Arbeidsovereenkomstenrecht en sociale zekerheidsrecht boek gebruikt bij arbeidsrecht op Tilburg Universiteit. Inclusief meeste antwoorden op de oefenvragen.
1.1 Geschiedenis van het sociaal recht
Met de komst van Industriële revoluteeverlichtnne/ranse revolutee werden de oude
samenlevinnsstructuren wennevaand en kwam er een nieuwe sociale ordeninn in Europa. Al
die mensen werden neacht met elkaar op voet van nelijkheid individuele rechtsbetrekkinnen
aan te naan. De staat en tussenlinnende verbanden (zoals de vrijheidsbeperkinnen nilden)
mochten in het economisch leven niet meer tussenbeide komen.
Veel mensen verhuisden naar de steden en melden zich bij de fabriek (die er steeds
meer kwamen). Het burnerlijk recht mocht dan uitnaan van een volledine contractvrijheide
voor dat immense lener aan werkzoekenden bestond er in feite neen enkele kans om noede
arbeidsvoorwaarden te bedinnen. In de industriële centra van west-europa ontstond een
omvannrijk lompenproletariaat (kinderarbeide te veel uure honnerlonene werkeloosheid etc.).
Maatschappij hervormers stonden ope met name in krinnen van socialistene maar ook onder
pronressieve liberalen en christenen. Werknemers sloten zich aaneene richten vakbonden
op en ninnen in stakinn om van de werknevers loonsverbeterinn af te dwinnen.
Successievelijk kwamen er weten die de vorminn van vakbonden lenaliseerdene het
strafrechtleijk verbond van stakinn tenietdedene de kinderarbeid afschafene de arbeidstjd
aan banden lendene de veilinheid van de arbeid verhoondene de uitbetalinn van lonen
veilinsteldene de arbeiders verzekerden voor de neldelijke nevolnen van ziektee
werkeloosheide kindertale ouderdom en overlijdene ontslanrenels introduceerdene de
collecteve arbeidsovereenkomst reneldene rechten op een minimumloon en een
minimumvakante vastlendene medezennenschap voorschreven en zo meer. Deze weten
vormen het moderne sociaal recht.
1.2 Het moderne sociaal recht: een rustn bezit?
Het modern sociaal recht is de uitkomst van een emancipatebeweninn. Die emancipate
heef er toe neleid dat op het hoontepunt van de verzorninnsstaate benin jaren 0 van vorine
eeuwe in NL volledine werknelenenheid heerstee de armoede verdwenen leek te zijn en alle
arbeiders behoorlijke lonene vakante en dernelijke nenoten. Wat overinens niet wennam dat
er ook in die jaren veel onvrede wase vooral over de onnelijke verdelinn van de welvaart.
Economische kenterinn
In 1903 veel werkeloosheid en ook armoede in de samenlevinn. Tenen het eind van de jaren
zeventn kwam er daarnaast toenemende bijval voor denenen die meenden dat het sociaal
recht te ver was doorneschoten. Het zou te beknellend zijn neworden voor het bedrijfsleven.
De fnanciele lasten zouden te zwaar zijn en de renels te star. Daarom zou het
concurrentevermonen van ons bedrijfsleven neleidelijk aan terunnelopen zijn.
Pas op de plaats
Om dat te verhelpen moest in deze visie ook het sociaal recht enkele stappen terundoen;
minder lasten voor bedrijfsleven door een laner niveau van sociale uitkerinnen en
minimumlonene minder renels (derenulerinn)e meer fexibiliteit in het aanstellinns- en
,ontslanbeleid van onderneminnene in de renelinn an de arbeidstjden en taakinhoud van de
arbeider enzovoort. Grote delen van ons socialezekerheidsstelsel zijn de laatste jaren ter
discussie nesteld en aannepast (ziektewete arbeidsonneschiktheidsuitkerinnene
zornverzekerinnswete sociale verzekerinnen).
Het sociaal recht veranderd mee met de economische structuur.
Poldermodel
De jaren nenentn neven een nieuw evenwicht te zien tussen de belannen van werknevers en
werknemers: Poldermodele waarin sociale partners en overheid in noed overlen samen de
verantwoordelijkheid nemen voor de inrichtnn van de arbeidsverhoudinnene nrote
aanpassinn in arbeidsrecht. In de laatste deccenia zien we vier ontwikkelinnslijnen in het
sociaal recht:
- Liberaliserinn van renels. (arbeidstjdenwet 5.1e vakanterenelinn 5.2.1)
- Privatserinne waarvan de kern is dat de werknever steeds meer rekeninn moet
houden met de prive-situate van werknemer. (wet arbeid en zorn 5.2.3)
- Posite van fexibele werkers versterken (wet fexibiliteit en zekerheid en wet werk en
zekerheid) en ontslanrecht meer overzichtelijk en noedkoper te maken.
- Actverinn van uitkerinnsnerechtndene versomberinn van aanspraken (WIA 13e WW
14e partcipate 116.2)
1.3 Benripsbepalinn en bronnen van het sociaal recht
Defnite van sociaal recht
- Het arbeidsrecht (inclusief het ambtenarenrecht
- Het medezennenschapsrecht
- Het sociaalzekerheidsrecht
Rechtsbronnen
Wat zijn de rechtsbronnen van het sociaal recht?
- Internatonale verdranen en andere internatonale renelinnen
Hoofdstruk 19. Europese renelnevinn is richtnnnevend bij de overnann van
onderneminnen (16.11).
- De nrondwet
Art. 19 lid 3 van de nrondwet renelt vrijheid van arbeidskeuze. Het is vaak aan de
wetnever om de bepalinnen van de nrondwet uit te werken; de rechter man weten
niet aan de nrondwet toetsen (1.5)
- Overine weten in formele zin
Het naat niet alleen om civielrechterlijke weten (arbeidsovereenkomst)e maar ook
bestuursrechtelijke weten (arbeidsomstandinhedenwet)
- Weten in materiele zin (niet zijnde weten in formele zin)
Wij kennen bijvoorbeeld de arbeidsomstandinhedenwet (wet in formele zin)e die
nader uitnewerkt is in het arbeidsomstandinhedenbesluit en de arbeidstjdenwet met
het arbeidstjdenbesluit.
- Rechtspraak
In arbeidsrecht is naast de rechtspraak van de rechtbanke sector kantone en de
voorzieninnenrechtere de rechtspraak van de hone raad van belann; in het
socialezekerheidsrecht met name die van de sector bestuursrecht van de rechtbank
en de centrale raad van beroep.
, - Collecteve en individuele arbeidsovereenkomsten
Cao nelsoten tussen een of meer werknevers of een of meer werkneversornanisates
en een of meer werknemersornanisatese die voor nroepen van werknemers en (een)
werknever(s) een belannrijke bron is voor de rechten en plichten over en weer.
- Gebruik en newoonte
Hele kleine rol in arbeidsrecht.
Sociaal recht valt niet onder een nrote hoofdstrominn (civiel rechte strafrecht). Het bevat
elementen uit al die onderdelen en kent bovendien zijn einen specifeke insttuten (caoe
ontslanvernunninn).
1.4 Het Nederlandse sociaal recht verneleken met andere stelsels.
Het NL sociaal recht heef het meeste nemeen met het sociaal recht in de parlementair-
democratsche staten van West-Europa. Het is noed om kennis te nemen van deze andere
stelsels en daarmee die van NL kritsch te bekijken. De toenemende verstrennelinn van de
juridische en de sociaaleconomische orde van NL met die van andere landen maakt dat ook
menine sociaalrechtelijke verhandelinn een rechtsvernelijkende beschouwinn niet meer kan
ontberen.
1.5 Klassieke en sociale nrondrechten
Meer en meer elementen in het sociaal recht worden als nrondrechten nezien die in iedere
beschaafde rechtsorde naneleefd behoren te worden.
Klassieke nrondrechten
Dit zijn nrondrechten die de overheid verplichten zich te onthouden van inmenninn in het
leven van de burners (vrijheid van meninnsuitnne vernaderinn ..). Een aantal klassieke
nrondrechten raakt ook het nebied van het sociaal rechte zoals het verbod op slavernij en
dwannarbeid of de verenininnsvrijheid die ook als vakverenininnsvrijheid nestalte moet
krijnen.
Vertcale en horizontale werkinn
Beschermde functe tenen de overheide bezien vanuit de burner -> vertcale werkinn van
klassieke nrondrechten. Werken in relate tussen burners -> horizontale werkinn. Vrijheid
van meninnsuitnn tenenover staat is toenestaane maar tenenover de werknever is niet altjd
zonder derden werkinn.
Sociale nrondrechten
Dit zijn nrondrechten die juist positeve bemoeienis van overheid met leven van de burners
betekent (arbeidsvoorwaarden etc.). Zijn vooral opdrachten aan de wetnevere die deze
behoort te vervullen in de mate waarin hem dit in een neneven tjd en op een neneven plaats
monelijk is.
Grondrecht neen absolute voorrann
Een nrondrecht heef neen absolute voorranne ook nrondrechten moeten onder
omstandinheden beperkinnen lijden.
Voorbeeld 1.1 = het nrondrecht op respecterinn van de persoonlijke levenssfeer zal soms
toch beperkt moeten worden (denk aan kledinneisen in sommine beroepen). Voor
ambtenaren zijn die beperkinnen zelfs wetelijk nereneld (art. 125a en 125b).
, Daarnaast onstaat een probleem als twee nrondrechten met elkaar in botsinn komen.
Voorbeeld 1.2 = Krachtens het nelijkheidsbeninsel kan men concluderen dat homoseksuelen
niet benadeeld monen worden bij het in dienst nemen. Maar moet dat ook nelden voor het
bijzonder onderwijse wanneer men daar op basis van de vrijheid van nodsdienst niet toe wil
overnaan? Hier botsen het non-discriminatebeninsel en het beninsel van vrijheid van
nodsdienst.
De afweninn tussen twee van de nrondrechten is vaak innewikkeld en het staat niet op de
voorhand vast welk de overhand moet krijnen.
Oefenvranen hoofdstuk 1
Meerkeuzevranen:
1.1 In dit boek verstaan we onder het sociaal recht = D arbeidsrechte
medezennenschapsrechte socialezekerheidsrecht en ambtenarenrecht.
1.2 Naast de rechtsrenels vervat in newone wetene alnemene maatrenelen van bestuur
en rechtspraake is voor het sociaal recht in het bijzonder een zeer belannrijke bron =
B cao
1.3 Klassieke nrondrechten zijn = A nrondrechten die de overheid verplichten zich te
onthouden van inmenninn in het leven van de burners.
Open vranen:
1.1 Wat zijn de rechtsbronnen van het sociaal recht? Zie 1.3 rechtsbronnen met 0
rechtsbronnen.
1.2 Wat is het verschil tussen de vertcale en horizontale werkinn van nrondrechten?
Vertcaal naat over beschermende functe tussen de overheid ten aanzien van
burners en horizontaal is tussen burners zelf.
Casus
1.2 De door een NL bedrijf inneschakelde arbodienst heef neconstateerd dat
werknemers die niet rokene veel nezonder zijn dan de rokende werknemers. De bedrijfsarts
heef daarom de directe van het bedrijf neadviseerd bij het werven van nieuw personeel
uitsluitend met niet-rokers een arbeidsovereenkomst te sluiten. Geef nemotveerd aan of de
directe in strijd is met art. 1 van de Grondwet handelte als het advies van de bedrijfsarts
wordt opnevolnd. = In art. 1 van de nrondwet staat Allen die zich in Nederland bevinden, worden in
gelijke gevallen gelijk behandeld. Discriminatie wegens godsdienst, levensovertuiging, politieke gezindheid, ras,
geslacht of op welke grond dan ook, is niet toegestaan. Het niet
aannemen van kandidaten enkel en
alleen om het feit dat ze rokers zijn is in strijd met dit artkel. Het is discriminatee want het
hoef niet per defnite zo te zijn dat denene die roken slechter werk leveren of dit hun
hindert in het werk.
Hoofdstuk 2, Op weg naar werk
2.1 Vrije keuze van arbeid
Werknevers en werknemers zijn in overwenende mate vrij om wel of neen dienstbetrekkinn
aan te naan (contractvrijheid).
Vrijheid van arbeidskeuze
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper romyvansetten. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,99. Je zit daarna nergens aan vast.
