Hebberigheid is een heel belangrijk woord in dit boek. Bijna alle dieren zijn in de
vallen getrapt door hebberigheid.
Index Librorum Prohibitorum = Lijst van verboden boeken (te vinden in het Vaticaan)
De Reinaert lijkt op een carnaval spel. Het is een omgekeerde wereld waarin dingen
gebeuren die niet normaal mogen gebeuren. Zowel carnaval als de Reinaert duren een paar
dagen en na afloop van die dagen hebben wij weer te maken met een oude situatie; de vos
is verbannen en zal met pinksteren het jaar daarna weer gedaagd worden. Want ga er maar
vanuit dat hij iets heeft gedaan. Want het kwaad is een onderdeel van de samenleving.
Het Middelnederlandse boek (6) van Reinaert de vos is bekend als het hoogtepunt van de
middeleeuwse literatuur. Reinaert de vos wordt door de hele westerse cultuur erkent als de
sluwe vos met zijn gemene streken.
Hoewel het een oud boek is heeft het nog steeds plaats in onze cultuur, omdat:
- Veel Nederlanders en Vlamingen het wel eens hebben gelezen, dus het zit al in onze
geheugen
- Vele moderne literatuur verwijzen naar het boek
Aan de andere kant staat het ver van ons af omdat het natuurlijk zolang geleden is
geschreven.
Vorm
Middeleeuws Nederlands
In versvorm (rijmend) Doorlopende regels (in proza, 7)
Je zal maar een paar Nederlandse woorden
tegenkomen. De rest kan afgeleid zijn uit
Frans, Duits etc
Middeleeuws heeft naamvallen
Vaak dubbele ontkenningen
, 1. Hofdag in het dierenrijk
Theorie:
In de Middeleeuwen werden verhalen door voordrachtskunstenaars voorgedragen.
Voorbeelden hiervan zijn: minstreels en sprooksprekers (10). Minstreels en
sprooksprekers zijn rondreizende artiesten die verbonden zijn aan een broodheer (baas).
Zoals gedichten verhalen, liederen etcetera. Dit is voor het publiek de gebruikelijke manier
om kennis te maken met een verhaal. Lezen was meer luisteren toen de tijd.
Aan het begin van een verhaal zouden voordrachtskunstenaars een soort inleiding geven.
(wat wij nu vooraf een boek plaatsen). Een proloog (10)(net als in dit verhaal).
Proloog als opwarming van het publiek
Artiesten gebruiken voorprogramma's om hun publiek op te warmen. In de proloog (10) van
Raenart worden technieken uit de klassieke retorica (11) toegepast. Er word gebruik
gemaakt van topos (11), een vaste motief die regelmatig terugkeert in de literatuur.
Topos: Titel van een andere schrijver gebruiken als reclame. (Vers1)
Topos: vermelden hoeveel inspanning er nodig was om dit verhaal te schrijven.(Vers2)
Topos: vermelden van eerdere pogingen zonder het gewilde resultaat van de auteur. (Vers6)
Voordrachtskunstenaar als interpretatiehulp
Het is tegenwoordig moeilijk om de grappen en dubbelzinnigheid in dit verhaal te begrijpen
vanwege het verschil tussen de talen. Een voordrachtskunstenaar kon met zijn intonatie
aangeven of er een grap gemaakt werd..
Theorie op pagina 14:
Het moment dat koning leeuw iedereen bij elkaar roept is de luisteraars al eerder bekend.
Ook in de verhalen van Koning Arthur en Karel de Grote komt zo’n hofdag voor.
Het doel van een hofdag is om de orde en vrede in het rijk te vestigen en te verstevigen.
De koning presenteerde zich waardig en sprak het beleid voor de komende tijd uit.
Voor advies en raad had de koning altijd zijn baronnen (14, in de woordenlijst bij
‘vazallen’) naast hem staan.
Als dit allemaal goed verliep, werd er feest gevierd en werd de koning door zijn vazallen met
lof toegezwaaid
Theorie op pagina 17 “credo leren” en “Kapelaan maken”
Reinaert lijkt goedwillend te zijn als er staat dat hij het credo aan cuwaert leert en hem
kapelaan maakt. Maar dat is niet zo. Kapelaan maken kan masturberen betekenen. Dus
eigenlijk is de vos vies bezig.
Theorie op pagina 17 “Feodale familiebanden”
Grimbeert de das is een familielid van Reinaert de vos. Hij maakte dus deel uit van een clan
waarvan Reinaert de clanhoofd was. De hele familie deelde dus eer aan die clanhoofd. Dit is
, ook de reden waarom Grimbeert als enige geen klacht indient.
Theorie pagina 21
In de Middeleeuwen had nog lang niet iedereen een eerlijk procesrecht. (21) Maar Reinaert
wel. Hier had de verdachte de tijd om onschuld te bewijzen en de straf zo licht maken.
Kwam de verdachte na drie dagingen nog niet, werd hij schuldig verklaard en zou hij de straf
meteen horen.
Willem die Madocke maakte 22
Verschil in literaire situatie
Als je nu een boek koopt dan is dat boek redelijk makkelijk te vinden en meestal ook nog
voor een goede prijs. Vroeger (rond de tijd van het schrijven van Reinaert) ging dat anders.
Er bestonden toen geen boekhandels zoals wij ze nu kennen en boeken werden op
bestelling geschreven. In eerste instantie werd slechts één exemplaar gemaakt, het
dedicatie-exemplaar (22), dat na voltooiing aan de opdrachtgever werd aangeboden.
Literatuur op bestelling
Het was erg duur om verhalen vast te leggen in de middeleeuwen. Perkament en inkt waren
erg kostbaar. Auteurs van verhalen waren dus ook vaak financieel afhankelijk van rijke
edellieden of patriciërs (22) die hun opdracht gaven voor een bepaald verhaal of boek. De
patriciër is hier dan een mecenas genoemd en het principe van gesponsord kunst heet
mecenaat (22). Soms wordt de opdrachtgever in de proloog vermeld, al dan niet anoniem.
Willem maakte, in de proloog van Reinaert, een verwijzing naar iemand ‘die in groter
hoevesheden geerne keert hare zaken’. Wat kan duiden op dat iemand hem financieel
geholpen heeft met het maken van dit verhaal. Wellicht kennen we zelfs haar naam via een
acrostischon. ALEIDE (32-36). Dit zou een verwijzing kunnen zijn naar ALEIDE of Avesnes
die ook mecenas is van Maerlant. Maar het kan uiteraard ook een grap zijn.
Wie is Willem die Madocke maakte?
Behalve van zijn werken weten wij helemaal niks van Willem. Het zou goed kunnen dat hij
een geestelijke, of een hofschrijver, of een voordrachtskunstenaar kon zijn. Omdat dat de
meeste dichters waren die tijd. Geestelijken konden naar het scriptorium (23) gaan om
boeken te schrijven. Ze hadden via de administratie en de correspondentie van de landheer
of stadsbestuur via de kanselarij (23) toegang tot schrijfgerei.
Voor voordrachtskunstenaars was het moeilijker omdat ze rondreizend hun verhalen
moesten verkopen om zo geld te verdienen.
De feit dat Willem zijn naam meteen als eerste woord zetten en niet zoals de andere
schrijvers pas in het midden van de proloog, zou kunnen betekenen dat hij bewust was van
zijn kwaliteiten en waarde als kunstenaar. En dat hij van de regels van de literatuur niet zo
veel aantrok.
Creatief gebruik van bronnen
Creatief gebruik van bronnen: Als het uit het Latijn werd vertaald was het geestlijke literatuur
en uit het Frans wereldlijke. Als een auteur een boek of verhaal wou vertalen naar zijn eigen
taal, had dat veel creativiteit nodig. Want hij moest het onder andere rijmend maken en aan
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper Noyou. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,48. Je zit daarna nergens aan vast.