandeld?
- Draagt de cultuur waarin de persoon leeft bij aan het afwijkende gedrag? Zoja? Hoe?
Concepten van gezondheid en ziekte kunnen in verschillende culturen een verschillende betekenis
hebben. Abnormale gedragspatronen kunnen zich in verschillende culturen ook op verschillende
wijze uiten (angst in westersecultuur vaak door wel gng geld etc? Afrikaanse cultuur angst, kan ik
wel of niet voortplanten). Zelfs de woorden waarmee we psychische stoornissen beschrijven,
hebben in andere culturen een andere betekenis of helemaal geen equivalent. Dat betekent niet dat
