De Opstand, ook wel bekend als de Tachtigjarige Oorlog, was een periode van opstand tegen de
Spaanse overheersing van de Nederlanden tussen 1568 en 1648. De opstand werd voornamelijk
gevoed door religieuze en politieke onvrede. De katholieke kerk speelde een belangrijke rol in deze
onvrede. De protestanten waren van mening dat de katholieke kerk te veel macht had en dat de
katholieke koning van Spanje, die het in de Nederlanden voor het zeggen had, onverminderd
vasthield aan het alleenrecht van de rooms-katholieke kerk. De opstand werd een strijd om de
godsdienst, terwijl prins Willem van Oranje een strijd om de vrijheid van godsdienst voerde.
,Leerdoelen §2.2 Onrust in de kerk
1. Je kunt uitleggen waarom mensen rond het jaar 1500 kritiek hadden op de katholieke kerk
(4 redenen).
Rond 1500 ontstond er veel kritiek op de katholieke kerk door de hoeveelheid misstanden in de
Rooms-Katholieke Kerk, die al eeuwenlang bestonden. De geestelijkheid had te veel macht en
rijkdom en was erg corrupt. Mensen als Maarten Luther en Erasmus wilden dat de mensen dit wisten
en wilden dat dit zou stoppen/ dat de kerk zich zou hervormen. Ze probeerden mensen er van te
overtuigen en daardoor werd de groep met kritiek steeds groter.
Redenen voor kritiek waren:
1. Kerkgangers waren te afhankelijk van de kerk gemaakt. Ze moesten altijd naar de kerk komen
om met hun geloof bezig te zijn (bijbel in het latijn, biechten, aflaten kopen)
2. De kerk was te veel bezig met rijkdommen verzamelen, en grote rijk versierde kerken te
bouwen.
3. Veel gebruiken van de kerk stonden niet in de Bijbel, onder andere de Paus (en alle andere
geestelijken) Heiligen, het biechten, de aflaten.
4. De kerk was te veel bezig met de politiek, zou zich alleen bezig moeten houden met religie.
Basis vragen om dit te kunnen doen:
a) Wat zijn kenmerken van de Katholieke kerk
- Ze zijn heel machtig; de Spaanse koning (Karel V) was Katholiek en daardoor hadden ze
een groot gebied dat Katholiek was. Ze manipuleerden de koning door te zeggen dat ij
moest doen wat “god” wilde. Dit was eigenlijk wat de Paus wilde.
- Ze zijn heel rijk; doordat ze profiteren van het christendom+ iedereen betaald hun geld
- Ze zijn de `baas` van het christendom; de bijbel was alleen in het latijns en dat kon de
gewone burger niet lezen.
b) Welke rol speelde de katholieke kerk in het dagelijks leven van mensen?
De katholieke kerk speelde in de Middeleeuwen een belangrijke rol in het dagelijks leven van de
mensen. Men ging vaak naar de kerk, minimaal 1x per dag. De kerk had ook een sociale functie als
ontmoetingsplaats. De dagen waarop de middeleeuwers vrij hadden, waren de kerkelijke feestdagen,
wanneer er kerkdiensten en processies gehouden werden.
Ook thuis werden de heiligen vereerd. Veel mensen hadden kleine pijpaarden beeldjes van heiligen in
huis.
c) Welke rol speelde de katholieke kerk in de politiek?
De Katholieke kerk was eigenlijk de baas overal. de Spaanse koning (Karel V) was Katholiek en
daardoor hadden ze een groot gebied dat Katholiek was. Ze manipuleerden de koning door te zeggen
dat ij moest doen wat “god” wilde. Dit was eigenlijk wat de Paus wilde. Dus de kerk bepaalde de
politiek.
Luther was vóór de scheiding tussen kerk en staat
d) Welke kritiek ontstond er op de katholieke kerk rond 1500
- De paus komt niet in de bijbel voor en het biechten en aflaten om je zonden weg te
schelden staat ook niet in de bijbel.
- Erasmus gaat niet weg bij de kerk maar schrijft boeken over zijn afkeur van de kerk; dat
veel dingen niet in de bijbel staan
- Maarten Luther scheid zich van de kerk en zegt “jij staat in contact met de kerk, alleen
god kan geven”. Hij vertaalde de bijbel en starte zijn eigen soort geloof (hervormers)
, - Er was ook kritiek op de macht en rijkdom van de kerk. De mensen vonden dat de kerk
daar meer mee bezig was dan met het geloof.
- In de bijbel stond dat je alleen god mocht aanbidden, maar sommige katholieke
geestelijken (paus/bisschop) maakten ook andere personen heilig en vereerden ook die
mensen.
2. Je kunt uitleggen welke rol Erasmus heeft gespeeld in de kritiek op de katholieke kerk.
Hij heeft de bijbel vertaald in het Grieks zodat Maarten Luther hem vervolgens kon vertalen in het
Duits zodat iedereen er kennis van kon nemen. Daarnaast was hij een beroemde geleerde waardoor
andere mensen minder bang werden om hun kritiek op de kerk openlijk te uiten.
3. Je kunt uitleggen wat de Hervorming/ Reformatie was en hoe deze is ontstaan.
Door hoe de geestelijken zich gedroegen heeft Maarten Luther een lijst van 95 kritiek punten op de
katholieke kerk geschreven, Dit is de start van de hervorming / reformatie.
Maarten Luther werd door de paus verbannen van de Katholieke kerk. Hij wilde de kerk hervormen
en werd hierdoor geholpen door enkele Duitse vorsten. Er ontstond een oorlog die uiteindelijk heeft
gemaakt dat elke vorst in zijn gebied het geloof mocht kiezen. Na Luther ontstonden er meerdere
hervormers en zo ontstonden er verschillende protestantse kerken.
De mensen die kritiek op de kerk hebben worden ketters genoemd. Deze ketters werden voor hun
kritiek vervolgd. Sommige hervormers schrijven daarom een brief, waarin zij protesteren tegen de
vervolgingen. Door deze protestbrief worden de hervormers protestanten genoemd.
De splitsing in de kerk is officieel = De reformatie
Basisvragen om dit volledig te doen:
a) Wie is Erasmus?
Desiderius Erasmus kwam er achter dat er veel dingen van de katholieke kerk niet in de bijbel
stonden. Hij ging hier een boek over schrijven (lof der zotheid) zodat dit bekend zou worden. Hij is
zelf nooit bij de kerk weggegaan omdat hij bang was dan niet meer in de hemel te kunnen komen. Hij
maakte een nieuwe vertaling van de bijbel. Hij was een beroemde geleerde werden alle andere
mensen minder bang om hun kritiek op de kerk openlijk te uiten.
b) Wie is Luther?
Een Duitse monnik Maarten Luther (1483/1546). Hij was het ook niet eens met de kerk. Hij wilde de
kerk van binnenuit veranderen. Uit eindelijk is hij weg gegaan van de kerk en is hij een nieuwe kerk
gestart.
c) Wat is ‘Hervormen’?
De mensen die kritiek op de kerk hebben worden ketters genoemd. Deze ketters werden voor hun
kritiek vervolgd. Sommige hervormers schrijven daarom een brief, waarin zij protesteren tegen de
vervolgingen. Door deze protestbrief worden de hervormers protestanten genoemd.
4. Je kunt uitleggen wat het verschil is tussen de hervormers Luther en Calvijn.
a) Wie is Calvijn
Johannes Calvijn wilde ook de kerk veranderen. Hij was het deels met Luther eens: Je kunt alleen tot
god komen door zelf bezig te zijn met het geloof en de katholieke kerk was te ver van de
oorspronkelijke bijbelteksten afgeweken.
, Toch was Calvijn het niet altijd met Luther eens
De verschillen zijn:
Calvijn Luther
Presestinatie; god had van te voren al door geloof en berouw als je hebt
mensen uit gekozen om in de hemel te gezondigd kom je in de hemel
komen
Verzet tegen de vorst (hoofd van de kerk) de onderdanenen doen wat de vorst wil en
mag wanneer deze iets doet tegen gods wil verzetten zich niet
De kerkenraad is de leider van de kerk de bisschop zou de leider van de kerk
moeten zijn
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper bergkarinvanden. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,99. Je zit daarna nergens aan vast.