Ontwikkelingspsychologie II
Hoofdstuk 1.
Lichamelijke en
,cognitieve ontwikkeling tijdens de vroege volwassenheid.
1.1 Lichamelijke ontwikkeling.
Tijdens de jonge volwassenheid verkeer je meestal in een van de
gezondste fasen van je leven. In deze periode ben je in staat om beter het
hoofd te bieden aan de uitdagingen die je jezelf stelt op professioneel,
studie- en relationeel gebied.
1.1.1 Lichamelijke ontwikkeling en de zintuigen.
In de meeste opzichten zijn de lichamelijke ontwikkeling en rijping aan het
begin van de vroege volwassenheid voltooid. Mensen van begin twintig
zijn over het algemeen gezond, sterk en energiek. Hoewel veroudering is
ingezet, worden deze leeftijdgebonden veranderingen gewoonlijk pas op
latere leeftijd duidelijk zichtbaar. Tegelijkertijd gaat de groei nog steeds
door. Zo blijven de hersenen zowel in omvang als in gewicht doorgroeien
tot ze ergens tijdens de vroege volwassenheid hun top bereiken.
Vervolgens zullen ze in volume afnemen. In de grijze massa wordt verder
gesnoeid en de myelinisering loopt door. Crone & Dale stellen dat
motivatie de kern is voor het richten van de executieve functies. De
zintuigen zijn in deze periode gevoeliger dan ooit.
1.1.2 Motoriek, ftheid en welzijn: gezond blijven.
De psychomotorische vermogens zijn tijdens de vroege volwassenheid op
hun best. De reactietijd is korter, de spierkracht groter en de oog-
handcoördinatie is beter dan in enige andere leeftijdsfase.
Lichamelijke fiheiid De lichamelijke topvorm die kenmerkend is voor de
vroege volwassenheid komt niet vanzelf. Om onze lichamelijke
mogelijkheden volledig te kunnen benutten, moeten we veel bewegen en
gezond eten. Volgens de Hartstichting beweegt 1 op de 3 Nederlanders te
weinig. Bovendien is de mogelijkheid tot lichaamsbeweging vaak
voorbehouden aan mensen met een hoger of gemiddeld
sociaaleconomische status. Ook is sportbeoefening verbonden aan sociale
factoren.
Door bewegen kun je ernstige ziekten voorkomen en je houdt je gewicht
en bloeddruk op peil. Belangrijk wat betreft bewegen is dat je zo veel
mogelijk dagelijkse activiteiten bewegend uitvoert. Lichaamsbeweging kan
mensen het gevoel geven dat ze controle hebben over hun lichaam en kan
bijdragen tot een goed gevoel. Ook het brein blijft elastischer.
Gezoniheiid Hoewel te weinig lichaamsbeweging de gezondheid niet ten
goede komt, zijn de gezondheidsrisico’s tijdens de vroege volwassenheid
over het algemeen relatief gering. In deze periode zijn mensen minder
gevoelig voor verkoudheden en andere lichte ongemakken dan toen ze
kind waren en als ze ziek worden, zijn ze meestal snel beter.
De belangrijkste doodsoorzaken van mensen tussen de 25 en 34 zijn aids,
kanker, hartziekten en zelfmoord. Vanaf 35 jaar zijn ziekten en
,aandoeningen belangrijkere doodsoorzaken dan ongelukken.
Keuzes in levensstijl, inclusief het gebruik van alcohol, tabak of drugs of
onveilig vrijen, kunnen leiden tot secundaire veroudering: lichamelijke
aftakeling veroorzaakt door omgevingsfactoren of individueel gedrag.
1.1.3 Eten, voeding en overgewicht: een zwaarwegende zorg.
De meeste jongvolwassenen weten welke voedingsmiddelen gezond zijn
en hoe een uitgebalanceerd dieet eruit ziet. Ze hebben alleen geen zin om
zich daaraan te houden.
Goeie voeiingd Een gezond dieet bevat onverzadigde vetten, veel
groenten en fruit, brood en graanproducten en eventueel vis, gevogelte en
mager vlees. Ook voedselveiligheid is een belangrijk aandachtspunt. De
inname van zout moet beperkt worden.
Tijdens de adolescentie levert een slecht dieet niet altijd direct problemen
op. Tieners kunnen heel wat junkfood en vet verstouwen omdat ze zo
enorm snel groeien. Het verhaal verandert wanneer ze de vroege
volwassenheid bereiken.
Overgewichid De volwassen populatie van de westerse samenlevingen
dijt uit. Overgewicht (een lichaamsgewicht dat twintig procent boven het
gemiddelde is ligt voor iemand met een bepaalde lengte) neemt alsmaar
toe. Mensen met overgewicht hebben een BMI tussen de 25 en 29,9.
Obesitas geldt voor een BMI van meer dan 30. In vier jaar tijd is het
percentage mannen en vrouwen met overgewicht in Nederland met zo’n
vijf procent toegenomen. Hoe ouder de leeftijdsgroep, des te meer
mensen lijden aan overgewicht.
Anorexiad Veel mensen willen graag afvallen en volgen diëten. Ongeveer
50% van de vrouwen en meisjes is permanent op dieet. Bij anorexia gaat
het om mensen die langdurig weinig eten, ondanks een hongergevoel, om
mager te worden. In de DSM V wordt het als volgt omschreven:
- weigering het lichaamsgewicht te handhaven op of boven een voor de
leeftijd en lengte minimaal normaal gewicht;
- intense angst in gewicht toe te nemen of dik te worden, terwijl er juist
sprake is van ondergewicht;
- stoornis in de manier waarop iemand zijn of haar lichaamsgewicht of
lichaamsvorm beleeft, onevenredig grote invloed van het lichaamsgewicht
of lichaamsvorm op het oordeel over zichzelf of ontkenning van de ernst
van het huidige lichaamsgewicht;
- bij meisjes, na de menarche, amenorroe, dat wil zeggen de afwezigheid
van ten minste drie achtereenvolgende menstruele cycli.
Vervolgens wordt er een onderscheidgemaakt in twee typen anorexia
nervosa:
- beperkende type: tijdens de huidige episode van anorexia nervosa is
betrokkene niet geregeld bezig met vreetbuien of laxeren;
, - vreetbuien/purgerende type: tijdens de huidige episode van anorexia
nervosa is betrokkene geregeld bezig met vreetbuien of purgerende
maatregelen.
1.1.4 Lichamelijke beperkingen: omgaan met een handicap.
Het hebben van een lichamelijke of geestelijke beperking heeft gevolgen
voor het dagelijks leven en de sociale contacten. Zo’n 4% van de
bevolking kent een zeer ernstige lichamelijke beperking, en zo’n 10 tot
11% kent ernstige en zeer ernstige lichamelijke beperkingen. In 2030
zullen deze percentages voornamelijk door een verdere vergrijzing
toegenomen zijn tot ongeveer 5,9% en 15,9%. Het leven van mensen met
een handicap is vaak lastig en een hele uitdaging. Door het inzetten van
mantelzorg en professionele huishoudelijke en verzorgende hulp is het
meestal mogelijk om zelfstandig te blijven wonen. Een belangrijke steun
voor mensen met lichamelijke beperkingen zijn de hulpmiddelen. Ondanks
alle wetgeving en voorzieningen worden mensen met een handicap op
verschillende manieren belemmerd in hun streven naar een bevredigend
leven en volledige integratie in de maatschappij. Mensen met een
beperking worden nog altijd gediscrimineerd wat betreft toegang tot de
arbeidsmarkt en er bestaan tientallen vooroordelen over deze groep
mensen.
1.1.5 Stress en coping: omgaan met de uitdagingen van het leven.
Stress is de lichamelijke en emotionele respons op gebeurtenissen die ons
bedreigen of uitdagen. Coping is hoe wij met de stress omgaan. Ons
bestaan wemelt van gebeurtenissen en omstandigheden die we stressoren
noemen. Onderzoekers op het nieuwe vakgebied van de psychoneuro-
immunologie waarin onderzoek gedaan wordt naar de relatie tussen de
hersenen, het immuunsysteem en psychologische factoren, hebben
ontdekt dat stress verschillende gevolgen kan hebben. Het meest
rechtstreekse gevolg is meestal een biologische reactie die optreedt als
bepaalde hormonen, die worden uitgescheiden door de bijnieren, een
versnelde hartslag, verhoogde bloeddruk, meer transpiratie en zweten
veroorzaken. Langdurige en voortdurende blootstelling aan stressoren kan
ertoe leiden dat het lichaam steeds slechter in staat is om stress te
hanteren. De conditie van het hart verslechtert en ook die van de
bloedvaten en andere lichaamsweefsels. Het vermogen om ziektekiemen
te bestrijden neemt ook af.
De oorzaken van siressd Niet iedereen reageert op dezelfde manier op
een potentieel stressvolle gebeurtenis. Maar wat veroorzaakt de
verschillen in de reacties? Volgens psychologen Arnold Lazarus en Susan
Folkman doorlopen mensen een aantal stadia, waarin ze bepalen of ze wel
of geen stress ervaren:
- Primaire inschatting. De eerste stap. De betrokkene beoordeelt de
gebeurtenis om te bepalen of de gevolgen positief, negatief of neutraal
