Hoorcolleinge 1 – de individuele keuzeactor in het vermoingensrecht
De individuele beslisser in het vermoingensrecht: beslissingen op verschillende markten om
wel/niet te contracteren. Zo ja, onder welke voorwaarden (voor zover je dat in jouw macht
hebt).
o Het ratonele keuzemodel
o Informate van belang
o Standaard economische theorie
Vermoingensrecht: het geheel aan regels dat het rechtsverkeer tussen burgers onderling
faciliteert en geleidt.
o Bijvoorbeeld: het BW.
Faciliteren: faciliteren van marktgedrag door regelend recht niks afspreken dan geldt
regelend recht, anders mag je er vanaf wijken.
Geleiden: situates waarin het recht meer wil dan alleen faciliteren mensen op het goede
pad houden/brengen of weghouden van slechte keuzes. Mate van geleiding is dwingende
schaal van dwingend recht naar veilige optes. Verschillende manieren waarop meer wordt
gedaan dan faciliteren.
Marktreingulerining: de voorwaarden waaronder toegang tot specifeke markten wordt
verleend en de spelregels voor marktgedrag in het algemeen.
o Publiekrechtelijke regels, zelfregulering en het BW.
o Regels vastgesteld door rechter/wetgever of zelfregulering Correctes om een
bepaalde markt te laten functoneren.
o Marktpartjen beschermen tegen overmacht van andere partjen
o Vermogensrecht belangrijke rol hierin, contractenrecht basis voor veel
rechtsverhoudingen.
o Marktregulering is specifek voor een bepaalde markt.
o Spelregels voor marktgedrag (eenmaal aanwezig op de markt – zoekt aanbod bij
preferentes)
o Mededingingswet (algemeen raamwerk)
o Wf (bijzonder – sectoraal)
Aanbiedende kant reinguleren: niet zomaar beginnen als arts/advocaat opleiding hebben
en toegelaten worden tot de markt.
Vraaingzijde reinguleren: bepaalde personen mogen niet toetreden tot de markt om een vraag
te hebben. Dronken een café binnenkomen, barman mag geen alcohol schenken >
gatekeeper.
Vermoingensrecht en marktreingulerining: een algemeen raamwerk voor regulering van markten
in het algemeen en specifek. (Privaatrecht is onderdeel van de regulering)
, o BW/vermogensrecht: onderdeel van marktregels regelend rechtelijke regels over
totstandkoming overeenkomsten
o Grondpatroon om een markt vorm te geven
o Door aanbod en aanvaarding komt markt tot stand
Reingulerining in het alingemeen: regels die een markt tot strand brengen, faciliteren of geleiden.
Ordenen van menselijk gedrag/bedrijven aan een bepaalde standaard houden.
o Geleiden: mate van geleiding glijdende schaal tussen dwingend recht (niet afwijken)
naar veilige optes. Verschillende manieren waarop de wet en rechters meer doen
dan alleen faciliteren. Kan leiden tot dwingend recht.
o Zowel privaat- als publiekrecht (defnite stelt het doel van de regels centraal en niet
de vorm naar rechtsgebied ruime defnite: vermogensrechtelijk raamwerk en
specifeke publiekrechtelijke regels).
Gedraing: denken, beslissen, handelen van individuen/ondernemingen/overheden in
vermogensrechtelijke context.
NB: te maken met BW, zelfregulering, specifeke wetgeving en semi-zelfregulering. Markt
goed laten functoneren.
Meerlaingiingheid vermoingensrecht: niet al het vermogensrecht uit het BW halen, meerdere
lagen en marktspecifeke aspecten.
Interacte tussen lagen.
NB: evalueren of het een goede regel is voor de privaatrechtelijke verhouding.
Denken, beslissen en doen
o Bij transactebeslissingen laten individuen zich leiden door individuele voorkeuren.
o Feitelijke aanname waar standaardtheorie in economisch model vanuit gaat
o Individuen behoren zich bij transactebeslissingen te laten leiden door individuele
voorkeuren
o Normatef: wat je moet doen (norm)
o Behoren/moeten welk normateve kader/theorie hoort hierbij
o Econoom: hiermee maatschappelijke welvaart creëren (normatef
uitgangspunt)
o Individuen die niet wilsbekwaam zijn kunnen niet rationeel beslissen, vermogen
beschermen tegen nadelige gevolgen gebrek aan ratonaliteit.
o Normateve mededeling + beetje empirie (normateve uitspraak in het licht
van feiten)
o Maatstaf of iemand wilsbekwaam is niet wilsbekwaam dan vermogen
beschermen
o Basis voor veel reingels in NL recht
Vernietging rechtshandelingen verricht door wilsonbekwamen
Onder curatele stelling verslaafden (hierdoor handelingsonbekwaam)
Beschermingsbewind (beheer over vermogensbestanddelen aan
bewindvoerder geven)
, Juridische constructes om vermogen te beschermen tegen nadelige
gevolgen gebrek aan ratonaliteit mensen niet in staat tot goede
oordeelsvorming te komen, juridische instrumenten om ze te
beschermen tegen zichzelf.
o Beschermingsinstrumenten paternalistsche instrumenten > iemand
bevoegdheid ontnemen om in autonomie beslissingen te nemen over
besteding vermogen.
o Paternalistsche ingreep in vermogen van personen om zelfstandig
rechtshandelingen te verrichten wordt ingegeven door een normatef oordeel
over hun gebrek aan ratonaliteit
Het idee van de ratonele keuzetheorie zit in ons recht
o Belangrijkste pijler van ratonele keuzetheorie in het vermogensrecht art. 3:32 BW
o Mensen onder die grens niet volledig in staat om vermogensrechtelijk gezien juiste
beslissingen te nemen
o Rato: paternalisme.
o Iedereen vanaf 18 wils- en handelingsbekwaam redelijk ratoneel handelend
denkend wezen.
o Art. 3:32 BW stelt partjautonomie voorop.
o Partjautonomie startpunt en haakje voor de ratonele keuzetheorie.
Rationeel individualisme: vaardigheid van individuen om in het licht van preferenties hun
wil te bepalen en beslissingen te nemen.
Idee: beginnen bij individuen, ervan uit gaan dat ze rationeel handelen.
Homo economicus: degene die beslissingen altjd afweegt, alle informate verzamelt en een
ratonele keuze maakt.
Verschillende versies van ratonele keuzetheorie (verschillende theorieën hoe ratonele
wezens handelen)
o (Stabiele) preferentes met prioritering beginnen met preferentes/weten wat je
wil
o Microvragen: aankoopbeslissingen (over nadenken + preferentes)
o Theorie: in staat om prioritering aan te brengen, van belang om trade off te
maken (bijv. voor deze prijs lukt het niet, dus misschien prijs minder
belangrijk vinden).
o Logisch redeneren: met logisch redeneren met de preferentes tot een beslissing over
een transacte komen.
o Informate inwinnen en verwerken: essentiële tussenfase meerdere preferentes
voor een aankoopbeslissing, zoeken op de markt of haalbaar is wat je wil en wat bij
de preferentes past.
o Niet haalbaar terug naar preferentes en bijstellen
o Proces tussen logisch redeneren en formuleren van preferentes en
prioriteiten daarvan vertoont interacte met informate inwinnen.
o Geen lineair proces, maar iteratef: vaak terug naar preferentes.
, o Beslissen en handelen in een marktcontext: vormt de basis voor wilsbekwaamheid
(simpele theorie over hoe mensen op markten handelen).
Wilsbekwaamheid, handelingsbekwaamheid
Basis voor wilsbekwaamheid: de simpele theorie over hoe
mensen handelen op markten.
Art. 3:32 BW de basis > aanknopingspunt voor
partjautonomie en ratonele keuze als basis.
Afwijkingen daarvan iemand moet worden beschermd worden beschermd door de
andere regels.
Falen van een marktdeelnemer.
De aanname van het wetelijk systeem: mensen die beschermd worden, omdat zij niet
volledig wilsbekwaam zijn. Bijv. vernietgingsmogelijkheden bij handelingsonbekwaamheid.
Falen van een marktdeelnemer of onvolingroeid rationeel vermoingen van
marktdeelnemer.
Een ingrond om de markt te reguleren in deze theorie.
Wat voor soort regulering bijv. de persoon de toeinganing tot de markt ontzeggen
(cosmetsche chirurgie > iemand jonger dan 18 jaar kan geen rationele beslissing
nemen, geen toegang geven tot het product/de markt).
Dit is een marktreingulerining (paternalistsch stelsel)
Marktalen 1
Art. 3:32 BW hoofdregel: iedereen wilsbekwaam en dus ratonele actor
Art. 1:234 BW, art. 7:447 BW, art. 7:612 BW
Art. 1:378 BW, art. 1:431 BW
Uitzonderining: wilsonbekwame/geestelijke stoornis/onder curatele stelling
Art. 3:33 BW en art. 3:34 BQ
Valt beschermen tegen onvrijheid (art. 3:40 en art. 3:44 BW) hier ook onder?
Iemand economisch gezien geen andere keuze dan om dit te doen. Zijn dit situates
waarin het contract nietg moet worden verklaard of zeggen dat er misbruik is van
omstandigheden? Falen van een marktdeelnemer? Moet je die persoon beschermen,
omdat hij in onvrijheid verkeerde?
Iemand die ratoneel handelt (transactebeslissingen)
Stroomschema versimpeling van werkelijkheid.
o Preferentes en overtuigingen informate
inwinnen, beslissing nemen en handeling
verrichten.
o Idee is dat je van preferentes naar handeling
gaat (bijv. contracteerbeslissing)
o Pijlen teruing zijn van belang
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper anoukstarxxx. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,49. Je zit daarna nergens aan vast.