Het Rechtvaardigheidsgevoel van Jonathan Haidt biedt een fascinerende kijk op hoe onze moraliteit en politieke overtuigingen gevormd worden.
Haidt maakt gebruik van wetenschappelijk onderzoek en psychologische theorieën om uit te leggen waarom mensen soms zo sterk verschillen in hun opvattingen...
Samenvatting Het Rechtvaardigheidsgevoel
(Eng: Righteous Mind )
door Jonathan Haidt
In deze boeksamenvatting van het boek Het Rechtvaardigheidsgevoel (Eng: Righteous Mind )
van Jonathan Haidt komt o.a. het volgende aan bod:
De westerse filosofie legt al duizenden jaren
de nadruk op rede en logica boven emoties.
Deze tendens heerst nog steeds, maar een
groeiend aantal onderzoeken bewijst dat
emoties niet langer als ondergeschikt aan
logica moeten worden beschouwd.
Zo heeft de Amerikaanse
neurowetenschapper Antonio Damasio
aangetoond dat emoties een belangrijkere rol
spelen bij het verwerken van informatie en
het vellen van morele oordelen dan voorheen
werd gedacht.
Hij bestudeerde patiënten met
hersenbeschadiging waardoor hun emotionaliteit tot bijna nul was gedaald, en ontdekte dat
op elk moment in hun dagelijks leven elke optie die de patiënten tot hun beschikking
hadden, voor hen even goed aanvoelde, wat leidde tot een algemene onverschilligheid in
hun gedrag. Hun sociale leven werd ernstig aangetast omdat ze minder doordachte partners,
vrienden en collega's werden.
En niet alleen spelen emoties een rol bij het verwerken van informatie, ze zijn ook constant
aan het werk. Onderzoek heeft aangetoond dat alles bij ons emoties oproept, en deze
emoties beïnvloeden automatisch ons moreel redeneren. Dit werd aangetoond in een
experiment van sociaal psycholoog Robert Zajonc, die mensen vroeg om een reeks dia's met
afbeeldingen, woorden en figuren te bekijken. Elke dia veroorzaakte onmiddellijk een kleine
flits van affect in hen, zelfs als de afbeeldingen willekeurige dingen waren, zoals
geometrische vormen en kronkels. Dit geeft aan dat emoties onmiddellijk en constant
werken, klaar om gedachten, gedrag en moreel oordeel te sturen.
Je hoeft je gevoelens dus niet te wantrouwen - ze spelen altijd een belangrijke rol wanneer
je informatie verwerkt of morele beslissingen neem
pag. 1 – uitblinker.nl
, Het Rechtvaardigheidsgevoel kernidee #1: Bij
het nemen van morele beslissingen komen
intuïties op de eerste plaats en redeneren op
de tweede plaats.
Is het verkeerd om mensenvlees te eten of gemeenschap te hebben met een dode kip? De
meeste mensen zouden onmiddellijk en intuïtief het gevoel hebben dat beide acties op de
een of andere manier verkeerd waren.
Dit soort intuïties of 'onderbuikgevoelens'
zijn altijd de drijvende kracht achter morele
besluitvorming. Ze zijn vooral duidelijk te
zien bij zuigelingen die nog geen
vaardigheid in redeneren hebben
ontwikkeld. In één experiment kregen
baby's van 6-10 maanden oud een
poppenshow te zien met twee poppen: een
leuke en een gemene. Na het bekijken van
de show gaven de meeste baby's de
voorkeur aan de "goede" pop. Dit toont aan
dat moraliteit tot op zekere hoogte wordt
ingegeven door intuïties, zelfs als diegene
niet kan redeneren.
Bovendien toont onderzoek aan dat deze primitieve, intuïtieve morele oordelen ook veel
krachtiger zijn voor volwassenen dan rationeel redeneren. Als dat eerste morele oordeel
eenmaal is gemaakt, gebruiken we redenering om het oordeel te ondersteunen, niet af te
wijzen. Deze tendens is aangetoond in veel onderzoeken waarin mensen werd gevraagd een
moreel oordeel te geven over een situatie en vervolgens werden ondervraagd over die
mening.
Neem bijvoorbeeld een onderzoek waarbij deelnemers werd gevraagd of het goed of fout is
dat twee broers en zussen seks hebben. De eerste reactie van de meeste mensen was dat
het verkeerd is. Maar toen kregen de deelnemers verschillende rationele argumenten voor
de andere mening: er werd een profylacticum gebruikt, de handeling werd in het geheim
gedaan en de broers en zussen genoten erg van de ervaring, dus niemand werd geschaad. En
toch, ondanks deze rationele argumenten, hielden de meeste deelnemers vast aan hun
aanvankelijke oordeel. Die aanvankelijke intuïtie bleek sterker dan rationeel redeneren.
pag. 2 – uitblinker.nl
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper Uitblinker. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,18. Je zit daarna nergens aan vast.
