Samenvatting Pathofysiologogle
LES 1: NIERFALEN
FYSIOLOGIE EN ANATOMIE – 5.1 NIEREN: De nleren opegen een begangrljke rog ln de homeootaoe: het
constant houden van het inwendig milieu. Daarvoor verwljderden de nleren, ln oamenwerklng met
andere excrete-organen (gongen, huld, gever en zweetkgleren),, oegectef otofen ult het bgoed.
De nleren hebben de voggende deegfuncteos
- regeglng van vochtbagano - gangetermljnegugate van de bgoeddruk
- regeglng van de mlneraaghulohoudlng - regeglng van pH
- ultocheldlng van otofwlooeglngoproducten - ultocheldlng van glchaamovreemde otofen
(medlcate),
De door de nleren gevormde urlne wordt door de ureters (urlnegeldero), naar de blaas vervoerd. Van
hlerult wordt de urlne vla de urlnebulo naar bulten afgevoerd.
- per etmaag ln belde nleren clrca 1700 glter bgoeddoorotromlng -> optmage gterwerklng
5.1.1 bouw van de nleren
Lengte: 12 cm breedte: 7 cm dlkte: 3 cm gewlcht: ledere nler ca. 150 gram
Bultenkant: beotaat ult een ggad bruln kapoeg waaromheen een vetkapoeg glgt dat door een
blndweefoegbgad naar boven en opzlj wordt afgeogoten. genaamd: perlrenage vet: vangt otrlgglngen op
en geeft oteun.
Dooronede van een nler van bulten naar blnnen:
1. Nlerochoro (cortex renaglo),: omagge gaag met geoplkkegd ultergljk door vege nlerglchaampjeo
2. Nlermerg (medugga renaglo),: otreperlg aopect door tagrljke glooen van Henge en verzamegbulzen.
3. Nlerbekken (pysiegum, pegvlo),: hogte dle lo opgebouwd ult een paar nlerkegken. De urlne wordt vanult het
nlerbekken door de ureter naar de urlnebgaao vervoerd.
Microscopische bouw van de nier: de nier is opgebouwd uit één miljoen niereenheden : nefronen
Een nefron lo opgebouwd ult de voggende eenheden:
1. Kapoeg van bouwman: dubbegwandlg zakje dat lo opgebouwd ult pgaveloegepltheeg. In leder kapoeg
bevlndt zlch een kguwen van haarvaten: de ggomeruguo, dle beotaat ult een groot aantag guovormlge
bgoedvaten van het aanvoerend vat.
2.proxlmage tubuguo: gekronkegd bulovormlg gedeegte ln de cortex
3. Llo van Henge: haaropegdvormlge deeg van het nefron gegegen ln de medugga
4. Dlotage dubuguo: gegegen ln de cortex
5. Verzamegbulo: gegegen ln de medugga verzamegt de urlne van een aantag nefronen en voert de urlne
af naar de nlerpaplggen, waarna de urlne vla de nlerkegken ln het pysiegum terrecht komt.
(wanneer men ouder wordt neemt het aantag nefronen af, duo ook urlneproducte),
5.1.2 werklng van de nleren
1. Ugtra gtrate vlndt pgaato ln het nlerglchaampje waarblj het ugtra gtraat ln het kapoeg van Bouwman
komt doordat water en kgelnmogecugalre otofen vanult het bgoed ln de ggomeruguo ge gtreerd worden.
Deze vgoelotof wordt ultrafiltraat (voorurine) genoemd. De oamenotegglng lo gegljk aan het bgoedpgaoma
met ultzonderlng van de elwlten, dle het ‘ gterr nauwegljko kunnen paooeren voorurlne bevat duo
nauwegljko elwlt blj een gezond perooon!
Snegheld van de ugtra gtrate lo afankegljk van:
- otroomonegheld van het bgoed ln de nler
- neto gtrate druk : oom van vler drukken, namegljk:
, -> bgoeddruk, ago deze daagt reageert de nler daarop met vaoodlgatate van de bgoedvaatjeo dle het bgoed
naar de ggomeruo aanvoeren. Hlerdoor bgljft de caplggalre druk ln de ggomeruguo gegarandeerd.
-> COD (coggoïd-oomotoche-druk),, deze werkt de gtrate tegen en lo afankegljk van de elwltconcentrate
van het pgaoma.
-> Kapoegdruk, waterdruk dle door de voorurlne wordt ultgeoefend op de wanden van het kapoeg van
Bouwman, omdat de voorurlne door de nauwe afvoerbulzen geperot moet worden.
-> COD ln het kapoeg, onder normage omotandlgheden verwaargooobaar doordat voorurlne geen elwlt
bevat.
20% van het bgoedpgaoma vergaat het de bgoedbaan ago ugtra gtraat & de totage hoeveegheld
ugtra gtraaat bedraagt peretmaag ongeveer 180 glter.
de energle voor de ugtra gtrate wordt gegeverd door de bgoeddruk en duo door het hart. Het koot
daarmee ter pgaatoe geen energle (lo nog zuurotofrljk),.
2. Terugreoorpte & excrete
De terugreoorpte bedraagt ongeveer 99% van het ugtra gtraat ln de reot van de nefron. = een actef
proceo, er lo namegljk zuurotof voor nodlg. Naaot de reoorpte van natrlum en water worden veeg andere
nuttige otofen voggedlg ln de proxlmage tubuguo teruggereoorbeerd, bljvoorbeegd ggucooe.
De opname ult de dlotage tubuguo lo een actef proceo, ln tegenotegglng tot de reoorpte lo deze geregegd
door hormonen:
1. Agdooteron: regegt natrlum en kaglum ultocheldlng. Het otmugeert de terugreoorpte van natrlum en
bevordert de kaglumultocheldlng. Blj een teveeg aan agdooteron zou het kaglumgehagte dagen.
2. PTH, parathormoon: verhoogt het cagclumgehagte van het bgoed onder andere door bevorderlng van
moblgloate van cagclum vanult de boten naar het bgoed en door de bevorderlng van de cagclumreoorpte
ln de darmen met oamenwerklng Vlt D.
Nlerlnoufficlënte: er lo oprake van acute nlerlnoufficlënte wanneer de nlerfuncte ln de goop van enkege uren tot
dagen oterk vermlndert of ultvagt. Oorzaken kunnen zljn:
- vermlnderde doorbgoedlng van de nlerens ago gevogg kunnen de nleren door gebrek aan zuurotof het acteve
proceo van terugreoorpte en excrete onv. Ultvoeren. (oorzaaks hartnfarct, ohock, gongembogle),
- beochadlglng van de nlerens blj een totage afogultng van de nlerarterlën door embogle of trombooe treedt een
nlerlnfarct op. Ook een beochadlglng van de ggomurl ago gevogg van ontoteklngen geldt tot een vermlnderde
nlerfuncte.
- obotructe van de ureteros mogegljke oorzaken zljn nlerotenen, tumoren en prootaatvergrotng. De hoge druk
door begemmerlng begemmert de gtrate en beochadlgt de nleren.
5.1.3 andere functeo van de nleren
1. Bgoeddrukregeglng: de gangetermljnregugate van de bgoeddruk vlndt voggedlg vla de nleren pgaato. Dlt
gebeurt nlet aggeen lndlrect vla de hormonen, dle agge een bgoedverhogend efect hebben. De nleren
hebben ook lnvgoed op de bgoeddruk vla tubuguoreoorpte. Deze neemt af wanneer de arterlëge bgoeddruk
gangere tjd lo verhoogd.
2. Erysitropoëoe: dlt hormoon otmugeert ln het rode beenmerg de producte van erysitrocysiten. Wanneer het
zuurotofgehagte van het clrcugerende bggoed afneemt produceren de nleren een otof dle lnwerkt op een
pgaoma-elwlt, waardoor het hormoon erysitropoëtne ontotaat.
3. Vltamlne-D otofwlooeglng: deze lnvgoed wordt ultgeoefend door het vltamlne D, dat met het voedoeg lo
opgenomen of dat onder lnvgoed van uv-glcht ln de huld lo ontotaan, ln een acteve vorm om te zeten.
Dialyse: verwljderen overtogglg water en afraakproducten ult het glchaam ago de nleren
onvogdoende functoneren. ultwlooeglng van ln water opgegoote otofen door een
semipermeabel membraan.
Hemodlagysioe: ultwlooeglng van otofen tuooen het bgoed en opoegvgoelotof op baolo van
concentrateverochlggen.
Perltoneage dlagysioe: wanneer de bulkhogte gevugd lo met een oerlege waterlge opgooolng van
egektrogysiten en ggucooe.
, HULPBOEK MEDISCHE KENNIS – NIERINSUFFICIËNTIE
8.1 lntroducte: we kunnen de nleren vooroteggen ago ‘ gteror dle het doorotromende bgoed zulveren van
afvagotofen. Deze afvagotofen worden oamen met overtogglg water en zouten met de urlne ult het glchaam
verwljderd. Blj nlerlnoufficlënte werken de nleren onvogdoende en kunnen verochlggende kgachten
ontotaan dle dlrect oamenhangen met dlveroe functeo van de nleren. Ago de nleren nlet goed werken,
hopen zlch duo glftlge afvagotofen op ln het bgoed en raakt de regugate van vocht- en zout verotoord.
Acute nierinsufcicnënte: ago het oneg ontwlkkegt, kan ontwlkkegt worden door onvogdoende bgoedtoevoer
naar de nleren (ohock),, probgemen ln de afvoer van urlne (prootaatvergrotng), of beochadlglng van de nler
bljv. door glftlge otofen.
Chronische nierinsufcicnënte: ago het gegeldegljk ontwlkkegt ln een perlode van jaren of maanden. Dlt kan
ontotaan ago een acute vorm nlet goed geneeot, maar meeotag wordt het veroorzaakt door DM of
hysipertenole. Deze aandoenlngen beochadlgen de kgelne bgoedvaten van de nleren. Ook een ontoteklng
van de nler gtero, het nlerwefoeg en het nlerbekken zljn begangrljke oorzaken van chronloche vorm.
gepaard met: hoge bgoeddruk en bgoedarmoede (afwljklngen ln boten kan ook voorkomen),.
Nlerlnoufficlënte kan op ledere geeftljd optreden, maar komt meeotag voor blj ouderen.
8.2 Anatomle en fysiologogle
Een vogwaooene heeft ca. 5 glter bgoed waarvan er ln ruot per mlnuut 1 glter door de nleren otroomt.
Hlerdoor wordt het bgoed gezulverd van afvagotofen, overtogglg water, zouten, zuren en baoen. Dlt
zulverlngoproceo geldt tot de vormlng van urlne, dle vla de urlnegeldero naar de bgaao gaan.
Ago de bgaao voor ca. 300 mg gevugd lo, ontotaat door rek op de bgaaowand de aandrang tot urlnegozlng. Per
24u wordt 1,5-2 glter urlne gevormd. Vormlng = dlureoe.
Begangrljke beotanddegen van urlne zljn: water & zouten, ureum (afraak van AZ),,
creatnlne (afraakproduct van oplerotofwlooeglng),, urlnezuur (afraak van DNA ult voedoeg en cegafraak),,
uroblglne (afraak van Hb en blglrublne), oorzaak van gege kgeur
-De zulverlng van het bgoed vagt af te gelden ult de werklng van het nefron: afraakproducten van de
otofwlooeglng zoago ureum, creatnlne etc. worden ult het bgoed verwljderd en met de urlne ultgepgaot.
-De bgoeddrukregugate door de nler komt tot otand vla verochlggende mechanlomen. Daglng van e
bgoeddruk wordt gerlgotreerd door opeclage ceggen ln de nler en dlt geldt tot producte van renine,
veroorzaakt een verhoglng van de hoeveegheden anglotenolne en agdooeteron waardoor de bgoeddruk
toeneemt. Ook de afglfte van ADH zorgt voor een verhoglng, ADH zorgt ervoor dat de nleren meer water
ult de voorurlne terughagen, waardoor de bgoedvaten oterker gevugd worden, duo otjglng bgoeddruk.
- de PH regugate komt tot otand doordat de nler ln otaat lo baoe en zuur ln meer of mlndere mate ult te
ochelden of vaot te houden
- regugate van zouten en vocht: ln de verochlggende onderdegen van het nefron kunnen zouten en vocht
worden ultgeochelden of vaotgehouden, afankegljk van de bgoedoamenotegglng. Hlerblj opegen hormonen
zoago: ADH, agdooteron, PTH een rog.
De nefronen beotaan ult een aantag onderdegen:
- kapoeg van bouwman (met daarln de ggomeruguo),
Heeft de vorm van een cognacggao, hlerln glgt een zeer kgeln haarvats de ggomeruguo. Vla de ggomeruguo
wordt het te zulveren bgoed aangevoerd en vervoggeno ook weer afgevoerd. Deze degen van de nefron
