Duidelijke samenvatting van de kennislijn (HC+IC) uit het tweede jaar van de opleiding Social Work. Gebaseerd op het vak ‘Socialezekerheidsrecht en schuldhulpverlening' in blok een. Alle leerdoelen, theorieën uit de literatuur en belangrijke begrippen zijn in de samenvatting verwerkt.
Kennis schuldhulpverlening en sociaalzekerheidsrecht
Tentamen twee; samenvatting
HC 1 – HET STELSEL VAN SOCIALE ZEKERHEID
Van verzorgingsstaat naar participatie samenleving
De sociale zekerheid is aan het veranderen. Het heeft te maken met de verandering van de
verzorgingsstaat (waarbij de overheid voor de burgers zorgde), naar een participatiesamenleving. De
participatiesamenleving legt de nadruk erop dat de burgers zelf moet organiseren om mee te kunnen
doen aan de samenleving en de verandering is terug te zien in het socialezekerheidsrecht.
Oorzaken van deze verandering:
I. Burger werd afhankelijk van de overheid
II. Verzorgingsstaat werd te duur
III. Burgers maakten misbruik van de voorzieningen
IV. Toenemende centralisatie
V. Individualisering werd versterkt
Doelen van een participatiesamenleving:
I. Burger moet zelfredzaam zijn
Eigen verantwoordelijkheid, kracht en netwerk staat voorop. Zelf oplossingen zoeken
voor eigen problemen en zo weinig mogelijk gebruik maken van collectieve
voorzieningen.
II. Burger moet actiever zijn
Bevorderen van sociale cohesie door burgers te betrekken bij buurt en buren.
III. Overheid heeft minder taken
IV. Overheid heeft minder uitgaven
Armoede en schulden stress; gevolgen
Incidentiele stress helpt ons beter te functioneer. We zijn alert en presteren beter.
Chronische stress ondermijnt ons functioneren. We gaan slechter presteren en kunnen gevangen
raken in een dynamiek van onmacht.
Gevolgen van aanhoudende/chronische stress:
I. Je wordt gedreven door korte termijn belangen
II. Minder goed in staat om problemen te analyseren en prioriteiten te stellen
III. Minder goed in staat om positieve intenties om te zetten in actie
IV. Meer moeite om zaken goed te organiseren en overzicht te houden
V. Minder goed in leren en in zaken onthouden
VI. Minder ontvankelijk voor advies en hulp (wantrouwender)
VII. Je bent ongenuanceerder (iemand is of voor of tegen je)
VIII. Je hebt vooral aandacht voor eigen belang
Deze aanhoudende stress is een van de redenen dat arme mensen onhandige keuzes maken. Daarnaast
is er onderzoek geweest dat bewijst dat de hun IQ daalt en hun fysieke en mentale gezondheid
achteruitgaat. Tot slot neemt inspanning af (bijv. proberen gezond te blijven).
1
, Sociale zekerheid; kenmerken van het socialezekerheidsstelsel
I. Sociale zekerheid is een grondrecht
- Overheid MOET zorgen voor sociale zekerheid, dit staat vastgelegd in de grondwet
en internationale verdragen.
- Overheid MOET wetten maken waarin sociale zekerheid is geregeld (bijv. WW,
Participatiewet).
- Overheid moet dienen als vangnet burgers die niet voor eigen inkomen kan
voorzien, worden ondersteund (bijv. bijstand)
II. De sociale zekerheid is een stelsel
- Sociale zekerheidstelsel = veel regels op verschillende deelgebieden die min of meer
met elkaar samenhangen.
- Er zijn verschillende wetten die op verschillende delen van het sociaal
zekerheidsstelsel zijn gericht wetten die te maken hebben met werkloosheid, ziekte
of Arbowet (gaat over de arbeidsomstandigheden).
- Is er geen ander inkomen meer mogelijk is, dan is de participatiewet – bijstand altijd
mogelijk.
- Sociale zekerheid wordt (deels) betaald door de burgers.
III. Sociale zekerheid is op solidariteit gebaseerd
- Solidariteit wordt verplicht d.m.v. belasting en sociale premies voor de
volksverzekeringen.
- Werkgevers en werknemers betalen verplicht premies voor de
werknemersverzekeringen. Dit dwingt solidariteit af.
- Algemene middelen waaruit sociale voorzieningen worden betaald is mogelijk
door betalen van inkomensbelasting.
- Premies die je moet betalen is afhankelijk van het inkomen.
IV. De sociale zekerheid is op bestaanszekerheid gericht
- Burgers hebben zekerheid op inkomen.
- Aanvulling van hun inkomen tot het sociale minimum (door externe norm bepaald).
V. De sociale zekerheid doet een belangrijk beroep op de overheidsuitgaven
- De zorg en sociale zekerheid zijn de belangrijkste overheidsuitgaven.
- Bij een begroting zal er als eerst worden gekeken naar de zorg en sociale zekerheid.
VI. De sociale zekerheid stimuleert om in eigen onderhoud te voorzien
- Er wordt van de burgers een verantwoordelijkheid verwacht om aan het werk te gaan
als je kan.
- Van mensen die recht hebben op bijstand wordt er verwacht dat ze er alles aan doen
om aan het werk te kunnen gaan.
- Mensen die recht hebben op bijstand en niet aan het werk kunnen, zijn verplicht
vrijwilligerswerk te doen.
VII. Indeling sociale zekerheid
- Sociale verzekeringen financiering uit
premies (bijv. werknemersverzekering,
volksverzekeringen)
- Sociale voorzieningen financiering uit
belastingen
2
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper raraguesswho. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,99. Je zit daarna nergens aan vast.
