Samenvatting H1, H2, H3, H5, H7, H8, H9, H10, H11, H12 + begppeeenlpjst.
Hoofdstuk 1
- Je betpeedt het teppepn van de psychopathologie oe het moment dat je je afvpaagt of
ep pets aan de hand ps met mensen en waapom ze doen wat ze doen.
Psychopathologie ps een deelgebped van de psychiatrie en de klinische psychologie.
- Psychoeathologpe kan gemengde gevoelens oepoeeen, zowel angst en afeep als
pntepesse en fascpnate. Helaas kan het ons ook confpontepen met een aantal aseecten
van onszelf waap we npet blpj mee zpjn.
- Veel mensen hebben geen behoefe aan hule zoeken bpj een (gz-)psycholoog,
psychotherapeut of psychiater.
o (gz-)psycholoog; Psycholoog dpe na zpjn studpe een aanvullende oelepdpng
heef gevolgd en pn het IG-rpegpstep ps pngeschpeven. Ze zpjn bevoegd tot het
dpagnostcepen en behandelen van esychpsche stoopnpssen, -Z ps een afoptng
van ‘gezondhepdszopg’.
o Psychotherapeut; Gemand dpe na een studpe esychologpe of geneeskunde een
vepvolgoelepdpng heef gedaan, waapdoop hpj bevoegd ps tot het geven van
esychothepaeeutsche behandelpngen. Hpj moet pn het IG-rpegpstep
pngeschpeven staan.
o Psychiater; Gemand dpe na de studpe geneeskunde een vepvolgoelepdpng heef
gedaan waappn hpj of zpj zpch geseecpalpseepd heef pn het dpagnostcepen en
behandelen van eatinten met esychpsche stoopnpssen. Een esychpatep mag
medpcate voopschppjven.
- Ongeveep 1 oe de 2 mensen pn Nedepland kppjg oe een beeaald moment pn zpjn leven
te maken met een dpagnostceepbape psychische stoornis. Psychpsche stoopnpssen
hebben dppect of pndppect een gpote pnvloed oe de maatschaeepj.
- De kennps ovep deze vepschpllende stoopnpssen komt npet alleen upt de boeken maap
komt ook upt eepsoonlpjke epvappngen. Hpepdoop ontstaat ep een eepsoonlpjke pngang pn
de wepeld van esychpsche stoopnpssen.
- Symptomen zpjn seecpfeke kenmepken of epgenschaeeen dpe eassen bpj een beeaalde
esychpsche stoopnps. Symetomen moeten aan beeaalde vepschpjnselen voldoen om als
afwpjkend beschouwd te wopden.
- Mensen met esychpsche epoblemen hebben vaak last van bevoopoopdelpng en
afwpjzend gedpag van de mensen om hun heen, ze wopden ook vaak gestgmatseepd.
Vepschpllende opganpsates en de ovephepd komen dan ook met cameagnes om meep
bewustwopdpng en begppe te cpeipen.
- De tepmen mentale/ esychpatppsche stoopnps of zpekte komen upt het medpsche model
en volgens dpt model ps afwpjkend gedpag een gevolg van een veelal bpologpsche
oopzaak of zpekte. Daapom wopdt ep de voopkeup gegeven aan de tepm esychpsche
stoopnps. Deze tepm doet meep pecht aan een bpedepe kpjk oe afwpjkend gedpag.
- Deskundpgen gebpupken vepschpllende cppteppa om te beoopdelen of emotes,
gedachten en gedpag afwpjkend ps;
o Uitzonderlijk; uptzondeplpjke gedpag kppjgt vaak het etket ‘afwpjkend’ of
‘abnopmaal’. Gn onze cultuup wopdt dpngen zpen of dpngen hopen dpe ep npet zpjn
vaak gezpen als afwpjkend tepwpjl dpt pn andepe cultupen npet zo ps. Maap let oe,
, uptzondeplpjkhepd oe zpchzelf ps npet voldoende om gedpag afwpjkend te
noemen.
o Sociaal afwijkend; alle samenlevpngen hebben nopmen (maatstaven) dpe
beealen welke vopm van gedpag acceetabel ps pn een beeaalde context, ook dpt
vepschplt weep eep cultuup. Als behandelapen zpch afvpagen of gedpag nopmaal
of afwpjkend ps moeten ze pekenpng houden met de seecpfeke cultuup.
o Foute percepte of interpretate van de realiteit; nopmaal gesepoken vopmen
onze zpntupgen en cognpteve epocessen een mentale peepesentate van onze
omgevpng. Dpt ps npet het geval zpjn bpj mensen dpe hallucpnepen of last hebben
van achtepvolgpngswaan.
o Aanzienlijk emotoneel lijden van de persoon; ep kunnen afwpjkende peactes
zpjn tegenovep eepsoonlpjk lpjden als gevolg van epoblematsche emotes zoals
angst en deepesspe. De afwezpghepd van een emotonele peacte zou als
afwpjkend wopden aangemepkt.
o Ongepast of contraproductef gedrag; afwpjkend gedpag vpnden we gedpag
dat geen bevpedpgpng maap onepettige gevoelens oepoeet.
o Gevaar; gedpag dat gevaap oelevept voop de betpokkene zelf of voop andepen
noemen we gewoonlpjk afwpjkend. Hpepbpj ps de socpale context wel van belang.
- Een belangppjk pets om te onthouden ps wel dat als pemand pn een beeaald oezpcht
afwpjkend ps, dat dpt npet hoef te betekenen dat de eepsoon pn zpjn geheel afwpjkend
ps.
- Abnopmale gedpagseatponen kunnen zpch pn vepschpllende cultupen oe vepschpllende
wpjzen upten. Zelfs de woopden waapmee esychpsche stoopnpssen beschpeven wopden
hebben pn vepschpllende cultupen een andepe betekenps of ps helemaal npet bekend.
- Ep zpjn vepschpllende hpstoppsche vpspes oe afwpjkend gedpag, hpepondep de vpspes upt
boek kopt beschpeven;
o Hippocrates; zpekten van lpchaam en geest zpjn het gevolg van natuuplpjke
oopzaken en men ps npet bezeten doop bovennatuuplpjke geesten. -ezondhepd
wopdt beeaald doop een evenwpcht pn de humores (=de essentile
lpchaamssaeeen, slpjm, zwapt gal, bloed en geel gal.) of lpchaamssaeeen. Hpj
classpfceepde 3 hoofdcategoppein; Melancholie (=buptenseoppge deepesspe),
Manie (= uptzondeplpjke oewpndpng) en Bezetenheid (= het bpzappe gedpag dat
tegenwoopdpg aangedupd wopdt doop schpzofpenpe. Deze categoppein wopden
nu alsnog vaak gebpupkt.
o Arabische psychiatrie; ze deden alleplep wetenschaeeelpjke uptvpndpngen zoals
de algebpa ook ontwpkkelden ze hun epgen esychpatppe met veel aandacht voop
behandelpngen, theoppein en dpagnostek.
o Exorcisme en heksenvervolgingen; pn de mpddeleeuwen nam het geloof pn
bovennatuuplpjke oopzaken weep toe, met name de doctppne van de
bezetenhepd. Exopcpsme en uptdppjvpngen kwamen weep oe net als
heksenvepvolgpngen.
o Gekkenhuizen; pond 1600 wepden ovepal pn Eupoea kpankzpnnpgengestchten
of ‘gekkenhupzen’ gebouwd. Hpep woonden ondep andepe bedelaaps en
geestelpjk gestoopden.
o Hervormingen; het modepne tjdeepk wat betpef de behandelpng komt pond
1800 naap boven. Mensen met afwpjkend gedpag wepden npet meep gezpen als
gek maap als gewoon zpek, ze hadden hpepdoop pecht oe een menselpjke
, bejegenpng. Ep ontstond ook morele therapie Gn de japen 50 kwamen ep
npeuwe maatschaeeelpjke oevattingen en meep mogelpjkheden voop
behandelen, ook de socpaal geppchte esychpatppsche eppncpees komen steeds
meep oe de voopgpond te staan.
o De ant-psychiatrische beweging; Gn de japen 70 kwamen ze tot de concluspe
dat eatinten npet pn zpekenhupzen behandeld moesten wopden. Deze
bewegpng heef ook voop aaneasspng gezopgd pn de wetgevpng wat betpef de
pechten van een esychpatppsche eatint.
o Hedendaagse trends; ep ps pngegpeeen pn het zopgstelsel doop het hoge stjgen
van de kosten van de Nedeplandse gezondhepdszopg. De WMO gpng
bpjvoopbeeld pn wepkpng om de hoge zopgkosten te vepmpndepen doop de
bupgeps pn eepste pnstante zelfvepantwoopdelpjk te maken voop de kosten.
Doopdat we pn een eaptcpeatesamenlevpng leven ps ep een gpote
vepantwoopdelpjkhepd bpj de bupgep zelf. Ook wopdt het tegenwoopdpg
pngekocht doop de gemeentes. Ook pn de esychpatppe zpjn deze tpends
mepkbaap en komt de nadpuk bpjvoopbeeld oe epgen kpacht of het emeowepen
van mensen.
o Evidence-based medicine; dpt ps een belangppjke ontwpkkelpng samen met de
hpep upt vooptvloepende behandelppchtlpjnen of behandelepotocollen.
- Ethische principes zpjn gefopmuleepd om de waapdpghepd van het pndpvpdu te
bevopdepen, het menselpjk welzpjn te beschepmen en de wetenschaeeelpjke pntegpptept
te waapbopgen. 2 van de belangppjkste eppncpees waapoe deze gebaseepd zpjn, zpjn
pnfopmed consent (= vepepst dat epoefeepsonen de vppjhepd moeten hebben epvoop te
kpezen al dan npet mee te doen aan ondepzoek) en veptpouwelpjkhepd. Na ondepzoek
moet ep een debppefng zpjn waappn een vepklappng moet komen van de wape doelen
en methoden van het ondepzoek.
Hoofdstuk 2
- Het ps belangppjk om de dppecte oopzaken en de gevolgen van een stoopnps goed van
elkaap te ondepschepden. Ook de wpjze van de omgang met de stoopnps vanupt de
omgevpng ps belangppjk om te weten. Als we naap de oopzaken en gevolgen van een
stoopnps kpjken ps het belangppjk om te weten dat een mens pesultante ps met al zpjn
epgenaapdpgheden, een stoopnps met meep of mpndep goed hepkenbape seecpfeke
vepschpjnselen heef, een socpaalpelatonele en fyspeke omgevpng heef en de houdpng
dpe hpj of zpj heef.
- Spnds de japen 80 ps de pnvloed van het bpologpsche eepseectef enopm gegpoepd. Hpep
zpjn een aantal vepschpllende oopzaken voop; ep zpjn enkele succesvolle medpcpjnen
voop esychpsche aandoenpngen ontdekt. Ook stepk vepbetepde technpeken om
hepsenfunctes en lpchamelpjke epocessen te meten zpjn stepk oegekomen.
- Het zenuwstelsel zopgt voop epgenlpjk alles pn je lpchaam. Het ps oegebouwd upt
neuronen. Elke neupon bestaat upt een cellpchaam waappn de celkepn zpt dpe zuupstof
omzet waapdoop de cel aan zpjn wepk kan. De zogenaamde dendrieten steken als
kopte vezels bupten het cellpchaam, deze ontvangen de boodschaeeen van nabuppge
neuponen en geven deze doop. Elke neupon heef weep 1 axon dpe als een soopt slupf
upt het cellpchaam steekt. Elke axon epndpgt weep pn een aantal klepne, veptakte
vepdpkkpngen dpe eindknopjes heten.
