Bevat het grootste gedeelte van hoofdstuk 12 Zenuwstelsel. Het betreft 12.5 t/m 12.7.5, 12.8 t/m 12.9.2 en 12.12 t/m 12.14. Geschreven uit boek: Anatomie en fysiologie van de mens. Hanze hogeschool.
Hoofdstuk: 12.5 t/m 12.7.4, 12.8 t/m 12.9.2 & 12.12. t/m 12.14
12.5 Cerebrum (grote hersenen):
Vormen domein van gedachten, gevoelens, bewuste functies en geheugen, aan/bijsturing
van bewegingen.
Aansturen van vrijwel alle activiteiten van het lichaam.
Bepaald functies die typisch menselijk zijn zoals: denken, geheugen, intelligentie, zelfbewustzijn en
creativiteit.
12.5.1 Uitwendige bouw:
Anatomie hemisferen (hersenhelften):
Overkoepelen de tussenhersenen, deel van de kleine hersenen en een deel van de
hersenstam.
Tussen de hemisferen lopen verbindingen (hersenbalk de belangrijkste)
Fissura longitudinalis: spleet die de hemisferen van elkaar scheidt.
Cortex:
Ligt om de hersenen heen.
Grijze stof = cellichamen van de neuronen in de cortex
Witte stof = verbindingsbanen in de cortex
Binnen de cortex liggen verbindingsbanen (witte stof). Dit deel wordt ook wel medulla (merg)
genoemd.
Hersenoppervlak heeft meerdere groeven (sulci) en windingen (gyri):
Sulci = de groeven
Gyri = de windingen ofwel de verhoging in de hersenschors
Verschillende benamingen:
1. Sulcus lateralis (= zijkant horizontaal)
2. Sulcus centralis (=centrale groeve. Loopt vanaf (sulcus lateralis omhoog naar fissura
lonitudinalis.)
1. Gyrus precentralis (gyrus voor de sulcus centralis)
2. Gyrus postcentralis (gyrus na de sulcus centralis) (figuur 12.14)
Groeven verdelen hemisferen in 4 kwabben (kwab = lobus):
1. Lobus frontalis (= voorhoofdskwab of frontale kwab)
2. Lobus parietalis (= wandbeenkwab of pariëtale kwab)
3. Lobus temporalis (= slaapbeenkwab of temporale kwab)
4. Lobus occipitalis (=achterhoofdskwab of occipitale kwab)
12.5.2 Inwendige bouw:
Cortex -> bestaat uit grijze stof
Daaronder zit de medulla -> bestaat voornamelijk uit witte stof (gemyeliniseerde axonen)
Medulla bestaat uit 3 functioneel gescheiden delen:
1. Associatiebanen
2. Commissuren
, 3. (efferente en afferente) banen
Associatiebanen -> verbindingen binnen een hemisfeer.
Verbinden verschillende schorsgebieden van een hemisfeer zodat informatie tussen
schorsgebieden met een verschillende functie uitgewisseld kan worden.
Commissuren -> verbindingen tussen de hemisferen.
Via de commissuren kan informatie tussen de hemisferen worden uitgewisseld.
Belangrijkste commissuur is de corpus callosum (hersenbalk)
Afferente en efferente banen:
Deze verbinden het cerebrum met de lager gelegen delen van het CZS
Afferente sensibele banen = maken een “tussenstop” in de thalamus waarna ze voor een
grootdeel eindigen in de gyrus postcentralis.
Efferente motorische – piramide banen = beginnen in de gyrus precentralis.
Kenmerk: neuronen hebben groot piramidevormig lichaam, dendrieten, opvallend lange
axon, lopen in bundels.
-
Extrapiramidale = bestaan uit alle motorische zenuwvezels die
niet tot de piramidebanen behoren.
Kenmerk: lopen minder in bundels,
Holten en kernen:
In elke hemisfeer bevindt zich een holte (ventriculus lateralis = zijventrikel). Aan de zijkant van
deze zijventrikel bevindt zich een verzameling kernen (basale ganglia = basale kernen en
behoren tot het extrapiramidale systeem). Enkele daarvan zijn nucleus caudatus (staartkern) en
de nucleus lentiformis (lenskern). Tussen de basale ganglia en de thalamus bevindt zich een
band met zenuwvezels (capsula interna = binnenste kapsel) deze bevat de vezels van de
piramidebanen en van de sensibele banen.
12.5.3 Functies:
Algemene functies van de grote hersenen zijn het tot stand brengen van:
1. Motoriek 2. Sensoriek 3. Bewustzijn
4. Dromen 5. Emotionaliteit 6. Verstand
7. Artisticiteit 8. Geheugen
Schorsgebied: afgegrensd schorsgedeelte met specifieke functie.
Schorsgebieden voor de sulcus centralis -> spelen rol bij bewuste bewegingen (motoriek).
Schorsgebieden achter de sulcus centralis -> spelen rol bij sensoriek (bewustwording
waarnemingen van de zintuigen).
, Primaire motorische schors = schorsgebied van de gyrus precentralis.
Beide hemisferen trekt deze winding zich voor de centrale groeve uit -> vanaf sulcus lateralis ->
tot bijna corpus callosum (hier liggen piramidevormige cellichamen van motorische neuronen die
skeletspieren innerveren en zo animale motoriek verzorgen) -> axonen verlaten hemisferen via
capsula interna & pedunculus cerebri (hersensteel) -> axonen vormen piramidebanen -> ter
hoogte van de merg kruist 80% van de axonen de mediaanlijn -> eindigt in het ruggenmerg.
Motorische homunculus = motorisch mannetje, afbeelding van lichaamsdelen op
overeenkomstige delen van de primair motorische schors.
Secundaire motorische schors = schorsgebied in frontale kwab voor de primaire motorische
schors. (premotorische schors)
Functie: veel cellichamen van het extrapiramidale systeem. Je vindt er neuronen die actief zijn
bij coördinatie van gecompliceerde bewegingen waarbij veel spieren tegelijkertijd aangestuurd
moeten worden.
Brocacentrum:
Motorische spraakcentrum
Ligt voor de gyrus precentralis
Bevat de patronen voor een juiste besturing van de spieren die bij de spraak betrokken
zijn.
Vaak in 1 van de hemisferen aanwezig
Sensoriek:
Primair sensorische schors -> hierin komt sensorische informatie aan vanuit de zintuigen.
(gevoelens van pijn, warmte, koude, aanraking, druk, tintelingen en gewaarwording van
spiergevoel)
Spiergevoel = propriosensoriek
Secundaire sensorische schors -> hiermee kun je betekenis geven aan sensorische informatie. Je
interpreteert de nieuwe sensorische informatie en associeert deze met eerdere
gewaarwordingen uit je herinnering.
Primaire auditieve schors = afgegrensd sensorisch gebied van het gehoor. Hier eindigen de
axonen die gehoorprikkels uit het gehoororgaan doorgeven. Zo kun je toonhoogte en volume
waarnemen. Voor de interpretatie is de secundair auditieve schors nodig.
Primaire visuele schors = schorsgebied van het achterste deel van de occipitale kwab. Hier
eindigen de axonen die lichtprikkels uit de netvliezen in de ogen vervoeren. Er boven ligt de
secundaire visuele schors, deze zorgt voor interpretatie en begrip van wat je ziet.
Smaakcortex = schorsgebied van de smaak, deze ligt dieper in de frontale cortex.
Olfactorische cortex = schorsgebied van de reuk, deze ligt onderaan de frontale cortex en aan de
binnenkant van de temporale kwab.
Wernickecentrum -> speelt een rol bij het kunnen interpreteren, herinneren en begrijpen van
woorden.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper Ismaydevries. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,49. Je zit daarna nergens aan vast.
