Samenvatting Leefstijliprogramma op Maat – g Periode 4
Onderdeejli 1 g Voeding
Leerdoejli 1: De st –udent – kent – de voor- en nadejlien, kort –e en jliange t –ermiinefect –en, kost –en en
praktsche t –oepasaaarheid van een koojlihyddraat –arm dieet –(
Het idee achter een koojlihyddraat –arm dieet – is dat het aantal koolhydraten, dat per dag genutgd
wordt, tot het minimale wordt beperkt. Koolhydraatarme diëten beperken de calorische inname. Dit
door het verminderen van de consumpte van koolhydraten tot 20 tot 60 gram per dag (meestal
minder dan 20 procent van de dagelijkse calorische inname). De consumpte van proteïnen en veten
wordt verhoogd om te compenseren voor dat deel van de calorieën, die oorspronkelijk van
koolhydraten afomstg waren.
Koolhydraten worden in het lichaam omgezet in glucose. Deze glucose is de brandstof voor de
lichaamscellen in het menselijk lichaam. De alvleesklier geef vervolgens insuline af, waardoor de
glucose in het bloed kan worden opgenomen. Bij een overschot aan glucose, kan het lichaam dit niet
meer opnemen en gaat het lichaam over op het opslaan van glucose als vetvoorraad. Bij een
koolhydraatarm dieet zal het lichaam dus overschakelen van suikerverbranding naar vetverbranding.
Een koolhydraatarm dieet kent natuurlijk zowel voordelen als nadelen;
Voordejlien Nadejlien
Minder trek en daardoor makkelijker vol te houden. Er kan een tekort aan vezels ontstaan, waardoor een
Het eten van eiwiten en veten zorgt voor een slechte stoelgang kan ontstaan
langer verzadigd gevoel
Snel afvallen, omdat het lichaam meer veten gaat Er kan een tekort aan vitaminen ontstaan, waardoor
verbranden. Meer verlies van visceraal vet, omdat de kans op chronische ziekten toeneemt
de vetvoorraden worden verbrand
Constante bloedglucosewaarden. Minder Het kan een tjdje duren voordat het lichaam zich
koolhydraten eten zorgt voor minder glucose in het aanpast aan de nieuwe bron van energie, waardoor
bloed, waardoor minder insuline nodig is om de sportprestates niet meteen vooruit zullen gaan
bloedglucose stabiel te houden
Gezonde veten zorgen ervoor dat het risico op hart- Symptomen van het aficken van suikers, zoals
en vaatziekten daalt. Ook zorgen ze voor meer HDL vermoeidheid, honger, hoofdpijn, duizeligheid,
en minder LDL griepachtge symptomen
Minder spierafraak door het eten van meer Vaak terugval op oude eetgewoonten, omdat het
eiwiten. Hierdoor zal uiteindelijk ook de lang duurt voordat het lichaam went aan de nieuwe
verbranding omhoog gaan, omdat het BMR energiebron en omdat het niet praktsch is
toeneemt
Hogere TEF bij eiwitrijke maaltjden, waardoor het Stnkende adem
lichaam nog meer gaat verbranden
Meer energie door minder schommelingen in de Koolhydraatarm betekent vaak vetrijk (dus opleten
bloedglucosespiegel met onverzadigde veten)
Stralendere huid en haar doordat er minder Voor intensieve inspanning zijn koolhydraten nodig,
bewerkte producten worden gegeten dus dit wordt lastg
De bloeddruk wordt lager Je mag ook geen zuivel eten, waardoor een tekort
aan calcium kan ontstaan
Je mag veel groenten en fruit eten Iemand met DM2 krijgt een hypo en als er geen
insuline gespoten wordt een hyper
Op de korte termijn zal een koolhydraatarm dieet ervoor zorgen dat iemand afvalt. Dit wordt
veroorzaakt door een vochtverlies. Wanneer glycogeen of eiwit is afgebroken, wordt namelijk water
vrijgegeven, waardoor de urineproducte verhoogt. Ook verbrandt men de glycogeen voorraad,
waardoor men gewicht en vet zal verliezen. Op de lange termijn kan een tekort aan glycogeen echter
leiden tot psychische problemen, verminderde concentrate en verminderd spierherstel.
,Over het algemeen is een koolhydraatarm dieet niet duur, maar het is niet makkelijk om weinig
koolhydraten binnen te krijgen. Vaak kosten het voorbereiden van de gerechten erg lang en is het vrij
lastg om de gerechten overal mee naar toe te nemen.
Leerdoejli 2: De st –udent – kent – de voor- en nadejlien, kort –e en jliange t –ermiinefect –en, kost –en en
praktsche t –oepasaaarheid van een koojlihyddraat –riik dieet –(
Koolhydraten zijn de belangrijkste brandstof voor het lichaam. Ze kunnen makkelijker door het
lichaam worden aangesproken dat veten en eiwiten en zijn dus ideaal als brandstof bij lichamelijke
inspanning. Bij een koojlihyddraat –riik dieet –, eet men veel koolhydraten, waarbij de focus ligt op
gezonde ongerafneerde koolhydraten.
Voor- en nadelen van een koolhydraatrijk dieet zijn;
Voordejlien Nadejlien
Stofwisseling blijf functoneren Gluten-intolerante leidt tot darmklacht
Gaat het jojo-efect tegen Men moet voldoende bewegen, anders komt men
aan
Voorkomt dat het lichaam in de spaarstand raakt Risico op inname van teveel gerafneerde
koolhydraten
Op de korte termijn zorgt een koolhydraatrijk dieet ervoor dat de hersenen van voldoende glucose
worden voorzien. Op de langere termijn kan de voorraad glucose echter te veel worden, waardoor
de glucose als vet zal worden opgeslagen. Ongerafneerde koolhydraten verlagen op de lange
termijn het risico op hart- en vaatzieken. Gerafneerde koolhydraten verhogen op de langer termijn
het risico op overgewicht en DM2.
Het is niet duur om een koolhydraatrijk dieet te volgen. veel producten zijn makkelijk te maken of
kant- en klaar en makkelijk mee te mee te nemen.
Leerdoejli 3: De st –udent – kent – de voor- en nadejlien, kort –e en jliange t –ermiinefect –en, kost –en en
praktsche t –oepasaaarheid van een energieaeperkt – dieet –(
Een energieaeperkt – dieet – is een voorgeschreven eetpatroon dat gewichtsverlies als doel heef. Het
energiebeperkt dieet houdt meer in dan gewicht verliezen. Het zijn leefregels om het eetpatroon aan
te passen door minder calorieën te nutgen.
Voor- en nadelen van een energiebeperkt dieet zijn;
Voordejlien Nadejlien
Het leidt tot gewichtsverlies Het kan leiden tot tekorten aan bepaalde
voedingsstofen
Te veel gewichtsverlies in korte tjd; verlies van
spiermassa
Moeilijk vol te houden
Op korte termijn ontstaat een energiebeperkt dieet een negateve energiebalans, er wordt meer
energie verbruikt dan ingenomen. Hierdoor gaat men gewicht verliezen. Op lange termijn verliest
men nooit alleen maar vet, ook de vetvrije massa zal dalen. Daarom is het belangrijk om voldoende
eiwiten binnen te krijgen zodat verlies van spiermassa wordt tegengegaan. Na een periode van
afvallen weer een normale hoeveelheid kcal gaat eten, kan een terugval voor komen. Men gaat dan
snel te veel eten en kan weer aankomen. Op de lange termijn kan ook een tekort aan bepaalde
voedingsstofen ontstaan. Een energiebeperkt dieet verkleint wel het risico op hart- en vaatziekten
en DM2 op de langere termijn.
,De kosten van een energiebeperkt dieet zijn normaal. Het is vaak niet zo praktsch, omdat je op vaste
tjden bepaalde dingen moet eten, die je misschien niet altjd makkelijk mee kunt nemen.
Leerdoejli 4: De st –udent – is aekend met – dieet –aehandejliingsricht –jliiinen overgewicht –(
Overgewicht – en oaesit –as zijn een chronische
ziekte waarbij een zodanige overmatge
vetstapeling in het lichaam bestaat dat dit
aanleiding geef tot gezondheidsrisicoss.
Overgewicht en obesitas zijn het gevolg van
een positeve energiebalans, waarbij de
energie-inname hoger is dan het
energieverbruik. Zowel de BMI als de
buikomvang zijn indicatoren voor de
gezondheidsrisicoss die verbonden zijn met
overgewicht en obesitas, comoraidit –eit – genaamd. De buikomvang geef een goede indicate van de
hoeveelheid visceraal vet en de mate van insulineresistente.
Mannen Vrouwen
Normajlie auikomvang < 94 cm < 80 cm
Vergrot –e auikomvang 94-102 cm 80-88 cm
Ernstg vergrot –e auikomvang > 102 cm > 88 cm
Het doel van de dieet –aehandejliingsricht –jliiin overgewicht – en oaesit –as is een blijvende
gewichtsafname en het bereiken van zelfmanagement. Hiertoe moet de gedragsverandering blijvend
zijn, bij de patënt passen en levenslang vol te houden zijn. Een gewichtsafname van 5 tot 15% en een
afname van de middelomtrek van 10% zijn de meetbare doelen. In de behandeling wordt gestreefd
naar een gewichtsverlies van 300 tot 500 gram per week.
Het dieetadvies is een energiebeperkt dieet gebaseerd op de richtlijnen gezonde voeding, waarbij;
- Koolhydraten: 40-50 En%
- Eiwiten: 15 En%
- Vet: 30-35 En%
- Vocht: 2 liter
Wanneer er sprake is van insulineresistente zal de samenstelling van de koolhydraten worden
aangepast. Bij ernstge insulineresistente zal een eiwitrijk, koolhydraatbeperkt dieet worden
aangeraden, waarbij men uitgaat van 1,2 tot 1,5 gram eiwiten per kilo lichaamsgewicht. Men moet
regelmatg eten en het is belangrijk dat men inzicht krijgt in het eigen eetgedrag. Daarnaast wordt
aangeraden om een uur per dag matg intensief te bewegen.
Hoofdelementen van de dieetbehandeling zijn;
- Informateoverdracht en instructe
- Het aanleren van praktsche vaardigheden
- Begeleiding bij gedragsverandering, gewichtsbehoud en terugvalprevente
- Samenwerking met andere zorgverleners en rapportage aan de verwijzer(s)
Uitgangspunt voor het dieetadvies zijn de voedingsgewoonten van de patënt. Het advies dient te
passen bij het leven van de patënt en de mogelijkheden die de patënt heef om veranderingen in
het voedings- en beweeggedrag aan te brengen. Gedragsverandering is nodig om het dieetadvies en
de andere leefstjladviezen tot een blijvend onderdeel van de leefwijze van de patënt te maken.
, Leerdoejli 5: De st –udent – is aekend met – de dieet –aehandejliingsricht –jliiinen DM2(
Diaaet –es mejlijliit –us is een metabole ziekte die gepaard gaat met een verhoge glucosespiegel van het
bloed. Dit wordt veroorzaakt door stoornissen in de secrete en werking van insuline. Hierdoor
treden er ook stoornissen op in de vet- en eiwitstofwisseling. Bij DM2 is er sprake van
insulineresistente en bètaceldisfuncte, waardoor er hyperglykemie optreedt.
De diagnose DM2 wordt vastgesteld door bepaling van de bloedglucosewaarden en het HbA1c;
- Bloedglucose ≥ 7,0 mmol/l in nuchtere toestand
- Bloedglucose ≥ 11,1 mmol/l in niet-nuchtere toestand
- Bloedglucose ≥ 11,1 mmol/l twee uur na een 75 grams orale glucosetolerantetest
- Hba1c ≥ 48 mmol/l
Het doel van de dieet –aehandejliingsricht –jliiin DM2 maakt deel uit van het doel van de totale
multdisciplinaire behandeling;
- Uitstellen of voorkomen van DM2
- Beperken van acute klachten van hypo- en hyperglykemie
- Uitstellen of voorkomen van aan diabetes gerelateerde complicates
Het dieetadvies legt de nadruk op voedingsmiddelen en voedingspatronen in plaats van afzonderlijke
nutriënten en ziet er als volgt uit;
Nut –riënt – Toejliichtng
Koojlihyddrat –en Beperking van gerafneerde zetmeelrijke producten en producten
die vele suiker bevaten
Afstemmen van koolhydraatnname en bloedglucoseverlagende
medicate/insuline en actviteiten
Gebruik van zoetstofen rekening houdend met de ADI
Vetten De typen vetzuren zijn belangrijker dan de totale vetnname
Producten met verzadigd vet en transvet zo veel mogelijk beperken
en vervangen door producten met onverzadigd vet
Stmuleren voedingsmiddelen rijk aan omega 3 en alfalinoleenzuur
Adviseer geen supplementen met omega 3
Eiwitten Er is geen reden om een voedingspatroon met meer eiwitrijke producten
af te raden
Vezejlis 30 tot 40 gram per dag
Ajlicohojli Niet meer dan 1 alcoholconsumpte per dag en niet opsparen, let hierbij
op het risico op hypoglykemie
Vit –amine B12 Gelijk aan aanbeveling voor gezonde volwassenen, langdurige
behandeling met metormine verhoogt de kans op een vitamine B12-
tekort
Zout – Maximaal 6 gram per dag
Ook is het belangrijk om aan te moedigen tot bewegen en uitleg te geven over het belang van
bewegen en het efect op de bloedglucoseregulate en complicates. Gedragsverandering speelt bij
het aanpassen van het voedingspatroon, het afstemmen van medicate op voeding en actviteiten en
het volhouden hiervan een belangrijke rol.
Leerdoejli 6: De st –udent – is aekend met – de dieet –aehandejliingsricht –jliiinen COPD(
COPD staat voor chronic obstructve pulmonary disease, ofewel chronisch obstructef longlijden. Het
is een verzamelnaam voor onder andere chronische bronchits en emfyseem. De aandoening
kenmerkt zich door een progressieve niet (geheel) omkeerbare luchtwegobstructe. Dit gaat gepaard
met een abnormale ontstekingsreacte van de longen op prikkels van buitenaf, zoals roken of kleine
gasdeeltjes.