Dit document bevat een kort overzicht van nog belangrijke punten voor het tentamen Inleiding Rechtsfilosofie. Bijvoorbeeld de verschillende filosofen gerangschikt naar onderwerp en opvatting/stroming. Daarnaast bevat dit document nog een pagina met belangrijke tentamenvragen (excl. antwoorden).
Inleiding rechtsfilosofie
Kort overzicht cq. recap
Rijksuniversiteit Groningen
SAMENVATTING
Dit document bevat een kort overzicht van nog belangrijke punten voor
het tentamen Inleiding Rechtsfilosofie. Daarnaast bevat dit document
nog een pagina met belangrijke tentamenvragen (excl. antwoorden).
,Inhoudsopgave
1. Algemene begrippen en stromingen 2
1.1 Rechtspositivisten (Hart, Kelsen en Austin) 2
1.2 Engelse rechtspositivisme 2
1.3 Duitse rechtspositivisme 2
1.4 Retributivisme (Kant) 2
1.5 Preventieleer/Utilisme (Mill) 2
1.5.1 Twee varianten utilisme 2
1.6 Term 'natuur' in natuurrecht 2 betekenissen 2
1.7 Hoe zou God het natuurrecht veranderd kunnen hebben? 3
2. Filosofen 4
2.1 Austin 4
2.2 Ehrlich 4
2.3 Fuller 4
2.4 Searle 4
2.5 Kelsen 4
2.6 Hart 4
2.7 Dworkin 4
2.8 Mill 5
2.9 Thomas van Aquino 5
2.10 Hugo de Groot 5
2.11 Beccaria 5
2.12 Locke 5
2.13 Zwiebach 5
2.14 Foucault 5
2.15 Raz 5
2.16 Devlin 5
2.17 Kant 5
2.18 Bentham 5
2.19 Rawls 6
2.20 Radbruch 6
3. Filosofen per onderwerp 7
Onderwerp 1: Rechtspositivisme 7
Onderwerp 2: Reikwijdte recht 7
Onderwerp 3: Gelding/kracht regels 7
Onderwerp 4: Rechtvaardiging straf(recht) 7
Onderwerp 5: Natuurrecht 7
4. Is de doodstraf gerechtvaardigd? 8
4.1 Kant 8
4.2 Beccaria 8
4.3 Conclusie 8
5. Nog belangrijke tentamenvragen 9
1
,1. Algemene begrippen en stromingen
1.1 Rechtspositivisten (Hart, Kelsen en Austin)
1.1.1 delen 2 vooronderstellingen:
1. mogelijk en wenselijk om een vastomlijnd begrip te ontwikkelen
van recht zonder beroep op morele noties.
2. Rechtmatigheid (legaliteit) van het recht is niet gekoppeld aan de
rechtvaardigheid (legitimiteit) van recht.
1.2 Engelse rechtspositivisme
- geïnspireerd op utilisme
- wett. verplichting om recht te respecteren betekent niet morele plicht om
te gehoorzamen.
1.3 Duitse rechtspositivisme
- 'recht' heeft ook impliciet een morele verplichting tot gehoorzamen
1.4 Retributivisme (Kant)
- verleden
- straf gekoppeld aan verdienste/vergelding
- Overheid = onderwijzer
- Mens wordt geacht vrij te zijn
- Dualistisch mensbeeld (phenomenon en noumenon)
- verschil tussen oorzaken en redenen.
1.5 Preventieleer/Utilisme (Mill)
- toekomst
- straf gekoppeld aan voorkomen/preventie
- Overheid = geneesheer.
- Mens als gedetermineerd gezien
- Geen dualistisch zelfbeeld
- Geen verschil oorzaken en redenen.
1.5.1 Twee varianten utilisme
1. Rule-utilitarianism: Is er een bepaald voordeel verbonden aan het
uitvaardigen/opvolgen van een algemene regel?
2. Act-utilitarianism: Is er een bepaald voordeel verbonden aan deze
specifieke handeling?
1.6 Term 'natuur' in natuurrecht 2 betekenissen
1. Kenbaar/ te kennen voor de mens met behulp van de natuurlijke rede;
2. Heet zo omdat men denkt dat het afleidbaar uit de natuur is. (cosmische
ordening)
2
,1.7 Hoe zou God het natuurrecht veranderd kunnen hebben?
1. Voluntarisme
• God centraal
• Ja, God kan ten aller tijden natuurrecht veranderen. Anders is hij
niet vrij en almachtig.
• De vol (voluntaris) van God is het belangrijkste
2. Intellectualisme
• Natuurrecht centraal
• Ook God mag niet onredelijk zijn, hij is gebonden aan zijn eigen
redelijkheid.
• Anders zou het natuurrecht niet universeel en eeuwig zijn.
3
,2. Filosofen
2.1 Austin
- wat is recht
- legaliteit
2.2 Ehrlich
- wat houd de samenleving bijeen
- legitimiteit
2.3 Fuller
- hoe kunnen wij de functie van recht begrijpen?
- X telt als Y in de context C
- program of living together; wederkerige verhoudingen
- TAAL
2.4 Searle
- wat zijn eigenlijk afspraken?
- institutionele feiten; kleine moleculen; status toekennen
2.5 Kelsen
- dwangorde; geweldsmonopolie
- legaliteit
- zelfregulerend recht
- recht(systeem) houdt zichzelf in stand, dit is anders dan (verschil) andere
regelsystemen. Daarom rechtmatigheid en rechtvaardigheid zijn 2
onderscheiden zaken.
2.6 Hart
- gelaagde structuur recht (primaire en secundaire regels)
- legaliteit, echter moeten regels uiteindelijk wel aanvaard worden
(legitimiteit)
- recht bepaalt niet alles, wel veel; open textuur
- codificatie krijgt pas betekenis o.g.v. de herkenningsregel die iets
gezaghebbend/rechtsgeldig aanmerkt.
- herkenningsregel
- veranderingsregel
- berechtingsregel
- smal rechtsbegrip: slechts die wetten die rechtvaardig genoemd kunnen
worden
- breed rechtsbegrip: omvat alle rechtsregels die via de daartoe bestemde
procedures tot stand zijn gekomen/ alle regels waarvan de herkenningsregel
zegt dat ze tot recht behoren (kunnen zowel rechtvaardige als
onrechtvaardige wetten zijn)
2.7 Dworkin
- recht bepaalt alles, mits ruim opvatten
- beginselen (principles) en beleidsoverwegingen (policy's)
- rechter behoren zich te laten leiden door beginselen.
4
, 2.8 Mill
- wat mag bestraft worden door de overheid?
- grenzen stellen in een democratie
2.9 Thomas van Aquino
- God had bouwplan, alles functie en doel (teologie)
- 2 wegen: zowel God als ook natuurrecht
2.10 Hugo de Groot
- intellectualist; ook zonder God is er natuurrecht
- mens handhaaft zelf het natuurrecht
- ook staten recht op zelfbehoud
- Hij neemt de menselijke aard als uitgangspunt van zijn natuurrechtelijke
fundering van het positieve recht
2.11 Beccaria
- Locke's contracttheorie + preventieleer
- doel straf = gelegen in de toekomst = preventie/voorkomen van herhaling
- staat lijnrecht tegenover Kant
2.12 Locke
- wat is het doel van overheidsgezag?
- contracttheorie
- mens heeft 2 rechten
- "macht om te straffen is niets meer dan de opstelsom van de individuele
rechten om te straffen die aan de overheid zijn overgedragen".
2.13 Zwiebach
-?
2.14 Foucault
- Dressuur
2.15 Raz
- exclusionary reasons: een reden om een eerste orde reden niet in acht te
nemen
- afspraak, belofte
2.16 Devlin
- verbreed het schadebeginsel; ook schending moreel beginsel is
reden/grond voor overheidsingrijpen
- Wolfenden Rapport (1957)
2.17 Kant
- Dualistisch mensbeeld (homo phenomenon en noumenon)
- doel straf is gelegen in het verleden, straf moet in verhouding staan tot
het begane delict = retrubutivisitsch = vergeling/vereffening.
2.18 Bentham
- Greatest Happinnes Principle
- grondlegger van het utilisme
5
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper dm95. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.
