Samenvatting organisatiekunde
Hoofdstuk 1 een begrippenkader voor de organisatiekunde
1.1 Wat is een organisatie?
1.1.1 Kenmerken van een organisatie
Onder een organisatie verstaan wij; een menselijke samenwerking die doelgericht en blijvend is.
Vier belangrijke kenmerken van een organisatie;
1. De menselijke factor;
2. Een samenwerkingsvorm;
3. Doelgerichtheid;
4. Continuïteit.
1. De menselijke factor
Zonder de mens bestaat een organisatie niet. Het is juist de mens die de samenwerking tot stand heeft gebracht.
2. De samenwerkingsvorm
Interessantste opgaven; de mens moet in een organisatie zo goed en handig mogelijk met elkaar samenwerken.
De mens begon ooit samen te werken met anderen, omdat de ervaring leerde dat men in een
samenwerkingsverband meer kan bereiken dan individueel.
Synergie-effect
het resultaat van het totale samenwerkingsverband is groter dan een optelling van de resultaten van de individuele prestaties.
3. Doelgerichtheid
Een organisatie is altijd opgericht met een bepaald doel. Organisatiedoelen kunnen veranderen, maar om de
eenheid binnen de organisatie te bewaren, zullen er altijd een of meer gezamenlijke doelen aanwezig moeten zijn.
Als dit niet het geval zou zijn, zou het richtingsgevoel ontbreken; iedereen zou zijn eigen doelen nastreven.
Winstdoelstelling
De te behalen winst in tijd gezien.
4. Continuïteit
Het blijvende karakter. Onder normale omstandigheden streven de leden ernaar de organisatie te blijven
continueren. Een onderneming blijft investeren om in de toekomst te blijven bestaan.
In sommige situaties kan een organisatie worden opgeheven als het doel dat een onderneming nastreeft, definitief
is bereikt.
Soms is de eindigheid van een bepaalde organisatie beter van tevoren te bepalen; men spreekt van dan
projectmatige of non-permanente organisaties; ontbinden en terugkeren tot de orde van de dag.
Going-concern-gedachte
Men gaat bij het nemen van managementbeslissingen uit van de continuïteit van de organisatie.
Als men niet meer uitgaat van de continuïteit van de organisatie, bijvoorbeeld bij een naderend faillissement, dan
kan het (bedrijfseconomisch) zin hebben om machines te verkopen of mensen te ontslaan.
Het overgrote deel van de organisatiekunde gaat dus over het organiseren van organisaties die (voorlopig) blijven
bestaan.
Interne hoofddoelstelling
Het voortbestaan van de organisatie
Externe hoofddoelstelling
Het voorzien van een maatschappelijke behoefte
Interne en externe hoofddoelstellingen gelden niet alleen voor de publieke dienstverleners, maar ook voor
bedrijven met winstoogmerk.
Publieke dienstverlener
Dienstverlenend bedrijf dat in handen is van de overheid.
, Gemeenschappelijke kenmerken van een organisatie
Sinds het stenen tijdperk heeft de mens steeds beter leren organiseren.
De nieuwe technologie introduceerde industriële organisaties die tot de verbeelding spraken door hun bijdragen
aan het welvaartsniveau. Uit onderzoekingen bleek dat deze welvaart verhogende ondernemingen een aantal
essentiële gemeenschappelijke kenmerken hebben;
1. Machtsverdeling in lagen;
2. Geschoold personeel;
3. Formele communicatie, regelgeving en methoden;
4. Werkverdeling naar functie (bijvoorbeeld productie-, inkoop-, verkoop- en boekhoudkundig personeel);
5. Omschreven doelstellingen.
1.1.2 Verschillende betekenissen van het begrip ‘organisatie’
Het woord ‘organisatie’ is een homoniem. De volgende drie betekenissen kunnen we aan het woord toekennen;
1. Het functionele organisatiebegrip;
Hierbij zien we het woord ‘organisatie’ in de betekenis van het werkwoord organiseren, dat gelijkstaat met het effectief op elkaar
afstemmen van activiteiten;
2. Het institutionele organisatiebegrip;
Hiervan is sprake als men duidt op een organisatie als object, met een naam en een vestiging;
3. Het instrumentele organisatiebegrip;
Als we aan een organisatie refereren als middel waarmee we bepaalde doelstellingen van de organisatie kunnen verwezenlijken.
Het gaat in dit geval om het organiseren binnen de organisatie.
1.2 Organisatie, bedrijf en onderneming
De begrippen, organisatie, bedrijf en onderneming zijn verwant, maar hebben een onderling afwijkende betekenis.
Organisatie
Een menselijke samenwerking die doelgericht en blijvend is.
Een organisatie is alleen een bedrijf al zij goederen of diensten produceert.
Bedrijf
Een organisatie die goederen en/of diensten voortbrengt met het doel deze op een afzetmarkt te verkopen.
Er zijn bedrijven met en bedrijven zonder winstoogmerk;
Non-profit instellingen; bedrijven zonder winstoogmerk streven naar levering van goederen en/of diensten voor
algemeen nut tegen de laagst mogelijke offers. In deze bedrijven kan het wel voorkomen dat er winst wordt
gemaakt. Dat is dan mooi meegenomen, maar geen doel op zichzelf.
Profit instellingen; bedrijven die streven naar winst. Dat betekent dat zij op eigen kracht trachten een opbrengst
voor hun producten en/of diensten te realiseren die hoger is dan de kosten van het produceren ervan; dit met de
bedoeling winst ter beschikking te stellen aan de eigenaar als beloning voor zijn aandeel in het door hem aan het
bedrijf verstrekte vermogen.
Onderneming
Een bedrijf dat altijd gericht is op het maken van winst.
Een onderneming is dus hetzelfde als een bedrijf met winstoogmerk.
1.3 Rechtsvormen
Hiermee wordt bedoeld dat men een onderneming op verschillende manieren een juridische structuur kan geven.
Natuurlijk persoon
Een mens, drager van rechten en plichten; een mens van vlees en bloed
Rechtspersoon
Een rechtspersoon is een zelfstandig lichaam met een eigen vermogen en eigen rechten en plichten ten opzichte van derden.
, 1.3.1 Rechtsvormen behorende bij natuurlijke personen
Rechtsvormen voor de ondernemingen van natuurlijke personen;
1. De eenmanszaak;
2. De maatschap;
3. De vennootschap onder firma (VOF);
4. De commanditaire vennootschap (CV).
1. Eenmanszaak
De eigenaar van de eenmanszaak is met zijn gehele private vermogen aansprakelijk voor de schulden van de
eenmanszaak.
- Geen jaarstukken openbaar maken;
- Administratieplicht voor de inspecteur en belasting.
Voordelen;
- Volledige zelfstandigheid van de eigenaar;
- De grote invloed van de eigenaar op het bedrijfsresultaat ;
- De flexibiliteit.
Nadelen;
- De eigenaar draagt de volledige risico’s voor eventuele schulden;
- Voorbestaan is volledig afhankelijk van de capaciteiten, leeftijd en gezondheid van de eigenaar.
2. De maatschap
Een samenwerkingsovereenkomst tussen zelfstandige, natuurlijke personen of rechtspersonen die zich verbinden
om iets in een gemeenschap te brengen met het doel het daaruit ontstane voordeel met elkaar te delen.
De inbreng van de deelnemers (de zogenoemde maten) kan uit geld maar ook uit arbeid bestaan.
Maatschap komt vooral voor bij de beoefenaars van de zogenoemde vrije beroepen zoals;
- Advocaten;
- Tandartsen;
- Fysiotherapeuten;
- Medische specialisten.
De maten zijn ieder voor een gelijk deel aansprakelijk voor de schulden van de maatschap.
3. Vennootschap onder firma (VOF)
Een samenwerkingsverband tussen twee of meer personen onder één gemeenschappelijke naam. De inbreng van
de vennoten kan uit geld bestaan, maar ook uit arbeid, goederen of vergunningen.
Voorbeelden VOF;
- Garages;
- Taxibedrijven;
- Cafés waarin twee firmanten samenwerken.
- De firmanten (vennoten) zijn iedere hoofdelijk (met het privévermogen) aansprakelijk voor de totale schulden van
de onderneming;
- De firma heeft geen publicatieplicht voor de jaarstukken;
Voordelen;
- Spreiding van de ondernemersrisico over meer personen;
- Het feit dat de firma voor het voortbestaan minder kwetsbaar is dan de eenmanszaak;
Nadelen;
- Kans op onenigheid;
- De mogelijkheid van onduidelijkheid over de taakverdeling;
- Het feit dat iedere firmant aansprakelijk is voor de daden van de medefirmanten.
4. Commanditaire vennootschap (CV)
Vergelijkbaar met de firma, met dit verschil dat er binnen de CV onderscheid wordt gemaakt tussen beherende
vennoten en stille (commanditaire) vennoten.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper EsmeeMol. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,49. Je zit daarna nergens aan vast.