Couper H1.2 - What are we studying?
De bewering dat onze zintuigen onze enige veilige bron van kennis zijn, staat bekend als
empirisme en het idee dat kennis legitiem op de rede kan worden gebaseerd, staat bekend
als rationalisme. Tot nu toe gaat ons derde antwoord ervan uit dat de samenleving op
dezelfde manier kan worden bestudeerd als de natuurlijke wereld, met behulp van
methodologische benaderingen die identiek zijn aan die in de natuurwetenschappen, zij het
met verschillende observatie- en meetmethoden. Dit wordt ook wel naturalisme genoemd,
hoewel het specifiek een vorm van methodologisch naturalisme is. Realisme is de
veronderstelling dat we weten dat objecten echt bestaan, onafhankelijk van ons. De direct
tegengestelde opvatting is het idealisme; de opvatting is dat er niets bestaat buiten onze
geest. Kant voerde aan dat we de dingen niet kunnen kennen zoals ze op zichzelf zijn. Onze
kennis is beperkt tot fenomenen. Fenomenologie is ontwikkeld om zich specifiek te richten
op het bestuderen van de menselijke ervaring en dingen zoals we ze ervaren. Sociale
geografen en sociale wetenschappers gebruiken de term 'idealisme' in de zin dat er
aspecten van de samenleving zijn die voor ieder van ons externe, onafhankelijke objecten of
feiten lijken, en toch uitsluitend worden bepaald door menselijke tussenpersonen, door onze
ideeën en acties.
Couper - H3 - Critical Rationalism: Learning From Our Mistakes
Popper begon in 1919 te werken aan het probleem van afbakening (onderscheid tussen
wetenschap en pseudo-). In die tijd was de algemeen aanvaarde opvatting dat wetenschap
gebaseerd is op een empirische methode, die uitgaat van observatie naar theorie. Deze
progressie van observatie van specifieke gevallen naar algemeen toepasbare theorieën
wordt inductief redeneren genoemd. Popper voerde aan dat wetenschappelijke theorieën
falsifieerbaar zijn, en deze falsifieerbaarheid onderscheidt wetenschap van
pseudowetenschap. Elke echte test van een wetenschappelijke theorie zou een poging
moeten zijn om deze te weerleggen.
Het probleem van inductie houdt verband met het probleem van afbakening.
Voorafgaand aan het werk van Popper was de algemene opvatting dat wetenschap
gebaseerd was op inductief redeneren, voortkomend uit observaties naar theorie. Er zijn
twee problemen met deze klassieke kijk op wetenschap. Ten eerste voerde Popper aan dat
observatie niet vóór theorie kan komen. Elke waarneming is afhankelijk van een soort
theorie, bewust of onbewust; wat we zien wordt beïnvloed door wat we verwachten te zien,
gevormd door onze achtergrondkennis. Ten tweede werd inductief redeneren door de
Schotse filosoof David Hume geïdentificeerd als logisch niet te rechtvaardigen. Er is geen
logische basis om aan te nemen dat onze toekomstige ervaringen in overeenstemming
zullen zijn met onze ervaringen uit het verleden. Het maakt niet uit hoe vaak we
verschijnselen waarnemen die een theorie bevestigen, dit geeft geen reden om aan te
nemen dat de theorie voor alle toekomstige gevallen geldt.
Door het afbakeningsprobleem en het inductieprobleem samen te brengen, voerde Popper
aan dat de logische basis voor de groei van kennis in de wetenschap de falsificatie is van
theorieën die gebaseerd zijn op deductief redeneren. Terwijl inductie voortgaat van
enkelvoudige waarneming(en) naar universele theorie, houdt deductie het
tegenovergestelde in, namelijk van universele theorie naar enkelvoudige waarneming. Het
voordeel van deze methode is dat slechts één waarneming die onze riskante voorspelling
tegenspreekt, de theorie zal falsificeren.
,Onderzoek met een strikt kritisch rationalistisch perspectief zou naar verwachting de
volgende volgorde doorlopen:
1. Een theorie identificeren of voorstellen;
2. Het ontwikkelen van falsifieerbare voorspellingen vanuit die theorie;
3. Waarnemingen doen, bijvoorbeeld door veldgegevens te verzamelen;
4. Het onderzoeken van de gegevens om vast te stellen of de voorspellingen onjuist
waren, waardoor de theorie werd vervalst.
Zowel het positivisme als het kritisch rationalisme gaan uit van het bestaan van een
empirisch waarneembare werkelijkheid. Het uiteindelijke doel van zowel positivisme als
kritisch rationalisme is om theorieën of wetten vast te stellen die voorspellingen van de
wereld om ons heen mogelijk maken, en zij presenteren dit als rechtvaardiging om de twee
samen te behandelen. Kritisch rationalisme is ondergebracht in een homogene (en
positivistische) kwantitatieve revolutie.
Belangrijkste problemen met kritisch rationalisme:
1. Het probleem van het identificeren van de bron van de fout: Als een testresultaat
in tegenspraak is met de geteste theorie, is het misschien niet mogelijk om te
bepalen of het de theorie van belang is die de fout ingaat, of een van deze
aanvullende theorieën
2. Het probleem van theorie voorkeur: Er kunnen twee of meer concurrerende
theorieën worden voorgesteld om het fenomeen van interesse te verklaren.
3. Het probleem van het definiëren van een 'strenge test': Popper voerde aan dat
een bevestigend testresultaat alleen moet worden geaccepteerd als een bevestiging
van een theorie als het het resultaat is van een oprechte poging om de theorie te
falsifiëren - dat wil zeggen, een 'zware test' van de theorie. Wanneer is dat?
4. De sociale aard van de wetenschappelijke praktijk: De acceptatie of verwerping
van een theorie gebeurt niet alleen op basis van deductieve logica; het wordt
beïnvloed door de voorkeuren van leden van de wetenschappelijke gemeenschap.
Dat een wetenschappelijke theorie nooit volledig geïsoleerd van anderen getoetst kan
worden, staat algemeen bekend als het Duhem-probleem. Door het denken van Kuhn
erkende Popper niet helemaal het belang van de wetenschappelijke gemeenschap, in die
zin dat acceptatie of verwerping van een wetenschappelijke theorie niet alleen door logica
wordt bepaald. Integendeel, de wetenschappelijke gemeenschap ontwikkelt een bepaald
referentiekader, een manier om naar de wereld te kijken.
Couper - 4.1 - Marxism
De werkgever bezit de middelen om rijkdom te creëren, en die rijkdom wordt gecreëerd door
de overtollige arbeid die door jou en eventuele andere werknemers wordt geleverd. Deze
ongelijkheid is fundamenteel voor kapitalistische samenlevingen. Materialistische positie:
aannemen dat menselijk gebruik van de materiële wereld de basis vormt voor het begrijpen
van het karakter van hele samenlevingen. Ten eerste is het werk van Marx in wezen
realistisch, waarbij hij accepteert dat de wereld onafhankelijk van onze geest bestaat.
Hoewel zijn ideeën materialistisch zijn, in de opvatting dat de samenleving wordt gevormd
door haar materiële omstandigheden, was hij kritisch over eerdere vormen van materialisme,
met het argument dat ze de actieve rol van menselijke subjecten negeerden. Voor Marx
,kunnen mensen in aanzienlijke mate hun eigen geschiedenis en geografie maken. Hij was
ook kritisch over idealisme. Marx was het ermee eens dat mensen invloed hebben
in en de wereld en deze transformeren, maar voerde aan dat we dit doen door onze
materiële acties, niet door onze gedachten. Ten tweede is zijn realisme in wezen
structuralistisch. Bij het proberen de samenleving te verklaren, moeten we kijken naar de
structuur (van productiewijzen en productieverhoudingen) die ten grondslag ligt aan de
schijn. Methodologisch gezien is de sleutel tot het werk van Marx zijn proces van abstractie.
Marxistische abstractie is een proces waarbij we een bepaald aspect van een fenomeen in
het denken isoleren en diepgaand analyseren. Door middel van abstractie splitsen we het
fenomeen op in delen, waarbij we zorgvuldig de processen en relaties identificeren die aan
het werk zijn. Vier soorten relaties, als een manier om abstractie te bevorderen:
- Identiteit/verschil. Overeenkomsten en verschillen tussen dingen vaststellen
- Interpenetratie van tegenstellingen. Dit is een erkenning dat een fenomeen er heel
anders uit kan zien vanuit een ander perspectief.
- Kwantiteit en kwaliteit, als twee ‘momenten’ in hetzelfde proces.
- Tegenstrijdigheid. Het klassieke Marxiaanse voorbeeld hier is de kapitalist die altijd
probeert de arbeidskosten te verlagen, maar de arbeider die een loon zoekt dat
voldoende is om van te leven.
Deze manier om eerst één ding te onderzoeken en dan het (schijnbaar) tegenovergestelde
ervan, om tot een derde begrip te komen, wordt 'dialectisch' denken genoemd.
Couper - 4.2 - Marxism in geography
Harvey:
Tijdelijke oplossing - Winstgevende bedrijven kunnen overtollige financiering investeren in
lange termijn- en korte termijn sparen, waardoor banken geld kunnen lenen aan startende
bedrijven. Evenzo kan financiering worden belegd in aandelen en in opkomende
economieën. Dergelijke activiteiten leggen kapitaal vast en halen het uit de circulatie door te
investeren in toekomstige warenproductie en winst.
Ruimtelijke fixatie - Evenzo vereist de circulatie van kapitaal een gebouwde omgeving,
bestaande uit de fabrieken (productieomgevingen), winkelcentra (consumptie omgevingen),
woningen voor de arbeiders (reproductieomgevingen) en middelen om goederen te
vervoeren (omgevingen van distributie en communicatie). Dergelijke omgevingen zijn duur
om te ontwikkelen en dit soort investeringen levert alleen op de lange termijn rendement op.
Dit betekent dat periodieke ‘uitspattingen’ van investeringen in de gebouwde omgeving ook
overtollig kapitaal binden en uit de circulatie halen. Dit soort infrastructuur kan echter
kostbaar zijn om te vervangen, wat later een belemmering kan vormen voor verdere
investeringen. Van tijd tot tijd wordt het voordeliger om investeringen uit ontwikkelde steden
te verplaatsen naar minder ontwikkelde of vervallen gebieden.
Dit betekent dat ruimtelijke ongelijkheden net zo goed deel uitmaken van het kapitalisme als
ongelijkheden in sociale status. Het kapitalisme ‘produceert’ ruimte, in plaats van er
simpelweg in te opereren. Als arbeid ruimtelijk gedifferentieerd is, dan zijn kapitalistische
relaties ruimtelijk diffuus; plaatsen zijn onderling verbonden met andere plaatsen door
middel van marktrelaties, een gelijkmakende kracht. David Harvey en Neil Smith waren dus
invloedrijk in het argument dat ruimte niet alleen een 'container' is waarin dingen gebeuren.
, Ruimte wordt geproduceerd door sociale processen en praktijken, en die processen en
praktijken worden gevormd door ruimte.
De marxistische politieke economie werd in de jaren zeventig en tachtig enigszins dominant
in de menselijke geografie. Meer recentelijk richtte de aandacht van geografen zich ergens
anders op. Hudson suggereert dat dit werd gedreven door drie factoren:
- Erkenning van de beperkingen van het marxistische denken, met bezorgdheid dat
het andere sociale verdeeldheid dan klasse verwaarloosde;
- een verlangen onder pas gekwalificeerde geografen om hun eigen intellectuele
territoria te vestigen en hun eigen stempel op de discipline te drukken;
- en de perceptie dat betrokkenheid bij dergelijk openlijk politiek werk niet bevorderlijk
is voor loopbaanontwikkeling.
Marxistische geografieën kunnen worden gezien als streven naar metatheorie, een 'grote
theorie' die alles probeert te verklaren, en dit soort doel viel uit de gratie met de ontwikkeling
van postmoderne geografieën. Politieke ecologie richt zich op de kruispunten tussen
kapitalistische productie, politiek en het milieu.
Couper 5.1 - Introduction phenomenology
Husserl wordt beschouwd als het uitgangspunt van de fenomenologie. Hij zei dat
wetenschap met realisme de menselijke component verwaarloosde. Hij maakte twee
hoofdpunten over bewustzijn: ten eerste zijn de objecten van de wetenschap dingen
waarvan we ons bewust zijn. Het zijn objecten ‘voor ons’. Ten tweede is bewustzijn altijd
bewustzijn van iets. 'Fenomenen' zijn alles waarvan we ons bewust zijn, inclusief emoties
en sociale activiteiten. Bewustzijn en verschijnselen zijn onafscheidelijk, aangezien geen van
beide zonder de ander bestaat. Dit is een belangrijke verschuiving ten opzichte van het
cartesiaanse denken. Het grote probleem met Descartes' opvatting van kennis is dat het
ons geen manier geeft om de mentale inhoud van kennis te vergelijken met de externe
realiteit om te controleren of ze overeenkomen.
De betekenis van een object ligt in de betekenis ervan in onze ervaring, en dit staat los van
het feit of het object werkelijk bestaat. Om de betekenis echt te begrijpen, betoogde Husserl
dat we het geloof in het bestaan moeten 'bracketen' en ons uitsluitend op de ervaring
moeten concentreren. Zijn 'reductie', het verminderen van ons geloof in het bestaan van
verschijnselen om ons te concentreren op betekenis, wordt soms 'epoché' genoemd en
staat centraal in Husserls fenomenologie. Heidegger richtte zich op het ‘zijn’: existentiële
fenomenologen. → We begrijpen het bestaan alleen door het bestaan, en begrijpen de
wereld alleen door erin te bestaan. Al ons weten is gebaseerd op ons in-de-wereld-zijn.
De sleutel tot de fenomenologie van Merleau-Ponty is belichaming. Je bent niet zomaar
een vrij zwevend ‘bewustzijn’. Je in-de-wereld-zijn is een belichaamd wezen en je lichaam
staat centraal in je bewustzijn, kennis, begrip en intentie. Je ervaart de wereld vanuit en door
je lichaam. Als een oppervlak zacht of hard is, komt dat omdat het zacht of hard aanvoelt in
relatie tot je lichaam. Merleau-Ponty toonde aan dat intentionaliteit belichaamd is, gelegen in
ons vermogen om te handelen: 'ik kan', in plaats van 'ik denk'. Om terug te keren naar de
leefwereld van Husserl: de leefwereld is de wereld waarin we handelen en waarvan we
zowel onafscheidelijk als toch gescheiden zijn. Dit leidt tot Merleau-Ponty's idee van
omkeerbaarheid. We zien de wereld en juist omdat we de wereld kunnen zien, weten we dat
we door de wereld gezien kunnen worden.
