Samenvatting van de lesstof van het vak ''Inleiding in de psychiatrie'' (TPH03) van de opleiding Toegepaste Psychologie aan de Hogeschool Leiden. Deze samenvatting is gemaakt aan de hand van de hoofdstukken die zijn aangegeven in de studiehandleiding: H1, H2, H3, H5, H7, H8, H9 t/m 9.7, H11 t/m 11....
Psychische stoornis: geheel van afwijkende emoties, gedachten of gedragspatronen dat wordt
gekenmerkt door onder andere een storing in het functioneren en (persoonlijk) lijden.
Afwijkend gedrag
Criteria voor afwijkend gedrag:
- uitzonderlijk (anders dan ‘’normaal’’)
- sociaal afwijkend (wijkt af van sociale normen die we met elkaar hebben)
- foute perceptie of interpretatie van de realiteit
- aanzienlijk emotioneel lijden van de persoon
- ongepast of contraproductief gedrag
- gevaar voor zichzelf of anderen
Culturele aspecten van afwijkend gedrag
Gedrag dat in de ene cultuur als afwijkend wordt bestempeld, kan in een andere cultuur normaal zijn.
Het is bij de beoordeling van afwijkend gedrag belangrijk om rekening te houden met bijv. culturele
gebruiken, tradities, gewoonten, verklaringen en normen.
Historische visies op afwijkend gedrag
○ Hippocrates: verstoring van het evenwicht tussen de essentiële lichaamssappen was
verantwoordelijk voor afwijkend gedrag.
○ Arabische psychiatrie, middeleeuwen: mensgerichte benadering van geestesziekten in eerste
ziekenhuizen.
○ Middeleeuwen in Europa: afwijkend gedrag is een teken van bezetenheid door boze geesten of de
duivel. Behandeling hiervan ging dmv exorcisme of uitdrijvingen.
○ Gekkenhuizen rond 1600: hier woonden zowel bedelaars als geestelijk gestoorden. De
levensomstandigheden waren erbarmelijk.
○ Hervormingen vanaf 1800: morele therapie ontstond. Deze behandeling was gebaseerd op het idee
dat patiënten door een menselijke bejegening en verblijf in een ontspannen en respectvolle omgeving
weer normaal zouden gaan functioneren.
○ Jaren vijftig van de 20e eeuw: introductie van nieuwe effectieve medicijnen en therapeutische
behandelingen. Dit leidde ertoe dat steeds meer patiënten in de gewone maatschappij konden
functioneren.
○ Jaren zeventig van de 20e eeuw: antipsychiatriebeweging die ervan uit ging dat psychische
stoornissen überhaupt niet bestonden en dat patiënten helemaal niet moesten worden behandeld,
maar zeker niet in ziekenhuizen.
○ Eind 20e eeuw: idee dat je patiënten niet moet opnemen, tenzij er geen alternatief is. patiënten
hebben zelf de verantwoordelijkheid om te participeren en hun problemen aan te pakken. Er wordt
steeds vaker vanuit de herstelbenadering (patiënten krijgen een actieve rol in hun eigen herstel en
maatschappelijke participatie) gewerkt.
Evidence-based medicine
Het streven om gebruik te maken van het beste beschikbare bewijs bij het maken van een keuze voor
de behandeling van een patiënt.
Ethiek in onderzoek
Belangrijke ethische principes zijn informed consent (proefpersonen moeten de vrijheid hebben
ervoor te kiezen al dan niet mee te doen aan onderzoek) en vertrouwelijkheid (degenen die
, meewerken aan een onderzoek, zullen anoniem blijven).
Hoofdstuk 2 – Visies op afwijkend gedrag en behandelmethoden
○ Biologisch perspectief
Welke rol spelen neurotransmitters, genetische factoren en verschillen in hersenstructuren in
afwijkend gedrag?
Het hele zenuwstelsel is opgebouwd uit neuronen, die met elkaar communiceren door middel van
neurotransmitters (chemische boodschappen). Deze neurotransmitters transporteren de
zenuwimpuls van het ene naar het andere neuron door de synaps (smalle spleet tussen 2 neuronen).
Zenuwstelsel bestaat uit centrale (hersenen en ruggenmerg) en perifere zenuwstelsel (somatische
en autonome zenuwstelsel). Het somatische zenuwstelsel verzorgt de informatiestroom tussen het
centrale zenuwstelsel en de zintuigen en de spieren. Het autonome zenuwstelsel stuurt de
onbewuste lichaamsprocessen aan.
Veel ziektes/stoornissen hebben te maken met verstoorde neurostransmitters (met name serotine die
stemmingen reguleert, dopamine die spiercontracties en mentale processen die te maken hebben met
leren en herinneren reguleert en acetylcholine die o.a. de vorming van herinneringen controleert).
Wetenschappers denken dat vele genen bijdragen aan de complexe gedragspatronen die gepaard
gaan met een bepaalde psychische stoornis, en niet slecht één enkel gen.
○ Psychologisch perspectief
- Psychodynamische modellen: focust zich op onbewust conflicten en motieven als oorzaken van
afwijkend gedrag (bijv. welke ervaringen uit de kindertijd liggen ten grondslag aan het probleem?) →
denk aan psychoanalytische theorie van Freud (we worden aangestuurd door onbewuste motieven en
conflicten die voortkomen uit de kindertijd).
- Leermodellen/behaviorisme: focust op de invloed van leerervaringen op de ontwikkeling van
afwijkend gedrag (bijv. hoe worden abnormale gedragspatronen aangeleerd? Wat is de rol van de
omgeving in het ontstaan van afwijkend gedrag?). Gaat om observeerbaar/aangeleerd gedrag (denk
aan klassieke conditionering van Pavlov, operante conditionering van Skinner en modeling van
Bandura).
- Humanistische modellen: focust op hindernissen op de weg naar zelfbewustzijn en zelfacceptatie
(bijv. hoe reflecteren de emotionele problemen van iemand zijn of haar vervormde zelfbeeld?)
- Cognitieve modellen: focust op verkeerd denken als oorzaak van afwijkend gedrag (bijv. welke
denkstijlen zijn kenmerkend voor mensen met een specifieke psychologische stoornis?)
○ Sociaal-culturele perspectief
Focust op de rol die maatschappelijke fenomenen als armoede, racisme en langdurige
werkeloosheid spelen in het ontstaan van afwijkend gedrag; relaties tussen afwijkend gedrag en
etniciteit, gender, cultuur en sociaaleconomische klasse (bijv. welke relaties bestaan er tussen sociale
klasse en het risico op een psychische stoornis?)
○ Bio psychosociale perspectief
Focust zich op interacties tussen biologische, psychologische en sociaal-culturele factoren in
de ontwikkeling van afwijkend gedrag (bijv. wat is de eventuele rol van genetische of andere factoren
bij het ontstaan van een psychische stoornis in tijden van stress?)
Diathese-stressmodel (model dat gebaseerd is op
het idee dat afwijkend
gedrag te maken heeft
met de interactie tussen
kwetsbaarheid of aanleg,
en stressvolle en
ingrijpende
levensgebeurtenissen)
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper samenvatting551. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,48. Je zit daarna nergens aan vast.
