Hermes, Naber en Dieleman (red.): Leefwerelden
van jongeren
Hoofdstuk 1: Een nieuwe blik op jongeren
Aan leeftijen worjen vaak als vaneelssrrekenj kenmerken toeeeshrreven jte natuurltik en
onvermtijeltik ltiken. Het ts maar je vraae os jat terehrt ts. Het belane van eotets shrtinbaar
vaneelssrrekenjs als leeftij worjt betwtst.
Functie van eeetijd in de maatschaeeij: een belanertik oreantsaterrtnhtre jat aaneeef wat
sohtaal eeeten moeeltik, toelaatbaar en wenseltik ts. Het eeet tets over oreroeten en oujer
worjen als een onomkeerbaar rrohes, wat te eten ts aan je systeke veranjertneen.
Fysieke ontwikkeeing (verandering): tn onee samenlevtne ts ieuejteretj een tjeaal
waaromreen eeeonjretj, vttalttett en levenslust ts ontstaan.
Psychische ontwikkeeing: wanneer ie oujer worjt nemen ie vermoeens toe en wanneer ret
etnje van ie leven najert, jan neemt ret weer as.
Kritiek oe het denken in ontwikkeeingsstadia: tn je laatste jehennta ts er meer krttek
eekomen or ret jenken tn ontwtkkeltnesstajta, eoals or jat van Ertkson met etin
tjenttettsontwtkkeltne aaneeeten jeee ook aan leeftijsereneen verbonjen ts. De rejenen
jat er meer krttek ts, ts vanweee:
Meer jtversttett en vershretjenretj btnnen je hulturen;
Meer ontwtkkeltnesjtversttett btnnen je leeftijen.
MRI-scan: maeneth resonanhe tmaetne-tehrntek. Dtt stelt moeeltik vast welke
rerseneebtejen ahtes etin bti welke mentale taken ie aan ret joen bent. Ntet alle
rerseneebtejen eroeten tn reteelsje temro nameltik.
Hersenen tussen de eeetijd 12-16 jaar: je ajoleshenten kunnen wel rejeneren, maar ntet
eoej voelen. Ze rebben moette met:
Overethrt roujen;
Plannen;
Anthtreren;
Balans tussen rato en emote.
Dtt ts je rejen waarom veel orvoejers en johenten aan ret rehrtvaarjteen etin waarom
ioneeren struhtuur en letjtne nojte rebben.
Bourdieu (1984): bekrttseert je stajtavoorstelltne van je ieuejtee ontwtkkeltne. Hti
sueeereert jat je oreenvoletne van stajta een natuurltik en onvermtijeltik karakter reef.
Het eaat om meer jan alleen systeke vershrtllen, omjat ee ook sohtaal eejutj en
eemantruleerj worjen. Ook vtnjt rti jat ret beertr ‘jeugd’ enorme vershrtllen jte er tussen
eroeren ktnjeren en ioneeren onjerltne bestaat neeeert.
1
,Lea Dasberg (1975): bekrttseerj je netetne om ktnjeren en ioneeren wee te roujen van ret
eewone leven. De overeane naar je volwassenretj worjt eo eerjer moetltik jan makkeltiker
eemaakt.
Er etin vershrtllenje manteren om te kunnen leren. Daarom ts er btnnen ret onjerwtis een
eroetenje belanestelltne voor je jtversttett jte leerltneen or shrool tnbreneen met run
vershrtllenje ahrtereronjen, harahttetten en voorkeuren. Sleutelwoorjen etin: jtferentate
os rassenj onjerwtis.
Generatiesocioeogie: kenmerken wat ioneeren eemeen met elkaar rebben. Joneeren jte tn
een beraalje tij etin eeboren, onjereaan jeeelsje maatshrarreltike ontwtkkeltneen en
eebeurtentssen or oneeveer jeeelsje leeftij. Daarom kunnen er erote vershrtllen tn een
eenerate bestaan.
Kare Mannheim: een van je eersten onjershretj tussen een eeboortehorort en een
sohtoloetshre betekentsvolle eenerate.
In je generatietheorie worjt een eroot eewthrt toeeekenj aan je leeftij ronj 2 iaar
waaror men veranjertneen onjereaat. Tussen je leeftij 11 en 1 iaar eoujen
maatshrarreltike eebeurtentssen en ontwtkkeltneen een erotere vormenje tnvloej rebben
jan tn vroeeere os latere levensrertojen ret eeval ts, wat letjt tot bltivenje
eeneratekenmerken.
Henk Becker: je Utrehrtse sohtolooe reef een eanebaar onjershretj eemaakt tn
eenerates:
De vooroorloese eenerate eeboren tussen 1912 en 1942): belanertikste ervartne ts
je hrtsts van je iaren 32 en je eevoleen jaarvan. Hterjoor waren ee jooreaans
sober, sraareaam en rlthrtseetrouw, met een sterk eeloos tn ret eeeae van kerk en
overretj;
De stlle eenerate eeboren tussen 1942 en 1912): jeee ktnjeren eroetjen or tijens
WOII en je wejerorbouw. Zti etin orofertneseeetnj en sraareaam;
De rrotesteenerate os babyboomeenerate eeboren tussen 1911 en 1962): Snelle
welvaartstoename en komst van je honsumrtemaatshrarrti. Zelsontrloottne, een
vrtiere moraal en bureerltike oneerooreaamretj werjen je nteuwe rrtnhtres;
De verloren eenerate eeboren tussen 1961 en 1972): Massale ieuejwerkloosretj,
ret eevaar van atjs en je jeherte over ret suhhes van maatshrarreltike
veranjertneen jejen afraak aan ret eerjere ortmtsme. No-nonsensementalttett
was ret eevole;
De rraematshre eenerate eeboren tussen 1971 en 198 1) : Rutme
ontwtkkeltnesmoeeltikrejen, oneekenje keueevrtiretj en veel aanjahrt van run
orvoejers. Praktshr tneestelj en eerthrt or eteen levenseeluk;
De ereneeloee eenerate eeboren na 198 1): eerste eenerate jte oreroett met ICT.
Leven voornameltik tn een beeljhultuur en rebben wetnte ereneen.
Beeangrijkste bezwaar tegen denken in generaties: Mensen jte tn een beraalje rertoje etin
eeboren worjen over één kam eeshroren. Dtversttett raakt rterjoor makkeltik utt ethrt.
, Jeugdonderzoek: joor mtjjel van surveyonjereoeken worjt jtt eejaan. Hterutt bltikt roe
je meeste erover jenken en welke kenmerken aan ren kunnen worjen toeeeshrreven. Bti
ret vereeltiken ts ret noojeakeltik rekentne te roujen met vershrtllenje efehten:
Pertoje-efeht: veranjertneen beïnvloejen eowel ioneeren als oujeren, maar or
vershrtllenje manteren;
Leeftij- os levenssase-efehten: vershrtllen jte eevonjen worjen tussen ioneeren en
oujere eenerates kunnen ntet eomaar aan veranjertneen tn je maatshrarrti
worjen toeeeshrreven. Het kan een vershrtl etin tn je levenssase.
Cohort: een eroer van een leeftij eeltiken jte ethr joor je vershrtllenje levenssasen reen
beweeet. Het ts laste bti horortvershrtllen werkeltike veranjertneen en levenssase-tnvloejen
utt elkaar te ralen.
Term ‘jeugd’: eaat eeraarj met beraalje betekentssen en beertrren. Het letjt samen tot
een tij- en maatshrarrtieebonjen vertooe), srehtfeke wtiee van rejeneren over ioneeren
en run beroefen.
3 hoofdbeeeden van jongeren:
Worjt beïnvloej joor bevtnjtneen utt je sohtale wetenshrarren j.m.v.
onjereoekresultaten. Deee raken bekenj bti je beroerseroeren samenlevtne
rrotorrosesstonaltsertne:
1. Onbekommerje ioneeren: eenteten van een onbeeoreje levenssase: srontanttett,
romantek, rleeter, utteaan, vakante en samen etin;
2. De moetltike ioneere: ‘ruber’. Joneeren etten tn je knoor met run ontlutkenje
eelsstanjteretj, etin or eoek naar ru eteen tjenttett en voelen ethr onbeereren;
3. De onbereerste en oneeremje ioneere: ioneeren rebben ethreels ntet tn je ranj en
kennen eeen ereneen: vanjaltsme, eewelj, ereneeloos seksueel exrertmenteren.
Arnet: na je ajoleshente ts er een nteuwe levenssase eemantsesteerj. Dte joet ethr vooral
voor tn ontwtkkelje samenlevtneen waartn erote eroeren ioneeren na ret voorteeeet
onjerwtis noe een vervoleorletjtne joen, ‘emergent aduethood’. De ioneeren etin je
ajoleshente onteroetj, maar verkeren noe tn een voorstajtum van volwassenretj.
Sociaeisatie: je ioneeren maken je eanebare waarjen en normen eteen joor mtjjel van je
maatshrarreltike tnvloejen eojante te onjereaan en te verwerken. Mtnjer van toerasstne
or je mojerne ontwtkkeltne en levensloor van ioneeren.
Agency-vraagstukken: ret jraatt om tnttates, motvate, eelswerkeaamretj en eteen
verantwoorjeltikretj t.r.v. kennts- en waarjeoverjrahrt en je vertnnerltiktne rtervan. Aan
ret worjt aeenhy etin je beertrren eelsvertrouwen, eelsreeulate en eeosterkte verbonjen.
De laatste 12 iaar worjt steejs meer onjereoek eejaan roe ioneeren eels mtjjen van alle
veranjertneen etn eeven aan run ioneetin, roe ee vanutt eteen betekentssen ranjelen en
roe ee run jtrehte omeevtne waarnemen en beïnvloejen.
Leefwereed: ret allejaaese joen en laten jat voor ret overerote jeel van je ioneeren
bestaat utt beeterejen truts, or shrool en tn run vrtie tij. Het kan oreevat worjen als een
3