Samenvatting – boek psychologie
H1: Geest, gedrag en psychologisch wetenschap
$1 Wat is psychologie en wat is het niet?
Kernconcept: psychologie is een breed veld, met vele specialismen, maar in wezen is psychologie de
wetenschap van gedrag en geestelijke processen.
Psychologie: de wetenschap van gedrag en geestelijke (mentale) processen
Gedrag: extern waarneembaar
Geestelijke processen: intern, niet waarneembaar
Drie soorten psychologen
1. Experimentele psychologen: onderzoeken
2. Docent psychologie: primaire taak is geven van onderwijs
3. Toegepast psychologen: vergaarde kennis gebruiken om problemen van mensen op te
lossen, op heel veel plekken werkzaam
Verschil psychiatrie
Psychiater: arts/medisch specialist die zich richt op diagnose, behandeling en medicijnen
voor mentale stoornissen.
Klein groepje psychologen zich bezighouden met diagnose en therapie bij psychische
stoornissen, MAAR ze mogen geen medicijnen voorschrijven. Ze maken gebruik van testen
en werken vanuit een psychologische invalshoek.
Pseudopsychologie = niet-onderbouwde psychologische aannames die als wetenschappelijke
waarheden worden gepresenteerd. Denk aan waarzegsters en horoscopen.
1
,Samenvatting – boek psychologie
$2 De zes belangrijkste perspectieven van de psychologen
Alle zes belangrijke perspectieven domineren het snel veranderende veld van de moderne
psychologie en alle zes kwamen voort uit radicaal nieuwe ideeën over geest en gedrag. Verschillende
stromingen die verschillende onderzoeksvragen/methoden hebben.
1) Biologische perspectief
Descartes: scheiding spirituele geest en het fysieke lichaam
o Gedrag is gevolg lichamelijke activiteit
o Was rationalist (= denken) in tegenstelling tot empiristen
Moderne perspectief zoekt de oorzaken van gedrag in het functioneren van de genen, de
hersenen en het zenuwstelsel en hormoonstelsel (lichamelijke eigenschappen). Geest is
product van de hersenen
Twee variaties:
o Neurowetenschap: vakgebied gericht op begrip hoe de hersenen mentale processen
creëren, zoals gedachten, gevoelens en herinneringen
o Evolutionaire psychologie: een groot deel van menselijk gedrag komt voort uit
overgeërfde neigingen
gedrag en mentale processen beschouwen op basis van genetische
aanpassingen aan overleving en voortplanting
natuurlijke selectie
2) Cognitieve perspectief
Wundt: geïnspireerd door periodiek systeem: wilde elementen van bewuste waarneming
ontdekken
o Inzicht: wetenschappelijke methoden ook gebruiken om geest en lichaam te
bestuderen
o Verstandelijke activiteiten bestaan uit combinaties elementaire processen
o Introspectie: beschrijving van je eigen innerlijke, bewuste ervaringen
Structuralisme (Titchener): basisstructuren van de geest en de gedachten trachten
ontrafelen --> elementaire structuren en onderdelen van de geest
o Kritiek op Wundt en Titchener: introspectie te subjectief
o Gestaltpsychologie: bewustzijn is niet onderdeel afzonderlijke elementen, maar een
geheel dat verder gaat dan alleen zintuiglijke waarnemingen
Functionalisme (James): meende dat psychische processen het beste begrepen kunnen
worden in het licht van hun adaptieve nut en functie, niet alleen naar structuur kijken.
Modern perspectief: gedrag wordt bepaald door iemands unieke patroon van
waarnemingen, interpretaties, verwachtingen, overtuigingen en herinneringen.
o Nadruk op mentale processen als leren, geheugen, perceptie en denken als vormen
van informatieverwerking
o Nu objectievere methoden, zoals brain-imaging-technieken
2
,Samenvatting – boek psychologie
3) Het behavioristische perspectief
Behaviorisme: school die ernaar streefde om psychologie een objectieve wetenschap te
maken die zich alleen richtte op gedrag (niet op mentale processen)
Geen interesse voor gedachten, gevoelens en emoties
Onderzoek alleen op fysieke stimuli vanuit omgeving en waarneembare reacties daarop
(respons)
Mens is tabula rasa = geen verschillen bij geboorte (nurture)
Onderzoek Little Albert van Watson
Skinner: geest is te subjectief en cirkelredenering
Vooral aandacht voor hoe handelen wordt gevormd door de consequenties ervan
4) Perspectieven vanuit de gehele persoon
Whole person: aantal psychologische perspectieven die draaien om een globaal inzicht in de
persoonlijkheid.
Psychodynamische psychologie: benadering die nadrukt legt op het begrijpen van het
menselijk functioneren in termen van onbewuste behoeften, verlangens, herinneringen en
conflicten.
o Freud was grondlegger met zijn psychoanalyse: nadruk leggen op onbewuste
processen
eerste psychotherapie: analyse van dromen, versprekingen en vrije
associatie
Humanistische psychologie: nadruk op de mogelijkheden, groei, potentie en vrije wil van de
mens
o positief
o opvattingen die je hebt over jezelf, je fysieke en emotionele behoeften -> invloed op
je gedachten, emoties en handelingen -> invloed op ontwikkeling van je potentieel
Psychologie van karaktertrekken en temperament: gedrag en persoonlijkheid komen voort
uit fundamentele psychologische kenmerken
o Verschillen in mensen ontstaan door verschillen in stabiele kenmerken en neigingen
(karaktertrekken en temperamenten)
o Karaktereigenschappen zijn aangeboren en tamelijk consistent door de tijd heen en
in verschillende situaties
o Testleer: IQ-testen of persoonlijkheidstesten
3
, Samenvatting – boek psychologie
5) Het ontwikkelingsperspectief
Mensen veranderen op voorspelbare wijze naarmate invloeden van erfelijkheid en omgeving
zich in de loop van de tijd ontplooit, zowel fysieke als psychologische verandering
Nature en nurture
Piaget: ontwikkelingsfase bij kinderen d.m.v. testjes etc.
6) Het socioculturele perspectief
Modern: nadruk op het belang van sociale interactie, sociaal leren en een cultureel
perspectief
Situatie soms belangrijker dan alle anderen factoren
v: Milgram schokexperiment
4
