Wat leer je?
• Kennis over de achtergrond en werking van het recht
• Het herkennen van maatschappelijke, soms ethische
vraagstukken in het recht
• Het herkennen van het verband tussen recht en moraal
• Vanuit verschillende invalshoeken naar juridisch-
maatschappelijke onderwerpen kijken en een standpunt
innemen
• Vanuit de eigen beroepsrol in een morele kwestie je positie
kunnen bepalen, een beslissing kunnen nemen en de
beargumenteren.
Leerdoelen week 1
• Week 1: De Nederlandse staat
• Inleiding Hoofstuk 1 (1.2 alleen lezen) en 3.2
• 1. De student kan de kenmerken van een staat weergeven en kan de
staatkundige verhoudingen binnen het Koninkrijk der Nederlanden beschrijven;
(Statuut, Grondwet)
• 2. De student kan bronnen van staatsrecht benoemen en kan beschrijven wat
de Grondwet is en wat erin geregeld wordt;
• 3. De student kan de vier pijlers van de rechtsstaat beschrijven
(grondrechten, machtenscheiding, legaliteitsbeginsel, onafhankelijke
rechtspraak);
Leerdoel 1: Kenmerken van de staat
• Juristen kijken voornamelijk naar de volkenrechtelijke
definitie van het begrip staat. Deze definitie bevat 3
kenmerken:
• Grondgebied
• Gemeenschap van mensen (bevolking)
• Gezag
• Soms wordt nog een 4e kenmerk genoemd: erkenning
door andere staten
-Verdragen (bijv. Handvest van de VN, EU-Verdrag; EVRM, etc);
-Statuut (voor het Koninkrijk der Nederlanden);
-Grondwet (voor het Koninkrijk der Nederlanden);
-Organieke wetten en overige wetten in formele zin;
-AMvB’s, waaronder het Reglement van Orde voor de Raad van
Ministers;
-Ministeriele regelingen
-Vergaderreglementen van de Eerste en Tweede kamer (RvO-EK/RvO-
TK);
(Organieke wet = Als de grondwet bepaalt dat iets nader geregeld
moet worden in een wet in formele zin)
Leerdoel 3: De vier pijlers van de rechtsstaat
Scheiding der machten
Legaliteitsbeginsel
Grondrechten
Onpartijdige en onafhankelijke rechters
Scheiding der machten naar een idee van Montesquieu
• Wetgeving
• Bestuur – Uitvoerende macht
• Rechtspraak
,Scheiding der machten in Nederland; Trias politica
Wetgevende macht:
Staten-Generaal (Tweede en Eerste Kamer), maar maakt de wetten samen met
de regering.
Art. 81 Gw.
Uitvoerende macht:
Regering, maar ook politie, leger, brandweer...
Regering mag ook zelfstandig regels maken (AMvB).
Art 89 Gw.
Rechtspraak:
Door de rechterlijke macht, maar ook door organen die niet tot de rechterlijke
macht behoren (bv. sommige bestuursrechtspraak)
, Hoorcollege staatsrecht week 2
13/9
Rechtsstaat:
- Scheiding der machten
- Legaliteitsbeginsel
- Onpartijdige en onafhankelijke rechters
- Grondrechten
Grondrechten voor de Nederlandse situatie
Klassieke grondrechten (artt. 1 t/m 18 lid 1 en 23 lid 2 Grondwet):
- Waarborgnormen (creëert een staatsvrije sfeer)
- Overheidsingrijpen in beginsel niet toegestaan, tenzij uitdrukkelijke
grondslag om te beperken in de Grondwet zelf vermeld staat;
- Directe werking en afdwingbaarheid bij de rechter;
- Naast verticale werking (relatie overheid en burger) vaak ook horizontale
werking (relatie burgers onderling)
-
Werking van grondrechten:
Van oorsprong uitsluitend in verticale verhoudingen (=bescherming van de
burger tegen de overheid):
Overheid
Burger
Vanaf de Grondwetsherziening van 1983 ook in horizontale verhoudingen
(=bescherming van de burger tegen een andere burger):
Burger Burger
Grondrechten, voor wie?
-De meeste (nationale en internationale) grondrechten zijn
rechten die aan het individu als zodanig toekomen. Het zijn
van mens is dan meestal al voldoende als voorwaarde voor
werking.
-In enkele gevallen gelden grondrechten alleen voor
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper iristerhaar2. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,29. Je zit daarna nergens aan vast.