Algemene chirurgie
4.2 ziekteleer diverse buikorganen
Milt
Welke organen kunnen beschadigd raken bij splenectomie? → colon, pancreas, maag
Bij welke oncologische operatie kan iatrogeen miltletsel ontstaan? → pancreascarcinoom.
Hemicolectomie links, colon transversum resectie, totale colectomie
Functies van de milt:
• Afweer (tegen o.a. pneumokokken)
• Afbraak erytrocyten en trombocyten
• Opslag
• Embryologisch: bloedcelaanmaak→ bij leukemie ook weer bloedcelaanmaak (beenmerg
verdrongen)
Miltruptuur → vaak door stomp buikletsel
− Streven is partiële splenectomie
− In nood totale splenectomie
− Soms direct na trauma “inpakken” om bloeding te stelpen, dan dag erna weer opereren
en besluiten wat je gaat doen
Indicaties splenectomie:
• Tumor (ter stagering), vaak hematologische tumor
• Trauma (miltruptuur)
• Splenomegalie > 500 gram
• Sferocytose→ afwijkende vorm rode bloedcellen leidt tot versterkte afbraak in milt. Deze
versterkte afbraak zorgt voor anemie (Hb daling), icterus (bilirubine omhoog). Anemie geeft
klachten als moeheid, bleek en hartkloppingen. → na splenectomie blijven de erytrocyten
langer in circulatie.
• Ideopatische trombocytopenische purpura →onbekende oorzaak van gedaald aantal
bloedplaatjes waardoor men blauwe plekken krijgt. Het is een autoimmuunziekte tegen
trombocyten. Vaak jonge vrouw met slijmvliesbloedingen (tandvlees, gastrointestinaal,
overvloedige menstruatie (menorhagie), neusbloedingen) en petechiën (kleine huidbloedingen).
Therapie met prednison/gammaglobulinen en als dit niet te doen is dan een splenectomie.
• Sikkelcel ziekte (afwijking in erytrocyten) → erytrocyten hebben afwijkende vorm en kunnen
dan in elkaar gaan haken en in vaatjes vastlopen. Symptomen: anemie (Hb omlaag), moe, bleek,
1
, hartkloppingen, icterus, pijnaanvallen door afsluitende stolsels → kan leiden tot miltinfarct of
splenomegalie.
• Thalassemie→ ook afwijkende erytrocyten
Oorzaken splenomegalie:
• Hematologische tumoren: vooral de chronische leukemie
• Hemolytische afwijkingen
• Portale hypertensie
Pancreascarcinoom
Pancreas maakt spijsverteringsenzymen. Stuwing van deze sappen kan leiden tot zelfvertering van deze
pancreassappen. Pancreas eet zichzelf als het ware dan op.
Pancreaskopcarcinoom kan vroeg symptomen geven. Ziekte kan dan op tijd ontdekt worden. Klachten:
• Pijnloze icterus met jeuk
• Buikpijn op basis van pancreatitis door stuwing van agressieve enzymen
Soms is een Whipple operatie nog mogelijk bij pancreaskopcarcinoom. Bij Whipple wordt duodenum,
galblaas en stuk maag mee.
Carcinoom in rest van de pancreas wordt te laat ontdekt. Vaak al doorgroei in vena cavainferior. Niet
operabel. 10% van de patiënten komen in aanmerking voor een operatie. Dat betekent dat 90% niet
operabel is.
Ulcus pepticum
Maag is in principe continu beschermt door basisch slijm. Maagzuur kan dan de maagwand niet
aanvreten. Wanneer zoutzuur en pepsine wel de oesophagus, maag of dunne darm beschadigen,
spreekt men van een ulcus pepticum ofwel maagzweer. In de slokdarm komt het gewoonlijk door
gastro-oesophageale reflux. Ulcus duodeni (in darm) en ulcus ventriculi (in maag) komen meestal door
te weinig beschermende of te veel agressieve factoren.
Een sliding hernia hiatusoesofagus kan leiden tot refluxklachten (zuurbranden bij liggen na eten). Een
sliding hernia zorgt ervoor dat de hoek van His zijn werk niet meer goed kan doen en de tevens dat de
onderste sfincter ook niet meer functioneert. Hierdoor kan maagzuur terug stromen.
Kenmerkend van refluxklachten is zuurbranden bij liggen met een volle maag. Je kan dus beter niet gaan
liggen en niet al te grote maaltijden eten. Uiteraard moet je ook medicatie volgens voorschrift in nemen.
Je kan zuur neutraliseren met medicatie. Een voorbeeld is Antagel of sucralfaat, wat een beschermend
laagje vormt. Je hebt ook zuurproductieremmers, zoals ranitidine en omeprazol.
2
, Reflux naar de oesofagus geeft een verhoogd risico op slokdarmkanker en maagkanker. Het maagzuur
kan ook richting het duodenum gaan en daar een ulcus duodeni geven. Hier hoef je geen biopt van te
nemen want deze is nooit maligne. Dunne darm kanker is namelijk erg zeldzaam.
Indien het maagzuur de maagwand zo heeft aangetast dat er een perforatie ontstaat, moet deze
operatief gesloten worden. Eventuele bloedingen moeten worden gestopt. Eventueel aanwezige
stenosen moeten worden verwijd of verwijderd. Reseceren van maag of slokdarm bij kanker of palliatief
een buisprothese.
Risicofactoren voor oesofageale reflux/sliding hernia: obesitas, chronisch hoesten en gevorderde
zwangerschap want dit duwt de maag omhoog richting de verkeerde kant.
Onderzoek:
• Anamnese
• Rontgenopname → soms sliding hernia te zien
• CT/contrastafbeelding voor hernia diafragmatica
• PH meting onderin de slokdarm voor reflux
• Oesophagoscopie voor ulcus
• Gastroscopie/duodenoscopie om ulcus te vinden en evt. biopt
Risicofactoren voor ulcus pepticum:
• Stress
• NSAID gebruik→ remmen prostaglandinen en die beschermen juist de maag
• Corticosteroïden → bijvoorbeeld prednison
• Erfelijk
• Alcohol
• H. pylori bacterie
Operatief opheffen van refluxklachten als conservatief niet genoeg werkt:
• Fundoplicatie→ maag rondom oesofagus vastzetten om er zo voor te zorgen dat het niet zo
makkelijk meer kan herniëren en de sfincterfunctie ook hersteld wordt.
, − Lichaamseigen → bijvoorbeeld bilirubine
− Lichaamsvreemd → bijvoorbeeld medicatie
Oorzaken leverschade:
• Alcohol
• Virale hepatitis
• Stapelingsziekte → bijvoorbeeld ijzer of koper stapeling
• Intoxicaties
• NAFLD = non alcoholicfattyliverdisease→ door overgewicht hoopt vet zich op in de lever
• Biliaire cirrose → de lever wordt geprikkeld tot bindweefselvorming door cholestase
• Hartfalen rechts wat kan leiden tot cirrose door veneuze stuwing
Door deze oorzaken kan de gezonde lever overgaan naar (steato) hepatitis, leverontsteking. Dit is nog
reversibel. Stel je gaat door met deze slechte gewoonten dan kan er fibrose optreden. Fibrose kan leiden
tot levercirrose (verbindweefseling). Levercirrose is een groot risicofactor voor het ontwikkelen van
leverkanker (hepatocellulair carcinoom (HHC)).
Diagnostiek levercirrose:
• Leverbiopsie → tussen de ribben door een punctie doen.
• Fibroscan→ met een probe een soort tikjes geven (geluidsgolven), deze geluidsgolven kaatsen
terug. Je kan zo verschillen zien in de snelheid waarmee de geluidsgolven terugkaatsen
(cirrotische delen kaatsen met andere snelheid terug dan gezonde delen).
• Beeldvorming: echo en ct om levercirrose, ascites en splenomegalie vast te stellen
• Bloed: alat en asat verhoogd en vermoedelijk ook ammoniak
In de praktijk gebruik je de Child Pugh classificatie om te bepalen in hoeverre iemand een
leverfunctiestoornis heeft. Klasse A is een lichte leverfunctiestoornis, klasse B een matige
leverfunctiestoornis en klasse C een ernstige leverfunctiestoornis.
Complicaties levercirrose:
• Portale hypertensie→ abnormaal hoge bloeddruk (>12 mmHg) in de poortader, die bloed van de
darmen naar de lever voert. Symptomen: varices
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper GZW. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,49. Je zit daarna nergens aan vast.