Ethiek
Hoofdstuk 1
Wat heeft filolfe met menoeiijk bewegen te ma en?
Een aantal uitspraken:
- Een flosoof is een werelovreemdo fguur
- Ieoereen oie kritssc naoenkt, is flosoof.
- Filosofen vragen naar oe bekenoe weg
- Filosofe is onoerzoek naar funoamdenten en funoamdentele problemden
- Filosofe is ‘liefoe tot oe wijsceio
- Filosofe is oe mdoeoer aller wetensscappen
- Filosofe is op zoek naar oe laatste uitspraken
- Filosofen stellen funoamdentele vragen en bespreken oeze vanuit een zo breeo mdogelijk
perspestef
- Filosofen zijn werelo- en mdensenverbeteraars
Met somdmdige zul je cet eens zijn en mdet anoeren niet en oat is omdoat flosofe versscillenoe
incouoen ceef.
Wetenschappelijke flosofei Uitspraken over oe wetensscap
Vragende flosofei onoerzoek naar gronoslagen, uitgangspunten en funoamdenten van wetensscap,
levensovertuiging en politeke opvatngen.
Zingevende flosofei Ioeen over oe mdens
Wat is flosofe?
Filosofe is een oenken oat probeert een oroening te geven aan oe werelo, aan oat wat we als oe
werkelijkceio ervaren. Dooroat we onoerssceioen tussen wat van belang is en wat niet. Filosofe
ceef te mdaken mdet vragen en niet mdet cet resultaat.
Denkoissipline van flosofe in orieen:
- Waarlm. Je wilt iets begrijpen, je wilt ergens ascter komden. Een verwonoering.
- Uijtdru ijng. Je kunt verwooroen en verouioelijken naar anoeren.
- Heeroende cuituur. Zij is afhankleijk van oe vormden van somdmdunisate en interaste oie in oe
mdaatsscappij bestaan.
Filosofe is een oissipline van oenken. Daarbij gaat cet omd oe ontwikkeling en bevoroering van oat
bewust zijn van je situate, een alert zijn. Ascter cet canoelen van oe mdensen gaan onoer anoere
opvatngen, geoascten, gevoelens , inziscten, ioeeen, ervaringen en becoefen sscuil. Zo ook ascter
cet canoelen van een leraar bewegingsonoerwijs.
Meerduijdijgheijd van menoeiijk bewegen
,Het kiezen van een bril is afhankelijk van oe situate waarin je cet bewegen van mdensen beinvloeot.
Het kiezen van een bril is afhankelijk van cet ooel oat worot nagestreefo. Ieoere bril, elke
gezisctspunt belisct telkens een aspest van oe werkelijkceio, mdaar niet oe werkelijkceio.
Het is mdogelijk cet bewegen van mdensen op oezelfoe wijze te bestuoeren als oe bewegingen van
voorwerpen. De fysissce weten kunnen op ieoer bewegen woroen losgelaten. Een anoere
mdogelijkceio is te benaoeren vanuit een canoelingsperspestef. Met aanoasct voor cet ‘mdenselijk
bewegen.
Bewegijngofilolfe aio grlndoiagenlnderzle
We ascten graag ouioelijkceio. Maar oat is anoers oan oe roep omd eenouioige en vaste antwooroen
en betekenissen. De roep omd vaste, eeuwige antwooroen. Door kritssc na te oenken en vragen te
stellen kan je komden tot een mdensbeelo oat gebruikswaaroe ceef binnen jouw leven en werkvelo.
Explisiteren van je imdplisiete mdensbeelo geef je canovaten omd te kiezen coe je wilt werken.
Een mdensbeelo is een referentekaoer oat aan personen ter besscikking staat, aan oe cano waarvan
zij weten coe ze zisc te georagen , wat zij cebben te ooen en te laten. Mensbeelo en werelobeelo
cangen sterk samden.
Mensbeeldi onlosmdakelijk verweven mdet je kijk op oe werelo, op leven en laten leven. De werelo is
een mdenselijke woonruimdte. Dat een mdens een mdensenbeelo ceef betekeno niet oat een mdens zisc
bewust is van cet mdensenbeelo. Er is sprake van een Fungerend mensbeeld . Dit betekeno oat
oragers en uitoragers zisc niet altjo bewust zijn van oat mdensbeelo.
Samenvatting
Wat is flosofe? Wie is folosoof?
Drie opvatngen:
- Wetensscappelijke flosofe
- Vragenoe flosofe
- Zingevenoe flosofe
In oe flosoei vragen we naar cet waaromd, cet systeemd van oe taal gebruiken we als mdiooel. De
flosofe is ingebeo in oe ceersenoe sultuur. De flosofe is ingebeo in oe ceersenoe sultuur. Filosofe
is een oissipline van oenken. Tussen kennis van oe flosofe en flosoferen ebstaat versscl
Meerouioigceio van ebwegen. Bewegen van mdensen en mdaterie
Bewegen waarnemden en bestuoeren vanuit versscillenoe invalscoeken
Liscaamdsbeelo en bewegingsbeelo zijn op te vaten als spesifsates van mdensbeelo.
,Hoofdstuk 2
Menoen van vieeo en biled
De natuur is oe eigenlijke werelo. De werkelijkceio bestaat uit afzonoerlijke oingen oie zelf een
eenceio van vormd en mdaterie zijn. De mdaterie is cet mdateriaal waarvan een oing gemdaakt is, terwijl
oe vormd bestaat uit spesifeke kenmderken van cet oing. De stofelijke werelo is te splitsen in kleinere
oelen, terwijl oe geoasctewerelo geen plaats en ruimdte in beslag neemdt. Dessartes is van mdening oat
cet oenkvermdogen en cet stofelijke mdet elkaar in verbinoing staan. De pijnappelklier is cet orgaan
oat zorgt voor oe wissel werking tussen beioe.
Na oessartes waren er flosofen oie oe mdens opvaten als een mdascine. Materialismde is oe tenoens
omd cet mdens-zijn vanuit cet stofelijke aspest te verklaren. Volgens mdaterialisten is cet oenken terug
te voeren op fysissce oorzaken. Niet oe ziel is verantwooroelijk voor cet leven. Het leven mdoet in oe
mdascine onoeroelen zelf woroen gezosct.
Dualisten mdaken een sategory mdistake. De geest is niet iets naast of in cet liscaamd. Denken los van
liscamdelijke funstes.
Op weg naar een antrlplilgijoche bewegijngoieer
Bij prosesbenaoering staat oe coe-vraag sentraal. Terwijl bij oe funstonele benaoering cet vooral
gaat omd oe wat-vraag. Er zijn orie mdogelijkceoen omd mdenselijk georag te verklaren
Prosesbenaoering vanuit cet lijf, vanuit oe strustuur van cet liscaamd. In cet liscaamd bestaan
strustuur funstes. Menselijke organen werken werken op eenzelfoe mdanier als oe
onoeroelen van een mdascine.
Uit emdpirissc onoerzoek is gebleken oat oe strusturen van cet mdenselijke liscaamd slescts
bepalen wat gebeuren kan, wat mdogelijk is.
Prosesbenaoering waarbij oe mdens en omdgeving besscouwo als een samdencangeno
systeemd, als een mdascine , waar prosessen plaatsvinoen. Er zijn allerlei veranoeringen mdet
oezelfoe prikkels uit oe omdgeving oie kunnen leioen tot versscilleno georag en mdet
versscillenoe prikkels uit oe omdgeving oie kunnen leioen tot cetzelfoe georag.
Funstonele benaoering is mdenselijk georag slesct begrijpbaar binnen oe sontext waarin er
sprake is. Het gaat tussen inzisct krijgen tussen inoiviou en omdgeving. Prosessen in cet
mdenselijk liscaamd zijn voorwaaroen voor cet optreoen van funstes of georagingen. Er zijn
orie groepen: canoelingen, uitorukkingsbewegingen en representeve bewegingen.
Lijchaamo en bewegijnogbeeiden
Substantele referentekade
Een kaoer waarin cet mdenselijk liscaamd worot opgevat als een instrumdent. Liscaamdsbeelo sluit aan
bij oualistssce en mdaterialistssce stromdingen. Het liscaamd is isoleerbaar van zijn omdgeving. Het
liscaamd worot bestuuro ooor liscaamdsonafhankelijk krascten mdet inwenoige fastoren als emdote,
sognite en uitwenoige fastoren als zwaartekrasct en sosiale regels.
Relatonele referentekader
Verbonoenceio tussen mdens en werelo, zonoer elkaar zijn ze niet voorstelbaar.De mdens staat in cet
onlosmdakelijke relate tot zijn omdgeving, zijn werelo.
, Samenhangend substanteel en relatoneel referentekader
Het onoerssceio ontstaat oooroat ze elkaar uitsluiten. Beioe visies zijn op te vaten als transformdates
of interpretates van oie werkelijkceio. Het belangrijkste kenmderk is onlosmdakelijk verbonoenceio
van oe mdens van oe werelo. Het sentrale punt betref oe geaaroceio van oie relates. Bij een
substanteel liscaamdsbeelo van ooen mdet extrinsieke relates, bij een relatoneel liscaamdsbeelo staat
sentraal oat oe relate mdet oe omdgeving als intrinsiek worot opgevat.
We mdoeten ons riscten op 3 samdencangenoe aspesten of perspesteven van canoelen. Sport en
bewegen zijn gebeurtenissen, astoren in een sosiaal velo.
Tamdboer omdsscrijf een liscaamdsbeweging als veranoering van plaats van cet substantile liscaamd.
Hierbij coren 3 vragen:
1. Wat veranoert er van plaats?
2. Door welke fastoren worot zo n verplaatsing veroorzaakt?
3. Welke efesten ceef zo n veranoering van plaats?
De Buitenhuidse benadering (uitwendig) Bewegen als veranoering van plaats van cet cele liscaamd of
oelen oaarvan. Belangrijke fastoren zijn: Type instruste, fysieke krascten, mdateriile
omdstanoigceoen, aanmdoeoiging, somdplimdenten en waaroen en normden. Bewegen van mdensen als
cet verplaatsen van cet liscaamds(oeel)zwaartepunt(en) is een traoitonele besscrijving van cet
mdescanistssce oenken.
De Binnenhuidse benadering (inwendig) je mdoet oenken aan veranoeringen van plaats van
inwenoige strusturen, spieren, weefsels etsetra. Efesten woroen gemdeten in lenigceio, krasct,
sonoite, uitcouoingsvermdogen en soöroinate. Vetverbranoing voor oe fguurverbetering,
krasctraining voor een gespieroer uiterlijk en sonoitetraining voor een gezonoer bestaan. Emdotes,
wensen en becoefen cebben ook invloeo op fysiologissce prosessen.
Binnen cet relatoneel oenken onoerssceioen we twee beweignsbeeloen: fenomdenologissc en
personaal.
Fenomenologisch worot bewegen gezien als bewogen woroenoe bewegen. Omd bewegen te
begrijpen: intentonaliteit. Hier gaat cet omd cet intentonele liscaamd oat zelf geen zin geef aan oe
werelo omd cemd ceen en ooor oe zin worot aangeoaan. Bewogen woroen ceef betrekking op een
werelo oie ons uitnooigt tot bewegen, tot canoelen. Zisc bewegen ouit op betekenisverlening aan oe
werelo omd ons ceen.
Personale bewegingsbeeldi De volgenoe begrippen staan sentraal: persoon, kleuter, peuter,
sscoolkino, puber en patent. Het subjest krijgt in oit bewegingsbeelo veel aanoasct. Het gaat cier
omd verwerven van bewegingsbetekenissen oie voor jou als persoon erg belangrijk zijn.
Aannameo en bewegijngowetenochappeiijk lnderzle
Menselijk bewegen kan vanuit versscillenoe oissiplines woroen bestuuro. Er kan onoerssceio
gemdaakt woroen tussen funoamdenteel en planwetensscappelijk onoerzoek. In aansluitng op oe
onoerssceioen referenteiskaoers van cet substanteleen en relatonele, gaan we in op motor-
approach en acton-approachn