Samenvatting ‘Verlieskunde’
Wat verstaan we onder ‘verlies’?
Onder ‘verlies’ verstaan we het besef dat er een einde is gekomen aan de bestaande hechtingsrelatie
met geliefde mensen en/of andere vertrouwde levensonderdelen. De verschillende soorten verliezen
kunnen we onderverdelen in alle biopsychosociale levenscomponenten:
- Fysieke verliezen: kunnen gezondheidverlies inhouden door ziekte, functieverlies door
amputatie van een arm of borst tot aan verlies van alles door het eigen sterven en het
ophouden van je eigen fysieke bestaan.
- Psychische verliezen: kunnen de vaststelling zijn van een psychische stoornis, maar ook het
verlies van de verwachting van een kind bij onvruchtbaarheid, persoonsveranderingen door de
normale levensloop of door dementering, of geestelijke ontwrichting door trauma’s tot aan
verlies van alles van waarde in jezelf door het eigen sterven.
- Sociale verliezen: zijn verliezen in relationeel opzicht (overlijden, scheiding) of in werk en
school (ontslag, demotie). Sociale verliezen zijn ook verliezen op het gebied van ouderschap
door miskraam, doodgeboorte en handicaps van kinderen. Ten slotte kunnen sociale verliezen
ook gaan over verlies van huis en haard doorbrand, verhuizing en verlies van objecten en
verlies van land van herkomst door migratie, adoptie tot aan verlies van alles door het eigen
sterven en het kwijtraken van alles van waarde in je omgeving.
Duale procesmodel (slingermodel):
Er is afwisselend aandacht nodig voor verlies en voor herstel. Waar het om gaat is dat we tijd nemen
voor de pijn en tijd nemen om er niet mee bezig te zijn en afleiding zoeken. De ene keer is de
aandacht gericht op het verlies, op een ander moment gaat de aandacht vooral naar het verder gaan
met je leven, de draad weer oppakken.
De 4 existentiële behoeften van de rouwende toelichten aan de hand van het begrip ‘De KERN’;
KERN staat voor de vier innerlijke navigatiefuncties op je levensreis, KERN zorgt ervoor dat aan de
vier existentiële behoeften voldaan wordt:
K Kontrole: mijn levensstructuur vult de functie van een soort mentale reisgids. Door het verlies ontvalt
ook houvast zodat ik niet meer weet van wie en waarvan ik kan uitgaan op mijn levensweg; er ontstaat
behoefte aan nieuwe zekerheid, veiligheid, grip en continuïteit
E Eigenwaarde: mijn levensstructuur vervult de functie van een mentale reisthermometer. Door het
verlies voel ik me niet meer goed over mezelf in mijn huidige leven; er ontstaat behoefte aan een
nieuw gevoel van eigenwaarde op mijn levensreis
R Rechtvaardigheidsbesef: mijn levensstructuur is een soort mentale reisgarantie. Door het verlies
wordt mijn gevoel van rechtvaardigheid op mijn levensweg ondermijnd, het loopt niet meer zoals ik
verwachtte. Er ontstaat behoefte aan een nieuw besef dat ik krijg wat ik verdien.
N nu-in-relatie-tot-later: mijn levensstructuur vervult de functie van een mentaal reisdoel; het verlies
doorkruist een lang gekoesterde droom op mijn levensweg er ontstaat behoefte aan een nieuwe
toekomstperspectief.
, De reddingsdriehoek:
- Redder: deze biedt veel en vooral ongevraagd hulp. Kom maar, laat mij het maar even doen.
Hij neemt de verantwoordelijkheid van een ander over waardor hij anderen afhankelijk maakt
en zichzelf onmisbaar
- Slachtoffer: deze gedraagt zich hulpeloos, reageert het liefst vanuit onmacht. Ze moeten
altijd mij hebben. Doet hij dat zielig genoeg dan voelt de redder zich aangesproken. Roept hij
irritatie op, dan wordt de aanklager uitgedaagd.
- Aanklager: deze wijst om zijn eigen zwakte te verbergen, anderen graag op hun zwakke
plekken. Jij snapt er echt niets van hè. Zij gaan zich schuldig voelen en zelf geeft ’t hem een
gevoel van eigenwaarde.
De vijf victimisatiepatronen benoemen en je eigen persoonlijke valkuilen hierin verwoorden:
1. Vermijden: je kunt situaties en gebeurtenissen rond verlies vermijden als de confrontatie met
verlies van anderen voor jou als beroepskracht te bedreigend wordt. Vermijding van de ander
is eigenlijk ook vermijding van je eigen worsteling met de schokkende situatie en de hantering
van je eigen opgerakelde pijn. Door dit wegloopgedrag veroorzaak je pijn bij de ander.
Rouwende voelen zich miskend of hebben het gevoel dat ze aan een besmettelijke ziekte
lijden.
2. Zich distantiëren: je afstandelijk op stellen. Met een afstandelijk opstelling wordt bedoeld: het
scheppen van een onnodig grote afstand tot de mensen die verlies ondervinden. De
afstandelijke beroepskracht loopt dan niet letterlijk weg, maar distantieert zich van bepaalde
kanten van de betrokkenen. Voor rouwende is een afstandelijke opstelling van een
beroepskracht grievend of verwarend. Terwijl de rouwende het wel zou willen uitschreeuwen.,
merkt hij dat hij zich beter kan inhouden omdat de beroepskracht het anders niet aankan.
3. Redden: je werpt je op als redder. Je hebt het idee dat je de ander tot steun bent door ‘veel te
doen’ voor hem. Bij ‘redden’ is er sprake van een teveel aan inleving. Door een reddende
beroepskracht kan de rouwende zich beroofd voelen van de sturing over het eigen leven. hij
kan zich benauwd en onvrij voelen.
4. Aanklagen: de aanklager reageert zich af op de rouwende door aan te klagen: het is allemaal
de eigen schuld van de rouwende. Deze manier van omgaan met rouwenden wordt ook wel
blaming the victim genoemd: slachtoffers van seksuele mishandeling krijgen bijvoorbeeld
nogal eens te horen dat ze het er zelf naar hebben gemaakt.
5. Hersenspoelen: de beroepskracht kan degene die een ernstig verlies lijdt ook
‘hersenspoelen’. Gesteund door clichés als: ‘verlies is winst’ , ‘verlies als kans’ en ‘God geeft
en God neemt’ kan hi de rouwende op een ander – minder pijnlijk – been proberen te zetten.
Deze troosthouding werkt voor de betrokkene averechts. De beroepskracht die het verlies
positief probeert te benomen, het verlies mooier probeert voor te stellen dan het is, gaat
voorbij aan hoe het voor de rouwende op dat moment is. De beroepskracht ontleent zelf veen
houvast aan positief denken, maar voor de rouwende kan dit overkomen als een manier van
hersenspoelen. Degene die het verlies lijdt voelt zich niet serieus genomen door deze
onverwachte overval met optimistische raadgevingen.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper suzanneponsioen. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,49. Je zit daarna nergens aan vast.