Het boek 'De Bestuurlijke Kaart van Nederland' is samengevat in dit document. Voor elk hoofdstuk zijn de speerpunten uitgezet en uitgelegd.
Begrippen zijn in kleine letters toegelicht. Er wordt gebruik gemaakt van zowel lopende tekst en bullets voor het overzicht en gemakkelijk onthouden.
Tekst...
,Hoofdstuk 1
Definitie openbaar bestuur
De definitie van openbaar bestuur (= overheid) komt neer op drie kernvragen, wanneer hieraan
wordt voldaan is er sprake van openbaar bestuur.
- Is er sprake van een publiekrechtelijke grondslag (= bestaan van een organisatie dat wettelijk is
vastgesteld, bijv. een gemeente)?
- Is er sprake van contributie of verkoop van producten, of wordt er gefinancierd uit algemene
middelen (bijvoorbeeld belasting)?
- Worden deelbelangen (= vooral gedaan door private organisaties, bijv. leden of aandeelhouders) behartigd
of het algemeen belang (= vooral gedaan door publieke organisaties, bijv. onderwijs of huisvesting) ?
Kenmerken van het Nederlandse openbaar bestuur
- Er is sprake van een constitutionele monarchie (= koning is staatshoofd)
- Er is sprake van een rechtstaat (= de overheid mag alleen handelen o.b.v. wettelijke bevoegdheid, oftewel;
legaliteitsbeginsel) en grondrechten
- Er is sprake van scheiding der machten (= wetgevende, uitvoerende en rechtssprekende macht zijn
onafhankelijk van elkaar)
- Er is sprake van scheiding van kerk en staat
- Er is sprake van een parlementair stelsel met twee pijlers, 1) ministeriele
verantwoordelijkheid en 2) vertrouwensregel. (Parlementair stelsel = bevolking kiest het hoogste
bestuursorgaan (TK). Dit is dualistisch, volksvertegenwoordiging is onafhankelijk van regering en Staten-Generaal).
- Er is sprake van evenredige vertegenwoordiging (= hoeveelheid zetels is gelijk aan de aanhang
(stemmers) van de partij)
- Er is sprake van een gedecentraliseerde eenheidsstaat
- Er is geen sprake van een constitutioneel hof
- Er is geen sprake van een juryrechtspraak
- Er is sprake van een functioneel bestuur (= verschillende instanties die een eigen verantwoordelijkheid en
takenpakket hebben, bijv. de waterstaten)
- Nederland is lid van de Europese Unie
Het openbaar bestuurd in NL is als inclusief te typeren, verandering kan pas doorgevoerd worden als
de meerderheid voor stemt.
, Hoofdstuk 2
Staat der Nederlanden
Er is sprake van een ‘staat’ als voldaan wordt aan de onderstaande eisen:
- Er sprake is van een specifiek grondgebied
- Er een bevolking is
- Er een wettelijke ordening is en er een bestuurlijke organisatie die wet- en regelgeving kan
handhaven
- De staat erkend is door andere staten, op internationaal gebied is een VN-lidmaatschap een
teken van erkenning
De Staat der Nederlanden (= juridische term voor de Nederlandse overheid) is een rechtspersoon (= bevoegdheid
om rechtshandelingen te verrichten). Zij maakt deel uit van het Koninkrijk der Nederlanden (= Nederland,
Aruba, curaçao en Sint-Maarten samen). De konings is staatshoofd van dit geheeld.
Binnen de eilanden wordt de koning vertegenwoordigd door een gouverneur.
De regering bestaat uit de koning en de raad van Ministers. Deze zijn door de koning gekozen. De
eilanden benoemen elk een volmachtigende minister. Deze raad behandelt aangelegenheden die alle
vier de landen raken.
Regering Kabinet
Koning Ministers Staatssecretaris
Eerste Kamer (EK) + Tweede Kamer (TK) = parlement
Nederland is sinds de grondwet van 1815 een constitutionele monarchie (= staat waarin koningschap
verankerd is in een constitutie, een constitutie is een samenhangend geheel van regels die fundamentele beginselen en
hoofdregels vormen voor de inrichting van de staat). De koning is ondergeschikt aan de wet en staat er dus niet
boven. J.R. Thorbecke is ‘architect’ geweest van de grondwet.
Parlementair stelsel
TK is de kern van het parlementaire stelsel.
Het parlementaire stelsel kent 2 principes:
1) De koning is onschendbaar, ministers zijn verantwoordelijk voor hem (= ministeriele
verantwoordelijkheid, ministers moeten verantwoording afleggen over handelingen en uitingen vanuit het
koningshuis). Ministers worden gecontroleerd door het parlement.
2) Het kabinet moet het vertrouwen van de meerderheid van de TK hebben, dit is de
vertrouwensregel. Bij verlies van vertrouwen kan er aftreding van ministers plaatsvinden.
Rechtsstaat
Een rechtstaat heeft de volgende kenmerken:
- Overheidshandelen moet gebaseerd zijn op wetten
- Er dient een machtenscheiding (= trias politica. Volgens deze leer dient de staatsmacht opgedeeld te
worden in de uitvoerende macht, rechtsprekende macht en wetgevende macht) te zijn van de staat, NL
voldoet hier niet volledig aan
- Het bestaan van verkiezingen
- Het bestaan van grondrechten
- Het bestaan van persvrijheid
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper robismaui. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €7,48. Je zit daarna nergens aan vast.
