Mensen hebben over het algemeen dagelijks een oordeel over de wereld
om ons heen. Een oordeel over het gedrag van mensen en hoe ze met
elkaar omgaan noem je een moreel oordeel. Voorbeelden van morele
oordelen:
- Je laat de docent nooit uitpraten!
- Ik vind het lullig dat je niet op mij wacht om samen naar de bus te
lopen.
Je verwacht dus aan hoe je verwacht dat mensen zich zouden moeten
gedragen. Sommige oordelen komen er zelfs gemakkelijk en vanzelf uit.
Zulke oordelen noem je een intuïtief moreel oordeel.
Een intuïtief moreel oordeel is een moreel oordeel dat kant en klaar
ontstaat in je bewust zijn zonder dat je erover na hoeft te denken en
voordat je erover nagedacht hebt.
Een intuïtief moreel oordeel onderscheiden we tussen drie verschillende
processen die ich in je bewustzijn afspelen:
1. Je oordeelt dat iets goed of slecht is. Je vindt iets. (Kennen,
feitelijk, objectief)
2. Je kent je oordeel. Je weet dat het je mening is en je kent het
standpunt van de ander. (Oordelen)
3. Je voelt dat je het oneens bent met de ander. Het oordeel brengt
een bepaald gevoel met zich mee. (Voelen, mening, subjectief)
1.2 Het verschil tussen kennen, oordelen en voelen.
Als je de wereld kent, plaats je dat wat er gebeurt buiten jezelf en
beschrijft het vervolgens. Dit proces heet objectiveren. Het resultaat van
dit proces is kennis van de buitenwereld (een objectief domein). Er wordt
dan kennis uitgewisseld tussen mensen.
De wereld om je heen beleven en voelen wat er met je innerlijk gebeurt
heet subjectiveren. Het resulteert een gevoel in je binnenwereld (een
subjectief domein). In tegenstelling tot kennis zijn gevoelens niet
uitwisselbaar. Je kunt niet voelen dat een ander teleurgesteld is dat hij
zijn trein gemist heeft. Je kunt je wel voorstellen hoe iemand zich kan
voelen. Een gevoel speelt zich af in een persoonlijke binnenwereld van
een mens.
1
, Samenvatting Ethiek
En als je de wereld beoordeelt, richt je je op gedrag van mensen en wat
jij daarvan vindt. Je verbindt gedrag van anderen met je eigen oordeel; je
vindt dat gedrag goed of slecht. Dit proces heet normeren. Het resultaat
is een verbinding van jezelf met anderen (een normatief domein).
1.3 Waaraan herken je een moreel oordeel?
Vijf kernmerken van morele oordelen:
1. Het gaat over menselijk gedrag; morele oordelen zijn een
oordeel over gedrag van mensen
2. Overstijgt het individuele (is veralgemeniseerbaar) ; ‘wat ik
voor mij goed vind om te doen, verwacht ik ook van jou. En dat wat
ik in jouw gedrag afkeur, kan ik zelf ook niet maken.’ Het betekent
dat oordelen in één situatie automatisch ook geldt over anderen in
zo’n situatie. Dit noem je universaliteitsprincipe.
3. Is normatief; hier gaat het om hoe je hoort te handelen, over hoe
de wereld zou moeten zijn.
4. Is gericht op het goede; het is gericht op zaken die op zichzelf
goed of nastrevenswaardig zijn. Dus niet zaken die wenselijk zijn
vanwege een erbuiten gelegen doel, maar zaken die om zichzelf
nastrevenswaardig zijn. Op zichzelf nastrevenswaardige zaken
noemen we morele uitganspunten. Een moreel uitgangspunt is een
omschrijving van iets dat op zichzelf nastrevenswaardig is
betreffende menselijk gedrag.
5. Kan morele verontwaardiging veroorzaken; morele oordelen
kunnen een heel specifiek soort emotie, morele verontwaardiging,
los maken bij mensen. Dit is niet het oordeel zelf. Dit is het gevolg
van het oordeel. Het oordeel ‘dat is niet eerlijk’ veroorzaakt een
verontwaardiging die je kunt herkennen aan bijvoorbeeld een
stemverheffing of gezichtsuitdrukking.
Een moreel oordeel is dus een waardering van menselijk gedrag aan
de hand van morele uitgangspunten.
1.4 Ethiek, moraal en het moreel vertoog.
Een gedeeld moreel oordeel van meerdere mensen of een groep
noemen we een moraal.
Ethiek is de wetenschap die moraal bestudeert en die probeert de
moraal verder te helpen door nieuwe argumenten te ontwikkelen en te
gebruiken in afwegingen.
2
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper rosalinadeluna. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.